Ελάχιστες μέχρι σήμερα οι σοβαρές προσπάθειες για αλλαγή της κατάστασης
Έρευνα του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού έχει δείξει ότι το 44% των ταξιδιωτών ανά τον κόσμο θεωρούν το φαγητό ως ένα από τα πιο σημαντικά κριτήρια του προορισμού που πρόκειται να επισκεφτούν. Άλλες μελέτες πάλι αναφέρουν σχετικά με την καταναλωτική συμπεριφορά των ταξιδιωτών ότι οι τουρίστες ξοδεύουν σχεδόν το 40% του συνολικού προϋπολογισμού τους για φαγητό και ποτό.
Τα παραπάνω και μόνο στοιχεία είναι ικανά να δείξουν τη μεγάλη σημασία που έχει για μια περιοχή η ανάδειξη της τοπικής γαστρονομίας, η οποία μπορεί να αποτελέσει το… στρατηγικό επενδυτή για την περαιτέρω ανάπτυξή της.
Στη Μεσσηνία, ωστόσο, ο συγκεκριμένος τομέας είναι, μάλλον, σε νηπιακή κατάσταση. Ελάχιστα είναι τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος που προσφέρουν αποκλειστικά τοπικά προϊόντα, λιγοστές οι ξενοδοχειακές μονάδες που τα χρησιμοποιούν για το «ευ ζην» των πελατών τους.
Έχουν γίνει μεν αξιόλογες προσπάθειες, πλην όμως μεμονωμένες. Τον προηγούμενο μήνα διεξήχθησαν στην Costa Navarino εκπαιδευτικά σεμινάρια γαστρονομίας από το Ίδρυμα «Καπετάν Βασίλη» και το Επιμελητήριο Μεσσηνίας, παρουσία καταξιωμένων σεφ, όπως η Νένα Ισμυρνόγλου, ο Λευτέρης Λαζάρου και ο Δόξης Μπεκρής, με στόχο την ενίσχυση των τοπικών προϊόντων και της μεσσηνιακής κουζίνας.
Παρά την προσπάθεια, οι ευθύνες των φορέων γύρω από τον τουρισμό είναι μεγάλες, αφού μέχρι σήμερα δεν έχουν πείσει τους επιχειρηματίες, αλλά ούτε και τους Μεσσήνιους πολίτες, να αναζητούν και να καταναλώνουν τοπικά προϊόντα.
Κι όμως, αν υπήρχε συνεργασία του τουριστικού και του επισιτιστικού κλάδου, μέσω της αξιοποίησης και των εξαγώγιμων επώνυμων προϊόντων, τα οφέλη θα ήταν πολλαπλά για την τοπική κοινωνία.
Όπως είναι φυσικό, η δοκιμή των τοπικών προϊόντων ανοίγει το δρόμο και για μεγαλύτερες εξαγωγές.
Οι χώρες του Νότου
δείχνουν το δρόμο
Οι κινήσεις που ακολούθησαν άλλες χώρες στην προώθηση του γαστρονομικού τουρισμού θα πρέπει να αποτελέσουν «οδηγό» και για την περιοχή μας. Ξεκινώντας από τα ξενοδοχεία, αρκετές αλυσίδες προσφέρουν τοπική κουζίνα σε υψηλό επίπεδο (με βραβεύσεις, πιστοποιήσεις, αποδοχή σε δίκτυα με αυστηρά κριτήρια επιλογής).
Ενδιαφέρουσα είναι η περίπτωση της Logis de France, ενός δικτύου συνεργασίας με πάνω από 3.000 οικογενειακά ξενοδοχεία, συνήθως δύο έως τριών αστέρων, στη γαλλική επαρχία. Μεταξύ των προδιαγραφών που αυτά πρέπει να πληρούν είναι η προσφορά τοπικής κουζίνας και προϊόντων της περιοχής.
Σε πολλούς τουριστικούς προορισμούς προσφέρονται διαδρομές και περιηγήσεις, οι οποίες ενδεικτικά μπορεί να περιλαμβάνουν επιχειρήσεις εστίασης κάθε μορφής (από σημεία πώλησης πρόχειρου φαγητού μέχρι εστιατόρια υψηλής γαστρονομίας), επισκέψιμους χώρους παραγωγής τροφίμων ή ποτών, όπως αγροκτήματα, οινοποιεία, ζυθοποιεία και τυροκομεία, καθώς και εκτάσεις με καλλιέργειες, όπως αμπελώνες, ελαιώνες κ.λπ.
Ενδιαφέρουσα είναι η προσέγγιση του περιφερειακού οργανισμού τουρισμού της Αλσατίας στη Γαλλία, ο οποίος σχεδίασε και προβάλλει έντονα έξι θεματικές γαστρονομικές διαδρομές («Les Circuits Gourmands»). Αυτές περιλαμβάνουν τη διαδρομή του σουκρούτ (παραδοσιακό πιάτο με λάχανο τουρσί και αλλαντικά), της σοκολάτας, του τυριού, της πέστροφας, του κυπρίνου και του ματελότ (τοπικό πιάτο με ψάρι).
Σε όλο τον κόσμο πραγματοποιούνται πολλές εκδηλώσεις σχετικά με τη γαστρονομία, όπως φεστιβάλ υψηλής γαστρονομίας σε επιλεγμένα εστιατόρια και ξενοδοχεία μιας πόλης ή μιας ευρύτερης περιοχής, γιορτές μετά τη συγκομιδή, επιδείξεις μαγειρικής κ.λπ.
Αξιοπρόσεκτο για την ποικιλία του ως προς τις γαστρονομικές εκδηλώσεις είναι το ημερολόγιο γαστρονομίας που εκδίδει ο περιφερειακός οργανισμός τουρισμού της Καταλονίας στην Ισπανία. Ενδιαφέρουσα τάση των τελευταίων ετών είναι η συσχέτιση της γαστρονομίας με τον τουρισμό ευεξίας, χρησιμοποιώντας τρόφιμα και ποτά ως καλλυντικές ουσίες για περιποιήσεις σε spa.
Η ανάδειξη των τοπικών προϊόντων είναι ένα μέσο για να γίνουν πιο δυναμικές οι τοπικές οικονομικές δραστηριότητες (γεωργία, κτηνοτροφία, βιοτεχνία, εμπόριο…), αλλά με σεβασμό προς στο περιβάλλον και τον τοπικό πολιτισμό. Επίσης, τα τοπικά προϊόντα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητας μίας περιοχής, πράγμα που αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα υπέρ της ανάπτυξης ενός βιώσιμου τουρισμού.
Το γενικό συμπέρασμα είναι πως τα τοπικά και παραδοσιακά προϊόντα μπορούν να παίξουν ένα σημαντικό ρόλο στη δημιουργία και ενίσχυση της Εικόνας Τόπου για τη Μεσσηνία. Η ύπαρξη ενός αξιοσημείωτα μεγάλου αριθμού τοπικών και παραδοσιακών προϊόντων είναι ένα εξαιρετικό πλεονέκτημα και ένας σημαντικός παράγοντας για την υπό διαμόρφωση γαστρονομική ταυτότητά του νομού. Ας ξεκινήσει, επιτέλους, μια σοβαρή προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση…
Του Αντώνη Πετρόγιαννη
