Του Ηλία Γιαννόπουλου
Ψήσιμο κεραμικών έργων με την ιαπωνική τεχνική του «Ρακού» έγινε το Σαββατοκύριακο στο «Τρενοτεχνείον» του Νίκου Καλογερόπουλου στην Κυπαρισσία από το Εικαστικό Εργαστήρι της Κοινωφελούς Επιχείρησης του Δήμου Τριφυλίας. Τα κεραμικά έργα είχαν κατασκευαστεί από ερασιτέχνες κεραμίστες – δημιουργούς στο καλοκαιρινό σεμινάριο του Εικαστικού Εργαστηρίου.
Το «Ρακού» είναι μια τεχνική ψησίματος κεραμικών που ξεκίνησε στην Ιαπωνία το 1573 και μεταπήδησε στην Ευρώπη το 1920 από τον Άγγλο κεραμίστα Μπέρναρντ Λιντς. Σήμερα είναι διαδεδομένη σε όλο τον κόσμο. Η λέξη «Ρακού» (raku) προέρχεται από το ιαπωνικό ιδεόγραμμα που σημαίνει «ευτυχία», «χαρά», «ευχαρίστηση». Συνδέεται με τις τελετές τσαγιού, κατά τις οποίες χρησιμοποιούσαν κούπες χωρίς χερούλια.
Σύμφωνα με την τεχνική του «Ρακού», το κεραμικό, αφού έχει υποβληθεί σε ειδικό γυάλωμα για «Ρακού» με οξείδια των μετάλλων, δέχεται μεγάλες αλλαγές θερμοκρασίας (θερμικό σοκ), με απρόβλεπτες πολλές φορές συνέπειες για το κεραμικό.
Η διαδικασία, λοιπόν, ξεκινά με το κεραμικό να ψήνεται για μία ως μιάμιση ώρα μέσα στο φούρνο, στους 9.400 με 10.000 βαθμούς Κελσίου. Στη συνέχεια, με ειδικές λαβίδες και γάντια προστασίας αφαιρείται από το καμίνι και τοποθετείται σε κιβώτιο με καύσιμη ύλη, όπως πριονίδι, χόρτα ξερά, χαρτιά, τα οποία αναφλέγονται για να γίνει η αναγωγή. Μετά από 10 – 20 λεπτά το κεραμικό βυθίζεται σε νερό για να σταματήσει η αναγωγή. Ο άνθρακας του καπνού αφαιρεί το οξυγόνο από τα οξείδια των μετάλλων, τα οποία μετατρέπονται σε μέταλλα, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μεταλλικών επιφανειών.
Τα στοιχεία της φύσης, Γη, Φωτιά, Αέρας, Νερό, παίζουν βασικό ρόλο στο αποτέλεσμα, που κάθε φορά είναι τελείως διαφορετικό. Η συγκεκριμένη διαδικασία είναι ιδιαίτερα φαντασμαγορική, δημιουργεί μοναδικά μεταλλικά χρώματα και το γνωστό κρακελάρισμα στην επιφάνεια των κεραμικών. Τα χρώματα που μας δίνει η τεχνική «Ρακού» είναι εντυπωσιακά μοναδικά και απρόβλεπτα.
Μαθητές του Εικαστικού Εργαστηρίου, κάτοικοι της περιοχής και παιδιά παρακολούθησαν το ψήσιμο των κεραμικών έργων, υπό τις οδηγίες του υπεύθυνου του Εργαστηρίου, εικαστικού Νίκου Ζαχαρίου και της κεραμίστριας Αγγελικής Πολίτη, που ήρθε από τη Μεσσήνη, και εντυπωσιάστηκαν από την όλη διαδικασία και το θαυμάσιο αποτέλεσμα.
Σημειώνεται ότι από το Σάββατο 28 Σεπτεμβρίου έως και την Παρασκευή 4 Οκτωβρίου στο Εικαστικό Εργαστήρι στην Κυπαρισσία θα λειτουργήσει έκθεση με έργα των μαθητών του.
Η πρόεδρος της Κοινωφελούς Επιχείρησης του Δήμου Τριφυλίας, Βιβή Παντελάκη, σε δηλώσεις της στο «Θ» σημείωσε: «Έγινε στο “Τρενοτεχνείον” μια πολύ όμορφη εκδήλωση από το Εικαστικό Εργαστήρι: ψήσιμο με τον παραδοσιακό γιαπωνέζικο τρόπο του “Ρακού”. Είναι η δεύτερη φορά που το κάνουμε. Στήθηκε ένα υπαίθριο καμίνι από πυροβάμβακα. Μέσα ψήθηκαν τα κεραμικά που φτιάχτηκαν στο καλοκαιρινό σεμινάριο κεραμικής. Θα ακολουθήσει έκθεση από τις 28 Σεπτεμβρίου έως και τις 4 Οκτωβρίου στο Εικαστικό Εργαστήρι. Αυτή είναι μία εκδήλωση για να προβάλλουμε αυτό που γίνεται στο Εικαστικό Εργαστήρι. Απευθύνω έτσι μία πρόσκληση στους συμπολίτες μας να ’ρθουν στο Εικαστικό Εργαστήρι, να μάθουν ζωγραφική, να πάρουν μέρος στην αγιογραφία, στην κεραμική. Ζούμε δύσκολες οικονομικά μέρες, πιεζόμαστε όλοι και νομίζω ότι μπορούμε να βρούμε διέξοδο στην τέχνη! Έναν τρόπο προσωπικής έκφρασης, έναν τρόπο να εκτονώσουμε τη δική μας πίεση και να κάνουμε καλό έτσι και στον εαυτό μας και σε όλους!».
Η ίδια ευχαρίστησε τον εικαστικό Νίκο Ζαχαρίου και την κεραμίστρια Αγγελική Πολίτη, καθώς και τον Νίκο Καλογερόπουλο για την παραχώρηση του χώρου.
Από την πλευρά του, ο εικαστικός Νίκος Ζαχαρίου, αφού ευχαρίστησε επίσης το Δήμο, το δήμαρχο Κώστα Κόλλια, την πρόεδρο της Κοινωφελούς Επιχείρησης Βιβή Παντελάκη, την κεραμίστρια Αγγελική Πολίτη και τον Νίκο Καλογερόπουλο, αναφέρθηκε στην τεχνική του «Ρακού»: «Η κεραμική αυτή είναι άμεση. Ένα έργο γίνεται αμέσως, με τα τέσσερα στοιχεία της φύσης, δηλαδή το χώμα, που είναι ο πηλός, με τον αέρα, το οξυγόνο που χρειάζεται, με τη φωτιά και με το νερό. Αυτή τη τεχνική είναι πολύ σπάνια. Είναι πολύ μπελαλίδικη, να το πω έτσι με απλά ελληνικά. Έχει πολλή κούραση, γίνεται σπάνια στο χώρο. Είναι το καλύτερο μάθημα που μπορεί να γίνει για την κεραμική. Συνδυάζουμε την αλχημεία και το μέτρο. Παλεύεις να ισορροπήσεις κάποιες δυνάμεις, φωτιά, νερό, οξυγόνο, το ίδιο σου το χώμα, τον πηλό δηλαδή. Είναι σπουδαίο!».
Με τη σειρά της, η κεραμίστρια Αγγελική Πολίτη που δούλευε για αρκετά χρόνια στο Εικαστικό Εργαστήρι Κυπαρισσίας, τόνισε: «Με πολύ μεγάλη χαρά ανταποκρίθηκα και κάναμε αυτό το διήμερο με ψησίματα. Οι μαθητές, νομίζω, το ευχαριστήθηκαν, τα αποτελέσματα μας ικανοποίησαν και τώρα που τελειώνουμε, θα ήθελα να ευχαριστήσω και τον Νίκο Καλογερόπουλο που μας φιλοξένησε εδώ, στον πολύ όμορφο χώρο».
Εντυπωσιακά κεραμικά ψημένα με την ιαπωνική τεχνική του «Ρακού» (φωτογραφίες)
