«Το Κάστρο της Αρκαδιάς είναι σήμερα το κόσμημα της πόλης της Κυπαρισσίας, αλλά και ολόκληρου του Δήμου. Λόγω της θέσης του προσφέρει στον επισκέπτη μία ανεπανάληπτη θέα, όχι μόνο προς την πόλη, αλλά και προς όλη τη γύρω περιοχή. Είναι το μπαλκόνι της Κυπαρισσίας για να μπορεί κανείς να αγναντεύει και να χαίρεται την ομορφιά του τόπου», αναφέρεται στην ηλεκτρονική σελίδα του Δήμου Τριφυλίας (ως συνέχεια του Δήμου Κυπαρισσίας) για το Κάστρο των Γιγάντων της Κυπαρισσίας.
Το Κάστρο έχει λαμπρή ιστορία που χάνεται στα βάθη των αιώνων και τη μυθολογία. Είναι σήμα κατατεθέν της πόλης και της περιοχής, ορόσημο της ιστορίας και του πολιτισμού της! «Σύγχρονοι μελετητές, με βάση το χτίσιμό του, αποφάνθηκαν ότι είναι φράγκικο χτίσμα, μιας και τέτοιου είδους χτίσματα εμφανίζονται μετά το 1205. Κατά τη μυθολογία, η Κυπαρισσία υπήρξε κτίσμα των “Γιγάντων” (προσωποποιήσεις των ορμών της θάλασσας), οι οποίοι φαίνεται πως έχτισαν και την ακρόπολή της, στην οποία πυργώθηκε το κατοπινό βυζαντινοφράγκικο Κάστρο της. Ένα Κάστρο χτισμένο με πέτρες μήκους 4 μ. και πλάτους 1,64 μ., και άλλες μήκους 1,38 μ. και πλάτους 1,80 μ., οι οποίες (λόγω του μεγέθους τους) αποτελούν απόδειξη ότι χτίστηκε από τους Γίγαντες. Γύρω στο 10ο με 11ο αιώνα φαίνεται πως η Κυπαρισσία αλλάζει όνομα και γίνεται Αρκαδιά, από τους πολλούς Αρκάδες που αναγκάστηκαν στους δύσκολους καιρούς να αφήσουν την κακοτράχαλη γη τους. Από τότε και στο εξής το Κάστρο των Γιγάντων λέγεται Κάστρο της Αρκαδιάς.
Το Κάστρο της Αρκαδιάς παίζει σπουδαίο ρόλο στα χρόνια της Φραγκοκρατίας που ήρθαν μετά τις Σταυροφορίες των δυτικών Ευρωπαίων. Πολλοί Φράγκοι σχεδίαζαν την κατάληψη κάποιων νησιών και κάποιων παράλιων περιοχών, στις οποίες περιλαμβανόταν και το Κάστρο της Αρκαδιάς.
Τις πρώτες δεκαετίες του 13ου αιώνα, το Κάστρο πέφτει στα χέρια των Φράγκων και παραμένει σε αυτούς για τους επόμενους 2 αιώνες.
Στα χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, το φρούριο της Κυπαρισσίας ανακαινίζεται στο πλαίσιο της οργανώσεως των παράκτιων περιοχών. Στις 4 γωνίες του φρουρίου χτίζονται προπύργια, ένα εκ των οποίων άντεξε στο πέρασμα των αιώνων και είναι ο πύργος της ανατολικής πλευράς, ο οποίος φέρει το όνομα “Πύργος του Ιουστινιανού”.
Το 1432 στο Κάστρο αφεντεύουν οι Παλαιολόγοι και ξανακυματίζει η σημαία με το βυζαντινό αετό έως το 1460 που η Αρκαδιά περνά στα χέρια των Τούρκων και 10.000 Αρκαδινοί υποχρεούνται να μετοικήσουν στα μικρασιάτικα παράλια.
Ακολουθεί η περίοδος της πρώτης Τουρκοκρατίας, η οποία κρατά ως το 1685. Οι Τούρκοι οχυρώνονται στο Kάστρο για να αντιμετωπίσουν Έλληνες και Ενετούς, αλλά η οχύρωση στα χρόνια αυτά δεν ήταν εντυπωσιακή, απλώς συμπληρωματική εκείνης των Φράγκων.
Από το 1685 ακολουθεί η περίοδος της Ενετοκρατίας ως το 1715. Οι Ενετοί ξανάχτισαν τα γκρεμισμένα μέρη του Kάστρου (πύργους και επάλξεις), τα οποία είχαν ανατινάξει οι Τούρκοι πριν το χάσουν, και του πρόσθεσαν και άλλες οχυρώσεις, αλλά, δυστυχώς, τα γκρέμισαν πριν ξαναπέσει στα χέρια των Τούρκων.
Το 1830 περίπου, μετά τη ναυμαχία του Ναυαρίνου, το Κάστρο της Αρκαδιάς έπεσε στα χέρια των Ελλήνων.
Γύρω στο 1970 χτίστηκε το υπαίθριο θεατράκι, το οποίο έχει φιλοξενήσει πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις (αρχαίες τραγωδίες, θεατρικές παραστάσεις, ποιητικές βραδιές, μουσικές βραδιές κ.ά.)».
Αυτή είναι η ιστορία του Κάστρου, όπως περιγράφεται στην ηλεκτρονική σελίδα του Δήμου Τριφυλίας. Αυτή την ιστορία, ωστόσο, το σύγχρονο ελληνικό κράτος, η ελληνική Πολιτεία, κυβερνήσεις, υπουργεία, δήμοι, νομαρχία, περιφέρειες, ούτε σέβονται ούτε και αναδεικνύουν!
Το Κάστρο έχει αφεθεί στη μοίρα του, να υφίσταται τις φθορές του χρόνου, χωρίς κανένας από τους αρμόδιους και υπεύθυνους πολιτικούς και αυτοδιοικητικούς ταγούς της μεταπολίτευσης – κυρίως – και δώθε να έχει νοιαστεί για την αποκατάστασή του, την αναστήλωσή του, την ανάδειξή του.
Εάν κάτι έχει να δείχνει ολόκληρη η Τριφυλία, για την ιστορία της, αυτό είναι πρωτίστως το Κάστρο των Γιγάντων. Επισκέπτες – τουρίστες, από ολόκληρο τον κόσμο, βλέποντας το Κάστρο θαυμάζουν την ελληνική ιστορία και τον πολιτισμό μας, αλλά την ίδια στιγμή διαπιστώνουν με θλίψη ότι οι σύγχρονοι Έλληνες και το σύγχρονο ελληνικό κράτος δε δείχνουν για αυτό το μοναδικό μνημείο της περιοχής τη φροντίδα και τη μέριμνα που του πρέπει!
Τι κι αν πολλές φορές έχουν γίνει εξαγγελίες για παρεμβάσεις στο Κάστρο, τι κι αν πολλές φορές έχουν γίνει αναφορές σε μελέτες, τι κι αν πολλές φορές δηλωνόταν η «βούληση» δήμου, νομαρχίας, περιφέρειας, υπουργείων, αρχαιολογικών υπηρεσιών για παρεμβάσεις αποκατάστασης και ανάδειξης του Κάστρου, τίποτα απολύτως δεν έχει γίνει. Λόγια του αέρα για λαϊκή κατανάλωση, λίγο πριν ή λίγο μετά από εκλογές. Λόγια για να «φαίνονται» πολιτικοί και αυτοδιοικητικοί, προς άγραν ψήφων και μετά να «εξαφανίζονται», όπως άφαντες είναι και οι πολυδιαφημισμένες – τάχα – παρεμβάσεις.
Δύο Μεσσήνιοι υπουργοί Πολιτισμού πέρασαν τα τελευταία χρόνια, κανένα έμπρακτο ενδιαφέρον δεν έδειξαν. Δηλώσεις για μελέτη και ενδιαφέρον της αρχαιολογικής υπηρεσίας για ένταξη αποκατάστασης στο ΕΣΠΑ έκανε ως υποψήφιος δήμαρχος και μετά ως δήμαρχος Κυπαρισσίας ο Γιώργος Σαμπαζιώτης, αλλά μελέτη δεν έχουμε δει και, φυσικά, δε θυμάμαι να έγινε και κάποια πρόταση στο ΕΣΠΑ για το Κάστρο. Περισσότερα από δυόμισι χρόνια λειτουργίας του Δήμου Τριφυλίας και με ευρωπαϊκά προγράμματα «ανοιχτά», τίποτα απολύτως δεν έκαναν. Ακόμα και το μικρό αναψυκτήριο που για χρόνια ολόκληρα λειτουργούσε προσφέροντας ένα αναψυκτικό κι ένα γλυκό του κουταλιού στους επισκέπτες που ανέβαιναν στο Κάστρο να θαυμάσουν την ιστορία μας και να αγναντέψουν τον Κυπαρισσιακό κόλπο και τους ελαιώνες, παραμένει εδώ και λίγα χρόνια κλειστό…
Για ποια ανάπτυξη, λοιπόν, μιλάνε πολιτικοί και αυτοδιοικητικοί, όταν ακόμη και τα αυτονόητα για την ανάδειξη της ιστορίας και του πολιτισμού μας, που προσελκύουν επισκέπτες και συνδράμουν στην τόνωση της τοπικής και εθνικής οικονομίας, δεν πράττουν; Ακόμη και για την αποκατάσταση του φωτισμού ο Δήμος δεν έκανε τίποτα, και χρειάστηκε να βάλει τα χρήματα ιδιώτης για να φωτιστεί το Κάστρο, που για εβδομάδες ήταν στο σκοτάδι!
Του Ηλία Γιαννόπουλου
