Η θυσία του Μεσολογγίου τον Απρίλιο του 1826 είχε συγκινήσει ιδιαίτερα την ευρωπαϊκή χριστιανική κοινή γνώμη. Οι κυβερνήσεις της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας πιέζονταν να πάρουν συγκεκριμένη θέση στο ελληνικό ζήτημα. Η Ελληνική Επανάσταση θα μπορούσε να είναι η αρχή του τέλους για την Οθωμανική Αυτοκρατορία, κάτι που δεν έβλεπαν αρνητικά η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία.
Στις 6 Ιουλίου 1827 (24 Ιουνίου με το νέο ημερολόγιο) οι τρεις Δυνάμεις υπέγραψαν στο Λονδίνο μια συνθήκη για τη δημιουργία ενός ελληνικού αυτόνομου κράτους υπό την επικυριαρχία του σουλτάνου, που τα σύνορά του θα έφταναν μέχρι τη γραμμή του Αμβρακικού και Παγασητικού κόλπου.
Η απόρριψη του σουλτάνου
Αλλά ο σουλτάνος απέρριψε κατηγορηματικά την απόφαση των τριών Δυνάμεων, η Ελλάδα έπρεπε να μείνει για πάντα βιλαέτι του. Στο βάθος οι Έλληνες επαναστάτες, που και εκείνοι δεν επιθυμούσαν την αυτονομία αλλά την ανεξαρτησία της Ελλάδας, ένιωθαν ότι ο σουλτάνος με την άρνησή του έπαιζε το παιχνίδι τους.
Οι πρεσβευτές των τριών Δυνάμεων στην Κωνσταντινούπολη γνωστοποίησαν στην Υψηλή Πύλη την απόφαση των κυβερνήσεών τους για το ελληνικό ζήτημα.
Στο μνημόνιο που επέδωσαν στους Τούρκους αναφερόταν ότι οι τρεις Δυνάμεις μάταια αγωνίστηκαν επί έξι χρόνια (1821-1827) για να πείσουν την Πύλη να κάνει ειρήνη με τους Έλληνες, ότι «εξαιτίας των δυστυχημάτων της ανθρωπότητας και των ζημιών του εμπορίου όλων των εθνών το ελληνικό ζήτημα αφορούσε πλέον ολόκληρη την Ευρώπη» και ότι αν η Τουρκία «απέρριπτε» την πρότασή τους «και δεν διέτασσε τη διακοπή των εχθροπραξιών μέσα σε δεκαπέντε μέρες», είχαν πάρει την απόφαση να επιβάλουν εκείνες την ειρήνευση προς χάρη της ασφάλειας του εμπορίου και της ησυχίας στην Ευρώπη.
Αλλά η Πύλη απέρριψε κατηγορηματικά τη συνθήκη του Λονδίνου δηλώνοντας ότι «θα επιμένει ως τη συντέλεια των αιώνων» ότι η Ελλάδα είναι τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Οι τρεις στόλοι
Αγγλικός στόλος υπό τον αντιναύαρχο Έντουαρντ Κόδριγκτον και γαλλικός στόλος υπό τον υποναύαρχο Ερίκ Δεριγνί, στους οποίους ενώθηκε στη συνέχεια και μοίρα του ρωσικού στόλου υπό τον υποναύαρχο Λόνγκιν Χέιδεν (Ολλανδός στην υπηρεσία του τσάρου), διατάχτηκαν να επιβάλουν στην έσχατη ανάγκη «με τη βία» την απόφαση των τριών Δυνάμεων για κατάπαυση των εχθροπραξιών στην Ελλάδα. Από την Αλεξάνδρεια είχε αποπλεύσει ο ενωμένος τουρκοαιγυπτιακός στόλος με κύριο στόχο να καταπνίξει την Ελληνική Επανάσταση κυριεύοντας την Ύδρα και άλλα επαναστατημένα νησιά.
Από το λιμάνι της Αλεξάνδρειας εξήλθαν 92 πλοία, από τα οποία 51 ήταν πολεμικά και τα υπόλοιπα φορτηγά με κατεύθυνση τη νότια Ελλάδα. Ανάμεσα στα φορτηγά ήταν και τέσσερα με αυστριακή σημαία.
Στο λιμάνι του Ναυαρίνου είχε συγκεντρωθεί ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος, όταν στις 8 Οκτωβρίου 1827 εισήλθε στον ίδιο χώρο ο ενωμένος στόλος των τριών Δυνάμεων, Αγγλίας, Γαλλίας, Ρωσίας, με επικεφαλής τον αντιναύαρχο Κόδριγκτον και ύστερα από λίγο άρχισε μία από τις μεγαλύτερες ναυμαχίες της εποχής.
Επιστολές τριών ναυάρχων
Την ίδια μέρα της ναυμαχίας, μόνο λίγο μετά το τέλος της, οι τρεις ναύαρχοι ενημέρωσαν συνοπτικά τις κυβερνήσεις τους για τη μάχη και το νικηφόρο για τις τρεις Δυνάμεις αποτέλεσμα που ενίσχυσε οπωσδήποτε την Ελληνική Επανάσταση και συνέβαλε στο αίσιο τέλος της.
Παραθέτουμε στη συνέχεια αποσπάσματα από τις τρεις επιστολές, των ναυάρχων Κόδριγκτον, Δεριγνί και Χέιδεν προς τις κυβερνήσεις τους, ενώ η ναυμαχία μόλις έχει τελειώσει. Από τις επιστολές μαθαίνουμε σπάνιες λεπτομέρειες εκείνης της ναυμαχίας πριν από 186 χρόνια.
Ο σερ Έντουαρντ Κόδριγκτον προς τον κ. Στράτφορντ Κάνινγκ
«Κύριε, έχω την τιμή να πληροφορήσω την Εξοχότητά σας ότι οι συνάδελφοί μου, ο Κόμης Χέιδεν και ο Ιππότης ντε Ρινί (Δεριγνί) συμφώνησαν μ’ εμένα για την ανάγκη να εισέλθουμε σ’ αυτό το λιμάνι, ώστε να πείσουμε τον Ιμπραήμ Πασά ν’ αποσυρθεί στην Αλεξάνδρεια ή σε κάθε περίπτωση να σταματήσει τον βάρβαρο πόλεμο της εξόντωσης που συνέχισε και μετά την εδώ επιστροφή του.
Οι ενωμένες ναυτικές μοίρες (Αγγλίας, Γαλλίας, Ρωσίας) εισήλθαν περί τις δύο η ώρα σήμερα το απόγευμα. Αν και υπήρχαν σοβαρές ενδείξεις προετοιμασίας για μάχη, η “Ασία”, η “Τζένοα” και η “Αλβιών” υποχρεώθηκαν να αγκυροβολήσουν ανάμεσα στα τουρκικά πλοία και ο Μοχάρεμ Μπέη (Αιγύπτιος) μου έστειλε μήνυμα ότι δεν θα υπάρξει αντίρρηση: Αλλά στις βάρκες του “Ντάρτμουθ” που πλησίαζαν ένα από τα πολεμικά πλοία, ορισμένοι του ξένου πληρώματος πυροβόλησαν με μουσκέτα, στους πυροβολισμούς, όπως ήταν φυσικό, ανταπάντησαν οι δικοί μας από θέση άμυνας».
Γράμμα του υποναυάρχου Δεριγνί προς τον κόμη κύριο Γκιγιεμινό «Σιρέν»
«Ο τουρκικός στόλος καταστράφηκε. Σας στέλνω έναν απολογισμό της επίθεσης. Μεταξύ μας οι τρεις Ναύαρχοι συνεννοηθήκαμε για την ανάγκη να έλθουμε στο Ναυαρίνο να κάνουμε έκκληση στους Τούρκους Διοικητές να σταματήσουν. Κατέστρεφαν στην ξηρά. Εισήλθαμε λοιπόν στο Ναυαρίνο λέγοντας ότι θα περιμέναμε το πρώτο χτύπημα. Αυτό ρίχθηκε εναντίον μιας ακάτου του “Ντάρτμουθ” όπου ένας νέος ναύτης σκοτώθηκε από μια σφαίρα. Η πρώτη κανονιά ρίχθηκε εναντίον μας και σκότωσε έναν άνδρα. Τότε ήμουν σε πολύ κοντινή απόσταση από μια Αιγυπτιακή φρεγάτα. Η ναυαρχίς “Ασία” είχε βρεθεί επίσης κοντά στο τουρκικό πλοίο του Καπετάν Μπέη. Μέχρι στιγμής επιβεβαιώνω 26 νεκρούς επί του πλοίου “Σιρέν”, 37 τραυματίες, όλοι βαριά».
Ο ναύαρχος κόμης Χέιδεν προς την Αυτού Εξοχότητα τον Απεσταλμένο της Ρωσίας στην Κωνσταντινούπολη
«Κύριε. Είναι από το λιμάνι του Ναυαρίνου όπου σας γράφω αυτές τις γραμμές και μετά μια τρομερή μάχη, που οι Τούρκοι μάς υποχρέωσαν να δώσουμε.
Ο κ. Κόδριγκτον δίνει λεπτομέρειες στον Πρεσβευτή της Βρετανικής Μεγαλειότητος. Πιστεύω ότι είναι ανώφελο να τις επαναλάβω. Δεν γνωρίζουμε πώς θα τελειώσει η μέρα αύριο, αλλά υπάρχει κάθε λόγος να ελπίζουμε ότι θα εξέλθουμε του Ναυαρίνου, αφού πρώτα δώσουμε στους Τούρκους και τον Ιμπραήμ ένα πολύ σκληρό μάθημα. Η σύγκρουση διήρκεσε περισσότερο από τέσσερις ώρες.
Μια φρεγάτα παραδόθηκε σ’ ένα από τα πλοία της Αυτού Μεγαλειότητος. Σ’ αυτή τη ναυμαχία, που δεν προκαλέσαμε εμείς, η σημαία του Αυτοκράτορος στέφθηκε με τιμή».
Πηγή: enet.gr
Ναυαρίνο: Οι επιστολές των τριών ναυάρχων
