ΣΥΡΙΖΑ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ
Από τα προεκλογικά προγράμματα
στην κατασκευή αντιπαραδειγμάτων
Του Αλέξη Χαρίτση
Τα βασικά πολιτικά συμπεράσματα των τριπλών εκλογών της 18ης και της 25ης Μαΐου έχουν πλέον καταγραφεί και αναλυθεί επαρκώς: ξεκάθαρη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές, αναμέτρηση που, παρά τη μετεκλογική αλλαγή στρατηγικής του κυβερνητικού στρατοπέδου, είχε λάβει απ’ όλες τις πλευρές χαρακτηριστικά κεντρικής πολιτικής αντιπαράθεσης, ανθεκτικότητα του πάλαι ποτέ δικομματισμού στο αυτοδιοικητικό πεδίο και απροκάλυπτη, αυτοπρόσωπη εμφάνιση ιδιωτικών, επιχειρηματικών συμφερόντων με ισχυρές δόσεις lifestyle (Πειραιάς, Βόλος, Φιλαδέλφεια, Μαραθώνας).
Αν τα παραπάνω είναι λίγο-πολύ γνωστά, χρήσιμη για την επόμενη, εξαιρετικά κρίσιμη, περίοδο είναι η μελέτη του προγραμματικού λόγου που εκπέμφθηκε από τις παρατάξεις του ΣΥΡΙΖΑ σε αυτή την προεκλογική περίοδο.
Θα πρέπει κατ’ αρχάς να επισημανθεί ότι το κυβερνητικό μπλοκ επιχείρησε να υποβαθμίσει ή ακόμα και να απέχει από την προγραμματική αντιπαράθεση, περιοριζόμενο στην επικοινωνιακή προβολή των πεπραγμένων των απερχόμενων περιφερειαρχών / δημάρχων και την εργαλειακή εκμετάλλευση της μακρόχρονης διαχείρισης της αυτοδιοίκησης (πελατειακά δίκτυα κ.λπ.).
Εξίσου εμφανής ήταν η προσπάθεια του πάλαι ποτέ δικομματισμού να διεξαγάγει την προεκλογική μάχη με όρους «ατζέντας» και όχι με όρους προγράμματος, για να μπορέσει έτσι να ψαρέψει και στα θολά νερά της Ακροδεξιάς.
Από τη μεριά τους, τα περιφερειακά και δημοτικά σχήματα που υποστηρίχθηκαν από τον ΣΥΡΙΖΑ επιχείρησαν για πρώτη φορά σε τέτοια έκταση και βάθος να παραγάγουν προγραμματικό λόγο προσανατολισμένο στις προτεραιότητες των τοπικών κοινωνιών, αλλά και με εμφανή την προσπάθεια «συνομιλίας» με τις κεντρικές προγραμματικές επεξεργασίες του ΣΥΡΙΖΑ.
Μελετώντας κανείς τα προγραμματικά κείμενα των περιφερειακών σχημάτων, έχει ενδιαφέρον ότι, επειδή ακριβώς πρόκειται για νέο διοικητικό θεσμό, ο οποίος ιστορικά δε συγκροτεί ταυτότητες στην ελληνική κοινωνία, τα προγράμματα επιχειρούν πρώτα απ’ όλα να διαμορφώσουν αυτή την περιφερειακή ταυτότητα (καταγραφή γεωγραφικών / πληθυσμιακών στοιχείων, επισήμανση ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων και τομέων αιχμής, εκτενείς αναφορές στον «Καλλικράτη»).
Θεματολογικά, τα αυτοδιοικητικά προγράμματα είναι αρκετά παρεμφερή, σε ορισμένες περιπτώσεις ως και πανομοιότυπα, αναδεικνύοντας ως βασικούς άξονες τα ζητήματα της κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης, των θεσμών και της δημοκρατίας, της παραγωγικής ανασυγκρότησης και, τέλος, της ποιότητας ζωής και του περιβάλλοντος. Η αναζήτηση χρηματοδοτικών πόρων (πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων, αξιοποίηση ευρωπαϊκών κονδυλίων – νέο ΕΣΠΑ, ΣΕΣ 2014 – 2020) αποτελεί, επίσης, βασικό στοιχείο του προγραμματικού λόγου των περιφερειακών σχημάτων του ΣΥΡΙΖΑ.
Ακόμα κι αν στις περισσότερες περιπτώσεις δε διακρίνονται για τη θεματολογική τους πρωτοτυπία, τα προγράμματα περιέχουν αιχμές και ιδέες, κυρίως εντάσεως εργασίας και όχι κεφαλαίου, που θα πρέπει να κωδικοποιηθούν και να ενταχθούν στο συνολικό εκλογικό/κυβερνητικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ. Εντελώς ενδεικτικά, αναφέρονται παρακάτω κάποιες από αυτές τις αιχμές: Μικρομεσαίες επιχειρήσεις (παραδοσιακές και καινοτόμες) και κοινωνική οικονομία. Τουρισμός (έμφαση σε ποιοτικό/πολυθεματικό τουρισμό). Αγροτοδιατροφικό σύμπλεγμα. Έμφαση σε προϊόντα ισχυρής ταυτότητας για κάθε περιοχή και στην ανάπτυξη συνεταιριστικών σχημάτων. Επίσης, έμφαση στην τόνωση του αγροτικού εισοδήματος με ανάπτυξη της μεταποίησης σε τοπικό/περιφερειακό επίπεδο. Διαχείριση απορριμμάτων, με επίκεντρο τη διαλογή στην πηγή, την κομποστοποίηση, την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση. Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (αποκέντρωση και εμπλοκή ΟΤΑ και τοπικών κοινωνιών στην ηλεκτροπαραγωγή, δημοκρατία στη λήψη αποφάσεων χωροθέτησης και αδειοδότησης μονάδων).
Νέες τεχνολογίες/ψηφιακή πολιτική (ψηφιοποίηση υπηρεσιών και εισαγωγή ελεύθερου λογισμικού).
Η αλλαγή του υποδείγματος
περνάει από την Αυτοδιοίκηση
Η αλλαγή τοπίου στον αυτοδιοικητικό χάρτη της χώρας συνδέεται ευθέως με τις εξελίξεις στην Ευρώπη, όχι βεβαίως μόνο λόγω της ταυτόχρονης διεξαγωγής των εκλογικών αναμετρήσεων. Τα αποτελέσματα των εκλογών σε ευρωπαϊκό επίπεδο αποδεικνύουν ότι η διάρρηξη των κοινωνικών συμβολαίων δεν οδηγεί αυτομάτως σε ενίσχυση των ριζοσπαστικών τάσεων στο πολιτικό πεδίο. Η ιδεολογική και πολιτική ρευστότητα διευκολύνει την ανάδυση αντιδραστικών, ευρωσκεπτικιστικών και ξενοφοβικών μορφωμάτων στην καρδιά της Ευρώπης. Η ευρωπαϊκή Αριστερά, με πρωταγωνιστή βεβαίως τον ΣΥΡΙΖΑ, για να κερδίσει τις καρδιές και το μυαλό των ανθρώπων, οφείλει να αποδείξει ότι ένα διαφορετικό κοινωνικό και αναπτυξιακό υπόδειγμα με ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά προς όφελος της κοινωνικής πλειοψηφίας είναι η μόνη ρεαλιστική προοπτική απέναντι στις πολιτικές λιτότητας που πλέον αγγίζουν ακόμα και τον πυρήνα της Ευρωζώνης.
Στην κατεύθυνση αυτή, η ενίσχυση της δουλειάς στις Περιφέρειες και τους Δήμους που κέρδισε ή θα έχει σημαντικό αντιπολιτευτικό ρόλο ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί αναγκαίο όρο για την επιτυχία του συνολικού πολιτικού εγχειρήματος. Θα χρειαστούν ίσως νέες δομές ενημέρωσης και αλληλοτροφοδότησης των αυτοδιοικητικών μας σχημάτων, δομές που θα διατηρούν ενεργό τον κόσμο που κινητοποιήθηκε την προηγούμενη περίοδο, θα αξιοποιούν τον προγραμματικό πλούτο που έχει παραχθεί, και θα εντάσσουν τη δουλειά των αυτοδιοικητικών παρατάξεων στο συνολικό πολιτικό σχέδιο.
Η προτεραιότητα πλέον στην αυτοδιοίκηση περνάει από την εκπόνηση προγραμματικών επεξεργασιών στην κατασκευή πραγματικών, υλικών αντιπαραδειγμάτων που θα λειτουργήσουν ως προπλάσματα της πολιτικής ανατροπής. Ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να δώσει ιδιαίτερο βάρος στη στήριξη των Δήμων και Περιφερειών που κέρδισε, καθώς το πώς θα διαχειριστούμε τους ΟΤΑ στους οποίους θα κληθούμε να ασκήσουμε διοίκηση θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την πορεία προς τις πολιτικές προκλήσεις του άμεσου μέλλοντος.
*Ο Αλέξης Χαρίτσης είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ
Από τα προεκλογικά προγράμματα στην κατασκευή αντιπαραδειγμάτων
