Τον Δημήτρη Βαλαβάνη, το χρονογράφο, που με τα κείμενά του παρουσίαζε τον τρόπο ζωής των κατοίκων της Μεσσήνης, τα ήθη και τα έθιμα στο πέρασμα των χρόνων, αποχαιρετά σήμερα η Μεσσήνη. Ο Τάκης Βαλαβάνης, όπως τον αποκαλούσαν οι Νησιώτες φίλοι του, κηδεύεται στις 3.00 μετά το μεσημέρι από την εκκλησία των Τριών Ιεραρχών, και επιλέξαμε να τον συνοδεύσουμε κι εμείς στην τελευταία του κατοικία, μέσω της ομιλίας της προέδρου του Σωματείου Εθελοντών Μεσσήνης, Ντίνας Αντωνάκου, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης που διοργάνωσαν στις 7 Αυγούστου 2013 ο Σύλλογος των Απανταχού Νησιωτών «Ο Πάμισος» και ο Θεατρικός Όμιλος Λυκείου Μεσσήνης, προκειμένου να τιμηθεί με έπαινο ο εκλιπών «για την πολύχρονη συνεισφορά του στην ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και τη συμβολή του στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης της τοπικής κοινωνίας και της πόλης της Μεσσήνης».
Για τον Δημήτρη Βαλαβάνη
Όπως είχε αναφέρει τότε η κα Αντωνάκου, «ο Δημήτρης Βαλαβάνης, ο Τάκης για τους φίλους του, είναι ένας άνθρωπος απλός, ανεπιτήδευτος και δεν αρμόζουν για την προσωπικότητά του μεγαλοστομίες και τυπικότητες […].
Ο Δ. Βαλαβάνης ήρθε μικρός από την Ήπειρο και άπλωσε ρίζες γερές στο Νησί, τη δεύτερη πατρίδα του. Μεταφέρω τα λόγια του, όπως μου τα έχει αφηγηθεί. “Γεννήθηκα στο Γκρίμποβο Ιωαννίνων. Μετά τη γέννησή μου ο πατέρας μου ξενιτεύτηκε στην πλούσια Καλαμάτα κι εγώ μεγάλωνα με τους παππούδες μου και την μάνα μου που έβοσκε τα γίδια στα όχτια του Καλαμά. Στα 1931 η κυρά Πολυξένη, η μάνα μου, αφού μεγάλωσα λίγο άφηκε το Γκρίμποβο και τα γίδια και κρατώντας με από το χέρι ήρθε κοντά στον άντρα της ύστερα από τρεις μέρες ταξίδι και από τότε είμαστε εδώ στη Μεσσήνη”.
Έκτοτε με τη Μεσσήνη τον συνδέουν άρρηκτοι δεσμοί. Εδώ ζει τα περισσότερα χρόνια της ζωής του, Νησιώτης πια, ανάμεσα στους Νησιώτες, τους δικούς του ανθρώπους, που τον εκτιμούν, τον σέβονται και τον αγαπούν.
Τα πρώτα του γράμματα τα έμαθε στο 1ο Δημοτικό Σχολείο Μεσσήνης, που τώρα είναι η Αγροτική Τράπεζα και φοίτησε στο Γυμνάσιο Μεσσήνης χωρίς να το ολοκληρώσει λόγω της εισβολής των Ιταλών.
Δικαιωμένος πρωταγωνιστής ζωής, άνθρωπος του μόχθου και της βιοπάλης εργάστηκε ως μυλωνάς, σε αλωνιστικές μηχανές και ως μηχανουργός.
Δύσκολα τιμώνται άνθρωποι εν ζωή. Στον Δ. Βαλαβάνη αποδίδεται η οφειλόμενη τιμή, γιατί όλοι τον νιώθουμε δικό μας άνθρωπο, τον συμπολίτη που πάντοτε έχει να πει για όλους μια καλή κουβέντα.
Άνθρωπος καλοπροαίρετος, με βαθιά κριτική ματιά, αναφέρεται με αγάπη και φιλικότητα στους άλλους συγγραφείς και πνευματικούς ανθρώπους της πόλης μας. “Είναι φίλοι μου”, μου εξηγεί με υπερηφάνεια. Αναφέρεται στο Στέφανο Ληναίο, την Νίκη Κακαβά, τον Γιώργο Μαρκόπουλο, την Καίτη Καγκαράκη και συνεχίζει να ονοματίζει συμπολίτες μας για την πολύτιμη προσφορά τους στον πολιτισμό.
Όταν αναφέρεται στη γενέτειρά του, διακρίνει κανείς τον ακατάλυτο δεσμό και την υπερηφάνεια του. Συχνά αναφέρεται στο ηπειρώτικο γεφύρι της Πλάκας και αφηγείται την ιστορική σημασία του για τον ελληνισμό. Δεν παραλείπει, επίσης, να συμπεριλαμβάνει στα βιβλία του φωτογραφίες με παλιά σπίτια και νερόμυλους του Γκρίμποβου.
Παρόλο που έφυγε στα επτά του χρόνια από το Γκρίμποβο, αναγνωρίζει κανείς τα καθοριστικά ηπειρώτικα χαρακτηριστικά: τη λεβεντιά, τη φυσική αντοχή στο μόχθο και τη βιοπάλη, την ειλικρίνεια και κυρίως την αμεσότητα, τη λακωνικότητα και λιτότητα του ύφους που αποτυπώνονται στα χρονογραφήματά του. Όλα αυτά αποτελούν προίκα πολύτιμη για τη ζωή του. Ο γενέθλιος χώρος λειτούργησε για το έργο του αποτελεσματικά και έντονα ως βιωμένη εμπειρία ή ακαθόριστη πηγή έμπνευσης. Στο άνοιγμα αυτό της ψυχής λειτούργησε ευεργετικά και η συγγένειά του, από την οικογένεια της μητέρας του, με τον μεγάλο Ηπειρώτη λόγιο Χρίστο Χρηστοβασίλη.
Τα στοιχεία αυτά μπολιάστηκαν με τις πλούσιες εικόνες της Μακαρίας γης, αφού εδώ ζει και δραστηριοποιείται τα περισσότερα χρόνια της ζωής του. Ένα ωραίο συνταίριασμα αντίθετων στοιχείων, συγκροτούν την προσωπικότητά του. Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθεί και η μεγάλη αγάπη για τη μάνα του, την κυρά Πολυξένη, όπως την αποκαλεί με σεβασμό και τρυφερότητα[…].
Η προσφορά του στον πολιτισμό είναι σημαντική και πολύτιμο το έργο του για τον ιστορικό τού μέλλοντος. Έχουν εκδοθεί τρία βιβλία του “Άλλες εποχές”, “Αναδρομές στο χρόνο” και το νεοεκδοθέν βιβλίο του “Σφυροκοπήματα” […] Πολλά ημιτελή χρονογραφήματα βρίσκονται στο συρτάρι τού γραφείου του για να τα ολοκληρώσει και να δουν το φως της δημοσιότητας. Έχει δημοσιεύσει πάμπολλα άρθρα του σε τοπικές εφημερίδες, στην αργείτικη εφημερίδα “Γκριμποβίτικοι Αντίλαλοι”, στον “Αγ. Νίκωνα”, καθώς και σε περιοδικά[…]».
Επιμέλεια: Χάρης Χαραλαμπόπουλος
