ΗΜΕΡΙΔΑ ΚΕΝΤΡΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
Του Αντώνη Πετρόγιαννη
Την ώρα που θα διαβάζετε το παρακάτω ρεπορτάζ, λογικά θα έχει ξεκινήσει στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καλαμάτας (Θουκυδίδου 2) η ημερίδα-εκδήλωση διά βίου μάθησης με θέμα: «Η αξιοποίηση καταγραφών υπεραιωνόβιων ελαιοδέντρων προς την αειφόρο ανάπτυξη».
Η ημερίδα αρχίζει περίπου στις 9.00 το πρωί και ολοκληρώνεται το μεσημέρι στις 3.00, στις εγκαταστάσεις του ΚΠΕ, αφού θα έχει προηγηθεί περιήγηση (σ.σ. ξεκινά στις 11.00 το πρωί) στην Καλαμάτα και σε επιλεγμένους ελαιώνες της Μεσσηνίας.
Σε περίπτωση που έχετε χρόνο, αξίζει πραγματικά μια επίσκεψη στο Κέντρο, γιατί είμαστε βέβαιοι πως αυτά που θα ακούσετε και θα δείτε είναι πρωτόγνωρα για το ευρύ κοινό. Και είναι μοναδικά, όχι μόνο για το θέμα και τη σχέση που έχει το δέντρο της ελιάς με την περιοχή μας, αλλά πολύ περισσότερο, γιατί πρόκειται για μια εργασία της ομάδας του Κέντρου που εμφανίζει ένα Δημόσιο μη παχυδερμικό, αντιγραφειοκρατικό και παραγωγικό, κι όχι μια προβληματική φούσκα πάνω στην οποία χτίζονται άτσαλα και απροσχεδίαστα αμφιβόλου αποτελεσματικότητας υπηρεσίες.
Γράφοντας με τους όρους που επιτάσσει η (ποδοσφαιρική) επικαιρότητα, η εκδήλωση του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καλαμάτας μάς λέει ότι για να προχωρήσουμε και προς τα μπρος να πορευτούμε, ως ελληνικό ποδόσφαιρο, πρέπει να αλλάξουμε ριζικά. Όπως και η κοινωνία. Έξω η βραδύτητα. Έξω το ταμπούρι. Έξω οι κουτοπονηριές. Έξω η ηττοπάθεια. Αν θέλουμε να προχωρήσουμε: Ελλάδα, μπορείς, αρκεί από το καβούκι σου να βγεις!
Για την ιστορία θα πρέπει να σημειώσουμε ότι στη σημερινή εκδήλωση συνέβαλαν, ο καθένας με το δικό του τρόπο, οι παρακάτω: Γεώργιος Παναγόπουλος- υπεύθυνος ΚΠΕ, δάσκαλος, Αναστάσιος Ζόμπολας- αναπληρωτής υπεύθυνος, δάσκαλος, Γεώργιος Αργυροηλιόπουλος-μέλος της Παιδαγωγικής Ομάδας, δάσκαλος, Ιωάννα Ραβάνη- μέλος της Παιδαγωγικής Ομάδας, καθηγήτρια Πληροφορικής, Δημήτριος Τσαμπούκος- οργανωτική υποστήριξη.
Ένα μέρος της ημερίδας περιλαμβάνει και κάποια λόγια για τη στοχοθεσία της, αλλά και την παρουσίαση του προγράμματος. Για το σκοπό αυτό συναντηθήκαμε τις προηγούμενες ημέρες με τον κ. Παναγόπουλο. Όπως οριοθέτησε εξ αρχής, η ημερίδα γίνεται στο πλαίσιο των δράσεων του Εθνικού Θεματικού Δικτύου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Ελιά». Το ΚΠΕ Καλαμάτας, ως συντονιστικός φορέας του, σε συνεργασία με το ΤΕΙ Καλαμάτας – Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας, τα συνεργαζόμενα ΚΠΕ και τις Διευθύνσεις Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης, οργανώνει την καταγραφή υπεραιωνόβιων ελαιόδεντρων.
Η καταγραφή γίνεται με στόχο την υποστήριξη του Δικτύου «Ελιά» και περιλαμβάνει: την καταγραφή, φωτογράφηση και ταυτοποίηση υπεραιωνόβιων ελαιόδεντρων, την καταγραφή και συγκέντρωση των πιθανών μύθων, θρύλων ή ιστοριών που υπάρχουν και σχετίζονται με τα ελαιόδεντρα και προέρχονται από τη λαϊκή παράδοση ή τη βιβλιογραφία, τη δημιουργία ενός χάρτη της Μεσσηνίας με τα καταγραφέντα ελαιόδεντρα και το σχεδιασμό μονοπατιών και διαδρομών για την οργάνωση επισκέψεων και την τουριστική προβολή του τόπου (δημιουργία χάρτη υπαίθριων μουσείων με τα εκθέματα in situ, ο οποίος θα εμπεριέχει στοιχεία και πληροφορίες για τα ελαιόδεντρα και ό,τι σχετίζεται με αυτά). Επίσης, την καταγραφή και διάσωση του γενετικού υλικού ελληνικών ποικιλιών ελιάς ως έκφραση της υποχρέωσης της παρούσας γενιάς να μεταφέρει στις επερχόμενες γενιές το περιβάλλον και το φυσικό κεφάλαιο του πλανήτη.
Ωφελούμενοι απ’ όλες τις παραπάνω ενέργειες είναι η επιστημονική κοινότητα, εκπαιδευτικοί, Δήμοι, οργανισμοί, ιδρύματα, σύλλογοι, φορείς, επιχειρηματίες οι οποίοι δραστηριοποιούνται στον τουριστικό τομέα (τουριστικοί πράκτορες, ξενοδόχοι κ.ά.), οι οποίοι θα αξιοποιήσουν τα μονοπάτια και τις διαδρομές με τα υπεραιωνόβια ελαιόδεντρα και θα τα προβάλλουν ως τουριστικά αξιοθέατα, με πολυεπίπεδα οφέλη στο πλαίσιο της αειφόρου διαχείρισης, γεωργοί, καλλιεργητές, οι οποίοι είναι οι άμεσα εμπλεκόμενοι και θα γνωρίσουν ότι ο ελαιώνας μπορεί να δώσει «καρπούς» καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Τέλος, οι νέοι, οι οποίοι καλούνται να δουν την πατρογονική τους κληρονομιά από μια διαφορετική ματιά και να εκμεταλλευτούν το θησαυρό που έχουν στα χέρια τους, να σχεδιάσουν επιχειρηματικές πρακτικές στον πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή πλέον τομέα.
Σύμφωνα με τον υπεύθυνο του ΚΠΕ Καλαμάτας, «ο ελαιώνας αποτελεί και παραμένει ένα πρόγραμμα σε εξέλιξη. Εκτός από τις έννοιες και τις μεθόδους, περικλείει θρύλους, μύθους και παραδόσεις που διαμορφώθηκαν από την ελληνική αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Στις μέρες μας συνεχίζουμε να ταξιδεύουμε μέσα από τις διακλαδώσεις του παραπάνω πλέγματος. Σε κάθε περίπτωση, οι υπεραιωνόβιες ελιές είναι μάρτυρες με τη διττή έννοια (υποφέρω αλλά και βλέπω) άλλων εποχών.
Στον ελαιώνα ζεις υπό τους δικούς του όρους, δεν μπορείς να μεταφέρεις ανθρώπινες συνήθειες. Ο βραβευμένος με δύο Όσκαρ σκηνοθέτης David Lean υποστηρίζει ότι “ξαπλώνεις στη σκιά κάτω από μια ελιά και ανάμεσα από τα γκριζοπράσινα φύλλα της απολαμβάνεις τον καταγάλανο ουρανό”.
Στα μονοπάτια με τα υπεραιωνόβια ελαιόδεντρα ελπίζουμε να ταξιδέψουν οι επισκέπτες, για να γνωρίσουν διαφορετικά περιβάλλοντα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, να προβληματιστούν γύρω από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και τις επιπτώσεις τους στην αειφορία του πλανήτη μας, αλλά και να χτίσουν τον κόσμο των ονείρων τους. Γιατί όπως λέει και ο Έλιοτ, “ο σκοπός κάθε εξερεύνησης είναι να γυρίσουμε τελικά στο σημείο από όπου ξεκινήσαμε και να το δούμε με νέα ματιά, σαν να ήταν η πρώτη φορά».
