Στροφή στον εθελοντισμό και στη Μεσσηνία
Αισιόδοξη αύξηση των πολιτών που συμμετέχουν σε οργανώσεις ή συλλογικές δράσεις
Του Αντώνη Πετρόγιαννη
Είναι μεγάλος ο πειρασμός να δει κανείς το ποτήρι μισοάδειο. Να εστιάσει στο υψηλό 85% των πολιτών που δηλώνουν ότι ούτε τώρα ούτε και ποτέ στη ζωή τους έχουν συμμετάσχει σε κάποια οργάνωση ή δράση κοινωνικής αλληλεγγύης.
Όμως, η ξερή αυτή ανάγνωση της έρευνας για την κατάσταση του εθελοντισμού στην Ελλάδα (έγινε για λογαριασμό της Human Grid, μιας πρωτοβουλίας του TedxAthens, που καταγράφει τις πηγές αλληλεγγύης στην πόλη) δεν αποτυπώνει την πλήρη εικόνα.
Μολονότι μόνο 15% έχουν υπάρξει εθελοντές (3% είναι μέλη οργάνωσης, 5% συμμετέχουν ενεργά σε πρωτοβουλίες, 7% περιστασιακά), το 34% των πολιτών δηλώνει έτοιμο να αναλάβει δράση.
Όπως τονίστηκε κατά την παρουσίαση των στοιχείων, σκιαγραφείται σαφής θετική τάση, ιδιαίτερα σε σχέση με τη ραστώνη των προηγούμενων χρόνων, η οποία αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας.
Αυτό μας υποδεικνύουν οι Φ. Εξακουστίδου, η Αγγ. Ρουμελιώτη, αλλά και η πρόεδρος του Σωματείου Εθελοντών Μεσσηνίας, Ντ. Αντωνάκου – Γκότση.
«Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ένας ολοένα αυξανόμενος αριθμός πολιτών στην Καλαμάτα, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή του νομού, που θέλουν να συμμετάσχουν σε εθελοντικές δράσεις, δημιουργούν εθελοντικές κοινωνικές δομές. Στο Δημοτικό Κοινωνικό Παντοπωλείο του Δήμου Καλαμάτας, στο Κοινωνικό Ιατρείο, στα Παιδικά Χωριά SOS, στο ΚΕΚΥΚΑμεΑ, στον Ερυθρό Σταυρό υπήρχε ένας αριθμός εθελοντών, ο οποίος τα τελευταία χρόνια αυξήθηκε. Η αλήθεια είναι ότι σε αυτό βοήθησε και η οικονομική κρίση που πλήττει τα τελευταία χρόνια την πατρίδα μας.
Το σημαντικότερο, δε, στην όλη ιστορία, είναι ότι ο εθελοντισμός ο οποίος αναπτύσσεται, διαφέρει από τη φιλανθρωπία που γνωρίζουμε. Τώρα πια συμμετέχουν πολίτες που δυσκολεύονται και οι ίδιοι στην καθημερινότητά τους, είναι άνεργοι. Εν τούτοις, θεωρούν ανάγκη τους να βοηθήσουν άτομα που βρίσκονται σε δυσχερέστερη θέση.
Σκεφθείτε μόνο ότι στο Κοινωνικό Ιατρείο γιατροί, νοσηλευτές και διοικητικό προσωπικό πρέπει να ξεπερνούν τα 65 άτομα, ενώ μέχρι σήμερα, από την ημέρα της ίδρυσής του, έχουμε προσφέρει ιατρικές υπηρεσίες σε εκατοντάδες άτομα, παραπάνω από μία φορά», δήλωσε στο «Θ» η κα Εξακουστίδου.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η κα Ρουμελιώτη, κοινωνική λειτουργός, που δραστηριοποιείται στη Μεσσήνη μέσω του Σωματείου Εθελοντών, αλλά του Γραφείου Οικογένειας της Ιεράς Μητρόπολης Μεσσηνίας. «Η προσπάθεια που γίνεται είναι οργανωμένη και ο καθένας συμπολίτης προσφέρει ανάλογα με το “τι” και “πώς” μπορεί. Βέβαια, η κρίση έχει κάνει τους περισσότερους να βλέπουν το διπλανό τους και τις ανάγκες του με διαφορετική ματιά. Μέσω των ενεργειών που προβαίνουμε, προσεγγίζουμε πολύ κόσμο πολυδιάστατα. Σκοπός μας δεν είναι να δημιουργήσουμε μια φωτοβολίδα. Στόχος μας είναι να συντηρούμε συνεχώς την ελπίδα στο συνάνθρωπο», σχολίασε.
Η φιλόλογος, πρόεδρος του Σωματείου Εθελοντών Μεσσήνης, Ντίνα Αντωνάκου παρατήρησε ότι γίνεται σημαντική προσπάθεια σε μια σειρά από τομείς, όπως είναι η σίτιση απόρων, η αιμοδοσία, η φροντίδα ανήμπορων ατόμων σε καθημερινή βάση, η βοήθεια σε ανθρώπους με κινητικά προβλήματα, ενώ έχει δημιουργηθεί και μια «φωλιά γνώσης», όπως την αποκάλεσε. Σ’ αυτή, εθελοντές δάσκαλοι και καθηγητές προσφέρουν δωρεάν τις υπηρεσίες τους σε παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες με τα μαθήματα του σχολείου.
Μάλιστα, το έργο του Σωματείου δεν έχει μόνο κοινωνικό χαρακτήρα, αλλά και πολιτιστικό. Υπάρχουν εκδηλώσεις με παρουσιάσεις βιβλίων, για ξεχωριστούς ανθρώπους της πόλης, γιορτές για παιδιά. Ακόμα και σε έκδοση βιβλίου έχει προχωρήσει το Σωματείο.
Επιστρέφοντας στην τελευταία έρευνα, η οποία είναι αντιπροσωπευτική του αστικού ενήλικου πληθυσμού, φαίνεται ότι ήταν η κρίση που μας κινητοποίησε. Το 44% των πολιτών που έχουν συμμετάσχει σε εθελοντικές πρωτοβουλίες και δράσεις αλληλεγγύης απαντούν ότι το ξεκίνησαν μετά το 2010 (η αύξηση ήταν 13% το 2010, 7% το 2011, 20% το 2012 και 4% το πρώτο τρίμηνο του 2013).
Την ίδια περίοδο, προφανώς, άναψε το φιτίλι και στο 34% που δηλώνει πολύ πιθανό να συμμετάσχει στο μέλλον σε δράσεις για απόρους, το παιδί, το περιβάλλον ή για ανταλλαγή προϊόντων και υπηρεσιών.
Αυτό που συγκρατούσε τους περισσότερους ήταν, κυρίως, το εκτεταμένο αίσθημα καχυποψίας για τα κίνητρα και τους σκοπούς των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, αλλά και η παγιωμένη αντίληψη ότι τις ανάγκες αυτές πρέπει να τις καλύπτει το κράτος.
Την αλλαγή του κλίματος ενίσχυσαν οι προσωπικές εμπειρίες του καθενός από την κρίση. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένα 38% των πολιτών δηλώνουν ότι είναι πιθανό να ζητήσουν οι ίδιοι βοήθεια στο μέλλον από φορέα ή οργάνωση, για είδη πρώτης ανάγκης, για ανταλλαγή προϊόντων και υπηρεσιών ή στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πιο έντονα αισθάνονται το φόβο ότι θα χρειαστούν υποστήριξη οι πολίτες μεταξύ 35 – 44 ετών.
Προτεραιότητες
Όπως ήταν αναμενόμενο, η κρίση έχει διαφοροποιήσει τις προτεραιότητες. Το τελευταίο διάστημα οι δράσεις για το αστικό περιβάλλον ή τον πολιτισμό εμφανίζουν υποχώρηση, ενώ, αντίθετα, η εθελοντική συμμετοχή αυξάνεται στην παροχή ειδών σε απόρους/ανασφάλιστους, σε δράσεις για την υγεία απόρων ή ανασφάλιστων, την ανταλλαγή προϊόντων και υπηρεσιών, την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του περιβάλλοντος, της γειτονιάς.
Η αλλαγή αποτυπώνεται και στο γεγονός ότι οι πολίτες δηλώνουν πως το μεγαλύτερο όφελος από την εθελοντική δράση θα είναι το αίσθημα κοινωνικής αλληλεγγύης.