Πώς μία πόλη μεταλλάσσεται λόγω του τίτλου της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης; Πώς μπορεί η Καλαμάτα να αλλάξει; Αυτά ήταν κύρια σημεία της παρουσίασης του εκτελεστικού διευθυντή του Γραφείου Υποψηφιότητας, Έκτορα Τσατσούλη, στην εκδήλωση In Situ Metaλλaxis, που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 18 Απριλίου στο Πνευματικό Κέντρο Καλαμάτας.
Ο κ. Τσατσούλης ξεκίνησε την παρουσίασή του αναφερόμενος στα 30 χρόνια και τις 50 πόλεις που έχουν φιλοξενήσει το θεσμό της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Πρωτεύουσας από το 1985 έως σήμερα. Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι ο θεσμός οφείλει την επιτυχία του και τη μακροζωία του στις αλλαγές, τις μεταλλάξεις, που φέρνει τόσο στην πόλη που τον φιλοξενεί όσο και στους κατοίκους της.
Στη συνέχεια παρουσίασε τους τρόπους με τους οποίους μπορεί μια πόλη να αλλάξει ήδη από τη φάση διεκδίκησης του τίτλου της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, αλλαγή που επέρχεται σταδιακά και επηρεάζει τους πολίτες στην καθημερινότητά τους.
Σε αυτό το σημείο ανέφερε τη διαδικασία του Πολιτιστικού Σχεδιασμού της Καλαμάτας, που γίνεται υπό την εποπτεία του Γραφείου Υποψηφιότητας, ενώ περιέγραψε το έργο των Θεματικών Ομάδων Εργασίας, των εθελοντικών συμμετοχικών δομών δηλαδή που δημιουργήθηκαν για την υποστήριξη του σχεδιασμού αυτού.
Αναφερόμενος σε διεθνείς περιπτώσεις, ανέφερε το χαρακτηριστικό παράδειγμα της RUHR.2010 στη Γερμανία. Με σύνθημα “Transformation through Culture; Culture through transformation”, δηλαδή «Αλλαγή /Μετάλλαξη μέσω του πολιτισμού και πολιτισμός μέσω της αλλαγής», η Ruhr κατάφερε να εκμεταλλευτεί τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης για να κάνει την αλλαγή σε όλα τα επίπεδα. Ενδεικτικά, άλλαξε τον τρόπο που οι πολίτες βλέπουν ακόμα μία κεντρική αρτηρία, τον αυτοκινητόδρομο Α40/Β1 που διασχίζει την πόλη και την «κόβει» στα δύο.
Οι οργανωτές της RUHR.2010 κατάφεραν να κλείσουν το δρόμο για μία ολόκληρη ημέρα και να παραδώσουν το χώρο σε όλους τους πολίτες να εκφραστούν, να μοιραστούν τις δράσεις τους και να δουν ότι τελικά ο δρόμος που τους χωρίζει μπορεί να γίνει ένα σημείο συνάντησης, ένα σημείο που τους ενώνει. Με τη δράση αυτή και τη μαζική συμμετοχή των πολιτών κατάφεραν να προβάλουν μία άλλη διάσταση, μία άλλη εικόνα ενός χαρακτηριστικού στοιχείου της γερμανικής κουλτούρας, ενός αυτοκινητόδρομου.
Αποτέλεσμα της παραπάνω δράσης αλλά και του συνολικού προγράμματος της RUHR.2010 ήταν η περιοχή να αλλάξει ριζικά την εικόνα της και από υποβαθμισμένη περιοχή ανθρακωρυχείων να γίνει περιοχή πολιτισμού. Οι πολίτες της ένιωθαν πιο περήφανοι για την πόλη τους, πιο ενθουσιασμένοι και πιο αφοσιωμένοι σε προγράμματα πολιτιστικού ενδιαφέροντος.
Ποιες είναι οι αλλαγές που έχει βιώσει η Καλαμάτα; Ο κ. Τσατσούλης υποστήριξε ότι το 1986 η Καλαμάτα άλλαξε, αλλά άλλαξε βίαια… Βρέθηκε σε μία κατάσταση κρίσης. Οι πολίτες της, όμως, είχαν τη δύναμη να συσπειρωθούν, έτσι ώστε να αντιμετωπίσουν από κοινού το πρόβλημα και να αναγεννηθεί η πόλη.
Στη συνέχεια υποστήριξε ότι μία πιο ομαλή μετάλλαξη έγινε μόλις πριν από λίγα χρόνια, όταν η Καλαμάτα «άνοιξε» στην υπόλοιπη Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη. Πλέον, είναι πιο εύκολα προσβάσιμη οδικώς με το νέο δρόμο, συνδέθηκε με διεθνείς προορισμούς μέσω του αεροδρομίου της και μεγάλες επενδύσεις με διεθνή προβολή γίνανε στην περιοχή.
Οι πολίτες της τώρα αρχίζουν να συνειδητοποιούν την αλλαγή και αρχίζουν να αντιδρούν σε αυτή την… υποχρεωτική εξωστρέφεια. Από τις αλλαγές αυτές οι πολίτες φαίνεται ότι έχουν έντονα και υγιή αντανακλαστικά. Ο τόπος έχει μια δυναμική να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, είπε χαρακτηριστικά ο ομιλητής.
Ποια θα είναι τα αντανακλαστικά τους, όμως, στην περίπτωση της διεκδίκησης της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης; Τα πρώτα δείγματα του κόσμου, οι πρώτες αντιδράσεις είναι πολύ θετικές. 140 άτομα συμμετέχουν στις ομάδες Εργασίας για τη δημιουργία Πολιτιστικής Στρατηγικής για την πόλη τους, πάνω από 100 φορείς έχουν ήδη συναντηθεί με την καλλιτεχνική διευθύντρια στην αναζήτηση της δυναμικής της πόλης.
Πώς, λοιπόν, μπορεί ο τίτλος να μεταλλάξει την Καλαμάτα; Το 2021 τι; Η αλλαγή έχει ήδη ξεκινήσει, υποστηρίζει ο κ. Τσατσούλη. Ομάδες Εργασίας συζητούν για την πόλη τους και πώς θα ήθελαν να είναι σε 10 χρόνια, συζητήσεις που μεταφέρονται και σε κύκλους και παρέες και εκτός ομάδων εργασίας.
Ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε τομέα, της μουσικής, των εικαστικών, των γραμμάτων και των τεχνών, συζητούνται θέματα που άπτονται του ενδιαφέροντός τους. Ανεξαρτήτου αποτελέσματος, η Πολιτιστική Στρατηγική μπορεί να εφαρμοστεί εφόσον αντιπροσωπεύει τους πολίτες της. Η Καλαμάτα μεταλλάσσεται… Καλή μας συνέχεια!
Έκτωρας Τσατσούλης: «Η πολιτιστική πρωτεύουσα θα μεταλλάξει την Καλαμάτα»
