Η παλιά Καλαμάτα μέσα από το φωτογραφικό φακό…
Συνεχίζει την ξενάγηση ο φωτογραφικός μας φακός στην παλιά Καλαμάτα, παρουσιάζοντας πάντοτε εικόνες από τοποθεσίες, πρόσωπα και γεγονότα που έγραψαν και από μία ιστορία στο βιβλίο της σημερινής πόλης.
Οι παλιοί αναγνώστες ξαναθυμούνται την παλιά εποχή και οι νεώτεροι μαθαίνουν τα απίστευτα σχεδόν γεγονότα που ζούσαν τα παλιά χρόνια οι συνδημότες μας.
Σήμερα, ο φωτογραφικός φακός έχει σταθεί στις φωτογραφίες μιας ιστορικής σελίδας της Καλαμάτας, από την εποχή που οι συμπατριώτες μας υδρεύονταν από τα πηγάδια και έλεγαν το νερό… νεράκι!
Αναφερόμαστε στην προ του 1936 εποχή, πριν έρθει αυτό το θείο δώρο στα… σπίτια μας.
Πηγάδια υπήρχαν πολλά, αλλά ο φακός στάθηκε στα κυριότερα κεντρικά, από τα οποία υδρευόταν (δωρεάν) ο κοσμάκης, τα οποία είναι και τα πιο εντυπωσιακά.
Το πηγάδι που βρισκόταν επί της οδού Υπαπαντής, κοντά στον πλάτανο καφενείου Ταβουλαρέα, σκεπάστηκε όταν πέρασαν οι γραμμές του «τραμ».
Το άλλο πηγάδι (φωτό 1930) βρισκόταν λίγο πιο δυτικά (στα Παπλωματάδικα) κι αυτό μεγάλο. Τα ξύλινα βαρελάκια που εικονίζονται πίσω από τις γυναίκες, ήταν τα νεροβάρελα που τα φορτώνονταν στις πλάτες τους με δύο σκοινιά.
Σήμερα εκεί είναι κομμάτι του Ιστορικού μας Κέντρου και ο Δήμος έχει φτιάξει μικρό σιντριβάνι.
Το τρίτο (φωτό κι αυτό του 1920) βρισκόταν ακόμη πιο δυτικά, σχεδόν μπροστά στους ιστορικούς Αγιαποστόλους. Δεξιά εικονίζονται τα αφοδευτήρια που είχαν γίνει επί Τουρκοκρατίας.
Όμως, ο φωτογραφικός φακός, που ξεναγεί τους αγαπητούς μας αναγνώστες, δε σταματά εδώ. Έχει σταθεί και σε μια άλλη πλευρά, της δύσκολης εκείνης εποχής, που το πολύτιμο νερό ήταν… μετρημένο.
Πρόκειται για τα μαγγανοπήγαδα, που για τους παλιούς αποτελούν μακρινή ανάμνηση και για τους νέους μας… απίστευτη πραγματικότητα.
Είναι ευνόητο ότι τα περιβόλια γύρω από την Καλαμάτα, που καλλιεργούσαν κηπευτικά, είχαν ανάγκη από άφθονο νερό. Έτσι, το έξυπνο ελληνικό μυαλό επινόησε την εφεύρεση αυτή, για να λυθεί το πρόβλημα.
Το μαγγανοπήγαδο ήταν μια σιδερένια τροχαλία που είχε αλυσιδωτούς μακρόστενους τενεκέδες γύρω της. Τοποθετούνταν στο κέντρο του πηγαδιού και με ένα μοχλό γύριζε ανεβοκατεβάζοντας τους τενεκέδες, οι οποίοι γέμιζαν νερό και εν συνεχεία άδειαζαν το περιεχόμενό τους σε μια μικρή πλαϊνή δεξαμενή, για να διοχετευθεί στ’ αυλάκια του κήπου και να ποτιστεί η διψασμένη γη.
Για κινητήρια δύναμη στο μοχλό, έβαζαν ένα γαϊδουράκι (βλέπε φωτό), το οποίο γύριζε συνεχώς γύρω από το πηγάδι, τραβώντας το μοχλό. Για να μη ζαλίζεται, του έβαζαν μπροστά από τα μάτια μια προσωπίδα.
Αυτό ήταν το μαγκανοπήγαδο, το οποίο βέβαια συνεχίστηκε και μετέπειτα για πολλά χρόνια, αφού το νερό ήταν δωρεάν.
Βασ. Μανιάτης
