Φεστιβάλ μεσαιωνικής μουσικής στα κάστρα της Μεσσηνίας
Πολιτιστική επιχειρηματικότητα και συνδυασμός εκπαίδευσης – ψυχαγωγίας θα χαρακτηρίζει την περίοδο 2014-2020
Επιμέλεια: Αντώνης Πετρόγιαννης
Αλλάζει μοντέλο φιλοσοφίας το υπουργείο Πολιτισμού. Αποκτά πλέον την έννοια της επιχειρηματικότητας στη δράση του. Εκεί εδράζεται και η απόφασή του να χρησιμοποιηθούν αρχαιολογικοί τόποι της χώρας και ως αναπτυξιακά εργαλεία. Στον τομέα αυτό υπάρχει και ο σχεδιασμός, μια σειρά από κάστρα της Μεσσηνίας να χρησιμοποιηθούν για τη φιλοξενία καλλιτεχνικών δράσεων.
Γενικότερα, αν το ΕΣΠΑ στάθηκε ως το μεγάλο σωσίβιο για τα θέματα του υπουργείου Πολιτισμού, με 600 έργα σε όλη την Ελλάδα που αφορούν αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία, μουσεία, επανεκθέσεις, υποδομές για τον σύγχρονο πολιτισμό, δράσεις και 60 προγράμματα της ψηφιακής σύγκλισης, όλα δείχνουν ότι είναι καιρός να αλλάξουμε σελίδα.
Για τη νέα προγραμματική περίοδο το αυτόνομο υπουργείο Πολιτισμού ετοιμάζει στροφή σε άλλα πεδία. Αρκετά πια με τις μουσειακές υποδομές και τα μνημεία. Σε αυτό το χώρο, από το Β΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης ως σήμερα, κανείς δεν αρνείται ότι έγιναν πολλά.
Τώρα, σειρά έχει η οικονομική και κοινωνική βιωσιμότητα όσων δημιουργήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια, αλλά και η ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού. Οι κατευθύνσεις που δόθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το υπουργείο Ανάπτυξης είναι περιορισμένες. Επιλεγμένες πλέον υποδομές, οι οποίες πρέπει να συμβάλουν σε ένα αναπτυξιακό πρότυπο σε κάθε τομέα, και από εκεί και πέρα, καινοτομία, έρευνα, επιχειρηματικότητα, πράσινη ανάπτυξη.
Στις υποδομές θα γίνεται αυστηρή επιλογή, λέει στην «Καθημερινή» η γενική γραμματέας, Λίνα Μενδώνη (λίγες μέρες πριν από τον ανασχηματισμό), υπογραμμίζοντας ότι οι τυχόν παρεμβάσεις πρέπει να λειτουργούν και ως αναπτυξιακά και οικονομικά εργαλεία για τις περιφέρειες. Τα προηγούμενα χρόνια δημιουργήθηκαν πολλά νέα μουσεία. «Τώρα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Είναι προτιμότερο να αναβαθμιστούν μουσειακοί χώροι από το να ανοίγουμε νέα μουσεία παντού».
Αν το Μουσείο Αθηνών είναι αναγκαιότητα, όπως και τα Μουσεία Εναλίων και της Μετανάστευσης στον Πειραιά, ο νέος προγραμματισμός στηρίζει τη δημιουργία δικτύων πολιτιστικών διαδρομών, τα οποία αναδεικνύουν τουριστικούς προορισμούς. Οι οχυρώσεις στην Αιτωλοακαρνανία, τα θέατρα της Ηπείρου αλλά και το άνοιγμα μνημείων στο σύγχρονο πολιτισμό είναι τέτοια παραδείγματα.
Όπως η δημιουργία φεστιβάλ μεσαιωνικής μουσικής στο πλούσιο δίκτυο των μεσαιωνικών κάστρων της Πελοποννήσου ή του Αιγαίου, αλλά και η παρουσία εικαστικών καλλιτεχνών στα μουσεία. Στο μεταξύ, η πιστοποίηση των δημόσιων και ιδιωτικών μουσείων θα ξεκαθαρίσει το τοπίο. «Σκοπός μας είναι να γίνουν ανταγωνιστικά στο διεθνές περιβάλλον, επενδύοντας στις υψηλές υπηρεσίες προς τους επισκέπτες», τονίζει η κα Μενδώνη, ανοίγοντας και το κεφάλαιο της αξιοποίησης των ιστορικών κέντρων των πόλεων.
Η βελτίωση της ποιότητας της ζωής και τα λεγόμενα city breaks αποτελούν σημαντική τουριστική αγορά. Γενικότερα, η ανάδειξη των παραδοσιακών στοιχείων της ελληνικής περιφέρειας, είτε πρόκειται για γεφύρια και καλντερίμια είτε για στοιχεία της άυλης κληρονομιάς: μεσογειακή διατροφή, παραδοσιακά επαγγέλματα.
Η πολιτιστική επιχειρηματικότητα, ο συνδυασμός εκπαίδευσης – ψυχαγωγίας (το λεγόμενο edutainment) χαρακτηρίζουν πάνω από όλα το σχεδιασμό για την περίοδο 2014-2020. Συμπαραγωγές, συνεργασίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δημιουργία πλατφόρμας για νέους εικαστικούς καλλιτέχνες, του θεάτρου και της μουσικής σκηνής, προώθηση νεανικής επιχειρηματικότητας «με την πρόβλεψη για παροχή κρατικών χορηγήσεων για την ανάληψη πρωτοβουλιών στον χώρο των εικαστικών και παραστατικών τεχνών και των πολιτιστικών και δημιουργικών βιομηχανιών».
Η απασχόληση των νέων καλλιτεχνών, η αντιμετώπιση της ανεργίας, αλλά και η επαφή του κοινού με τις τέχνες, είναι ανάγκη. Γεγονός που συντελεί, κατά την κα Λ. Μενδώνη, «στην εμπέδωση ενός μορφωτικού επιπέδου που αποκλείει την οικειοποίηση του ελληνικού πολιτισμού από ακραίες ιδεολογικά ομάδες και τη συνακόλουθη ανάπτυξη φαινομένων βίας και ρατσισμού».
Όλα αυτά αποτελούν την πρόταση του ΥΠΠΟ που κατατέθηκε στο υπουργείο Ανάπτυξης. «Κάποιες βασικές υποδομές πρέπει να ολοκληρωθούν, αλλά σε κάθε περίπτωση ο πολιτισμός πρέπει να συνδεθεί με τον πολιτιστικό τουρισμό, την καινοτομία και την έρευνα. Ο σύγχρονος πολιτισμός πρέπει να έχει ένα μεγάλο και διακριτό κομμάτι μέσα στη λογική των δημιουργικών βιομηχανιών και η πολιτιστική επιχειρηματικότητα το δικό της διακριτό ρόλο».
Ναι στους νέους επιχειρηματίες ή όσους έχουν καλές ιδέες για τον πολιτισμό, ώστε να μπορούν να υποστηριχθούν από τις κοινοτικές χρηματοδοτήσεις. Για παράδειγμα, η γ.γ. αναφέρει μια σειρά εκδόσεων που αφορούν σύγχρονες τεχνολογίες.
Η επαφή του πολιτισμού με ευπαθείς ομάδες πληθυσμού είναι, επίσης, τομέας για ανάπτυξη. Τα σχέδια πολλά. Δημιουργία προσαρμοσμένων παραγωγών όπερας, μουσικής, θεάτρου και χορού, με σκοπό την παρουσίασή τους σε αναμορφωτήρια, γηροκομεία, νοσοκομεία, η συνεργασία με θεραπευτικές κοινότητες για τη διοργάνωση κινηματογραφικών αφιερωμάτων με θέματα τη μετανάστευση, την ξενοφοβία, η δυνατότητα δωρεάν παρακολούθησης διάφορων live streaming.
Το αυτόνομο πάλι ΥΠΠΟ μοιάζει περισσότερο έτοιμο από το παρελθόν να μην ξαναχάσει ευκαιρίες. Το επόμενο βήμα είναι να ολοκληρωθούν και οι διαπραγματεύσεις για τη μοιρασιά των κοινοτικών κονδυλίων στα υπουργεία, για να δούμε τι μερίδιο αναλογεί στον πάντα ριγμένο τομέα του πολιτισμού.
Νέο μοντέλο πολιτισμού με φεστιβάλ στα κάστρα της Μεσσηνίας
