«Το ιδανικό είναι να είσαι μεγάλο ταλέντο σε κάτι, αλλιώς μέτριος σε όσο πιο πολλά πράγματα μπορείς. Ξεδιπλώνεις έτσι κάποια στοιχεία του εαυτού σου και δίνεις περισσότερο νόημα στη ζωή σου»… αυτοσυστήνεται εμμέσως, σε κάποιον βαθμό, ο Φίλιππος Παπαδημητρίου, ο οποίος γεννήθηκε το 1958 στην Αθήνα, με μεσσηνιακές ρίζες καταγωγής από την πλευρά της μητέρας του (Κυπαρισσία) και μόνιμη εγκατάσταση στην Καλαμάτα την τελευταία 10ετία.
Το βασικό του επάγγελμα είναι δάσκαλος Αγγλικών (με μεταπτυχιακές σπουδές στη Μ. Βρετανία), στο Δημοτικό Εύας τα τελευταία χρόνια, αλλά πριν από δύο μήνες περίπου τον γνωρίσαμε και ως συγγραφέα, κατά την παρουσίαση του βιβλίου του «Παρατηρήσεις από Ένα Λόφο».
Μέσα από τη συζήτηση που είχαμε πριν από λίγες μέρες στο «Θ» γι’ αυτή τη «σπονδυλωτή» συνέντευξη, διαπιστώσαμε από πρώτο χέρι τις ζωγραφικές του ικανότητες και μάθαμε για μια ακόμη πτυχή της δημιουργικότητάς του, τη μουσική σύνθεση, συν φυσικά την αγάπη του για το σκάκι, αλλά και μια επταετία ενεργούς ενασχόλησης με την πολιτική (ως υπεύθυνος Τύπου κόμματος), που έχει όμως κλείσει οριστικά, αφήνοντας άσχημη επίγευση…
Ωστόσο, το συγγραφικό κομμάτι είναι αυτό που υπερισχύει πλέον μέσα του και ενθαρρύνθηκε περαιτέρω με τη σημαντική ανταπόκριση που βρήκε –τηρουμένων των αναλογιών και της δυσκολίας του θέματος, που είναι ουσιαστικά η φιλοσοφία- το πρώτο του βιβλιοδετημένο έργο. Από τα 200 αντίτυπα που είχαν κυκλοφορήσει (θ’ ακολουθήσει σύντομα νέα έκδοση), έχουν ήδη «φύγει» περισσότερα από 150 και θα είχαν σίγουρα εξαντληθεί, αν δε μεσολαβούσε η πρωτοφανής πολιτικο-οικονομική κρίση και τα capital controls.
«Μου αρέσει η γεωγραφική διάχυση των πωλήσεων, εκτός από τη Μεσσηνία, στην Κέρκυρα, όπου είναι ο αδελφός μου, στη Θεσσαλονίκη, όπου εδρεύει ο εκδότης μου (εκδόσεις ΡΗΣΟΣ), στα Δωδεκάνησα και την Κρήτη, όπου υπάρχουν κάποιοι γνωστοί, αλλά και στην Κόρινθο, όπου δε γνωρίζω κανέναν! Το πιο σημαντικό είναι, όμως, ότι ήρθαν άνθρωποι και μου είπαν ότι βρήκαν μέσα στο βιβλίο κομμάτια δικά τους, κι αυτό αποτελεί πραγματικά δικαίωση για κάποιον που γράφει» επισημαίνει ο κ. Παπαδημητρίου, μεταφέροντας ακόμη ότι οι κριτικές που έχουν φτάσει στα αυτιά του είναι όλες θετικές, αλλά και ότι μια Ελληνοαμερικανίδα έδειξε ενδιαφέρον να το μεταφράσει στα αγγλικά.
Οι «Παρατηρήσεις από Ένα Λόφο» έχουν μπαμπά τον Φίλιππο Παπαδημητρίου και μαμά το ημερολόγιό του, όπως σχηματικά το προσδιορίζει ο ίδιος και έχει πραγματικά μεγάλο ενδιαφέρον το τι σημαίνει γι’ αυτόν η καταγραφή των γεγονότων της ζωής του με χρονολογική σειρά:
«Κέρδισα κάτι φοβερό, την ενοποίηση του εαυτού μου. Πλήρωσα, βέβαια, το κόστος να μην έχω το εξωραϊσμένο παρελθόν που σε συντηρεί σε δύσκολες καταστάσεις, γιατί όλα είναι παρόντα, αλλά από την άλλη αισθάνομαι ενοποιημένος ως άνθρωπος. Αισθάνομαι ο Φίλιππος της ηλικίας των 8, 12, 15, 20, 30-35 έως σήμερα ετών. Και αυτό είναι πραγματικά τεράστιο κέρδος. Έχει και οδύνη πολλή, βέβαια. Δεν μπορείς να κρυφτείς όταν βρέχει στις παιδικές εξωραϊσμένες αναμνήσεις, στους εφηβικούς έρωτες… Αλλά έχεις το κέρδος ότι όλα είναι πάντοτε παρόν, ένα αιώνιο παρόν και δε φοβάσαι και πάρα πολύ τα γηρατειά και το θάνατο. Νικάς την αίσθηση του χρόνου που κυλάει αδυσώπητα, επειδή τον καταγράφεις και είναι εδώ πάντοτε».
Το ημερολόγιο έδωσε την έμπνευση και το πρωτογενές υλικό για τις «Παρατηρήσεις σε Ένα Λόφο», που με τη σειρά τους προετοίμασαν το έδαφος για μια σειρά νέων εκδοτικών εγχειρημάτων που αναμένεται να ακολουθήσουν. Μια νουβέλα και δύο συλλογές, ποιημάτων και διηγημάτων…
Εκπαίδευση: «Πρέπει να επανελληνισθεί!»
«Κλείνοντας» κάπου εκεί τη συγγραφική ιδιότητα του Φίλιππου Παπαδημητρίου, περάσαμε σε αυτή του εκπαιδευτικού και μετά τις γνωστές επισημάνσεις για τα αποτελέσματα της υποχρηματοδότησης των σχολείων και τους κακοπληρωμένους δασκάλους, αλλά και την ανησυχία για το πώς θα ξεκινήσει η νέα σχολική σεζόν το Σεπτέμβρη, ο συνομιλητής μας «κατέθεσε» μερικές ακόμη διαπιστώσεις, όπως:
«Το ποσοστό των καλών μαθητών παραμένει διαχρονικά αμετάβλητο, ήταν και είναι περίπου 10-15%. Αυτό που με απασχολεί, όμως, είναι το πρωτοφανές άνοιγμα της ψαλίδας. Υπάρχουν μαθητές που απλώς παρίστανται στην αίθουσα. Μπορεί τα σημερινά παιδιά να έχουν όλα τα τεχνολογικά μέσα για πληροφόρηση, αλλά εκπλήσσει η στενότητα των ενδιαφερόντων τους, που περιορίζεται στα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Δημιουργείται μια τάξη πληβείων χωρίς να υπάρχει ουσιαστικός λόγος.
Όλο αυτό είναι αποτέλεσμα της απαξίωσης της παιδείας και των προτύπων που προβάλλονται. Το εύκολο και λαμπερό που είναι σαν το πυροτέχνημα και σβήνει εύκολα. Η ανεντιμότητα και το κυνήγι του χρήματος που έχει κυριαρχήσει παντού και είναι η πιο κλασική απόδειξη της ειδωλολατρίας του σύγχρονου ανθρώπου…
Εάν το παιδί δεν πειστεί ότι το ίδιο καλλιεργείται ως άνθρωπος, τότε δεν κάνουμε τίποτα. Όταν περιορίζονται σε ασκήσεις γλώσσας και μαθηματικών, τι θέλουμε να φτιάξουμε, λογιστές ή λύτες σταυρολέξων;».
Όσο για το τι πρέπει να γίνει: «Από την απελευθέρωση του ελληνικού κράτους προσπαθούμε να συνδυάσουμε το κοστούμι με το τσαρούχι. Δεν έχουμε ταυτότητα. Πρέπει, λοιπόν, απλούστατα η παιδεία μας να επανελληνισθεί! Έμφαση στο δίπολο πρόσωπο-κοινότητα, σε αντίθεση με το άτομο, που δεν υπάρχει στην παράδοσή μας, στην Εγγύς Ανατολή. Σκύψιμο πάνω στην εκπληκτική πνευματική παραγωγή από τους αρχαίους, στους ελληνιστικούς χρόνους, μετά στους βυζαντινούς και, τέλος, στους νεότερους (Παπαδιαμάντη κλπ.), όχι όμως ως αγγαρεία, αλλά με πραγματική πίστη σ’ αυτό που διδάσκουμε. Τέρμα πια σ’ αυτό το δήθεν “διεθνιστικό” πνεύμα» είναι η άποψη του κ. Παπαδημητρίου, ενώ από πρακτικής σκοπιάς προσθέτει: «Δεν είναι εύκολο να αλλάξει κάτι αν δε γίνει αναδιαπαιδιαγώγηση όλων μας. Για αρχή ας κάνει ο καθένας την επανάσταση μέσα στο δικό του το χώρο»…
Το Δημοτικό Εύας πρωτοπορεί με σκάκι
Τα οφέλη του σκακιού στη νοητική και μαθησιακή διαδικασία είναι επιστημονικώς παραδεκτά και γι’ αυτό, άλλωστε, σε διάφορες χώρες έχει ενταχθεί στα εκπαιδευτικά προγράμματα, τα τελευταία χρόνια και στην Τουρκία, ευτυχώς από πέρυσι (προαιρετικά) και στην Ελλάδα.
Το Δημοτικό Εύας έχει, όμως, πρωτοπορήσει…
«Ήταν μια ιδέα του διευθυντή του σχολείου Γιάννη Κωτσάκη, ενός αξιόλογου ανθρώπου, ο οποίος είναι από το χωριό και προσπαθεί να προσφέρει στη γενέτειρά του ό,τι μπορεί. Με τη βοήθεια του προπονητή του ΝΟΚ, Θοδωρή Τσεκούρα και της εφόρου του τμήματος Τούλας Χατζηπαναγιώτη -τους οποίους και ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου- ξεκινήσαμε το 2011 το ενδοσχολικό πρωτάθλημα σκάκι, το οποίο ρίζωσε και έχει τρομερό ενδιαφέρον και μεγάλη συμμετοχή από τα παιδιά. Τα ενθουσιάζει και τα έχει βοηθήσει σε ανάπτυξη του επιπέδου».
Αναζητώντας την Άνιμα μέσα από τη ζωγραφική…
«Η ζωγραφική», για τον κ. Παπαδημητρίου, «ήρθε ως ερέθισμα από το βιβλίο του Χέρμαν Έσσε, Ντέμιαν, όπου ο πρωταγωνιστής συνιστά στον αφηγητή να προσπαθήσει να ζωγραφίσει τη μορφή μιας κοπέλας. Σιγά σιγά το πορτραίτο βελτιώνεται και κάποια στιγμή τον ικανοποιεί απόλυτα. Πρόκειται για την αντανάκλαση της Άνιμα, που είναι η ιδανική γυναίκα που κρύβει μέσα του κάθε άνδρας (Άνιμους αντίστοιχα ο ιδανικός άνδρας για τη γυναίκα), σύμφωνα με τη Γιουνγκιανή, λεγόμενη, Σχολή του Ελβετού Καρλ Γκούσταβ Γιούνγκ.
Όλα αυτά συνδυάστηκαν στο μυαλό μου με τη θλίψη μου ότι οι κοπέλες γερνάνε και ήθελα να τις κρατήσω για πάντα νέες. Έτσι έγινα και ζωγράφος, αν και είναι βαρύγδουπος ο όρος. Θα με αποκαλούσα πορτραιτοποιό, με κάρβουνο, μολύβι, καμιά φορά και λίγη κιμωλία. Σχεδόν πάντα γυναικών. Όταν επιχείρησα να ζωγραφίσω κάτι άλλο, το βαρέθηκα. Είναι έμμονη ιδέα για μένα. Ίσως προσπαθώ έτσι να ελευθερώσω την Άνιμά μου…» περιγράφει ο ίδιος τη σχέση του με τη ζωγραφική, που ενισχύθηκε στο τεχνικό της μέρος από κάποια μαθήματα και βιβλία, αλλά, κυρίως, είναι αποτέλεσμα «προσωπικής δουλειάς».
Από το Χέβι Μέταλ σε συνθέσεις Καρυωτάκη…
«Ροκάς, χεβιμεταλάς και μπασίστας σε μπλουζ-ροκ συγκρότημα» (!) είναι το μουσικό ίχνος των νεανικών χρόνων του Φίλιππου Παπαδημητρίου –και η αφορμή, μάλιστα, για να επιλέξει το επάγγελμά του!
Σε αυτό τον τομέα έχει να επιδείξει «Όχι πολλά πράγματα, θα γέμιζα ένα cd με τα καλύτερα από αυτά», αλλά είναι γεγονός ότι ο πολυτάλαντος κ. Φίλιππος τα καταφέρνει και στη σύνθεση, έχοντας επιλέξει να μελοποιήσει στίχους Καρυωτάκη και μερικά δικά του.
«Ο γάμος δε λειτουργεί»
Οι διαπροσωπικές σχέσεις απασχολούν ιδιαίτερα, και στο βιβλίο του, τον κ. Παπαδημητρίου. Από τη γέννηση και την ανατροφή ενός παιδιού μες στην οικογένεια, τους φίλους, το εργασιακό περιβάλλον και εξίσου το γάμο, που αποτέλεσε και για τον ίδιο… τραυματική εμπειρία, διαπιστώνοντας ότι μάλλον κι αυτός δεν ήταν φτιαγμένος για μια τέτοια συμβίωση, οδηγώντας σε μια δημιουργική έρημο 18 ετών, αλλά και στο πιο πολύτιμο δημιούργημα της ζωής του, τη 17χρονη σήμερα κόρη του Σοφία…
«Έχουμε πρόβλημα στις σχέσεις των ανθρώπων και ειδικά στο γάμο. Δε λειτουργεί! Καταλάβαμε ότι ο Άγιος Βασίλης δεν υπάρχει κι από την άλλη δεν έχουμε βρει κάτι να τον αντικαταστήσουμε, γιατί το παιδί θέλει μια φωλίτσα να το υποδεχθεί.
Δεν είναι εύκολο να διαλέξεις έναν άνθρωπο και να συμβιώσεις μαζί του. Τα καθημερινά προβλήματα και οι προκλήσεις είναι πολλές. Στα 57 μου χρόνια αμφιβάλλω πολύ ζωηρά αν ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος για το γάμο. Ο Χριστιανισμός αναβάθμισε -και σωστά- το ρόλο της γυναίκας, που έγινε σταδιακά ισότιμη εταίρος, αλλά σιγά σιγά δημιουργήθηκε μια ασφυκτική κατάσταση και για τους δύο, ιδίως για εκείνη.
Δε μας κάνει πια το ρούχο μας, είναι φθαρμένο και δεν έχουμε άλλο. Δεν μπορείς και να πεις γυρνάτε ελεύθερα. Τι θα κάνουν τα παιδιά; Που ήδη βλέπεις να έχουν από πολύ μικρή ηλικία στοιχεία κατάθλιψης. Πρέπει να βρούμε τον τρόπο να αποκαταστήσουμε την ειλικρίνεια στις σχέσεις μας. Δεν υπάρχει εύκολη λύση και οτιδήποτε υπάρξει θα είναι πολύ μακροπρόθεσμο».
«Η κρίση δε θα παρέλθει ποτέ!»
Και τέλος, δε θα μπορούσαμε να μη ρωτήσουμε τον κ. Παπαδημητρίου για την κρίση που απασχολεί όλους μας… Να τι λέει: «Απλή αντανάκλαση είναι της ηθικής και πνευματικής κρίσης που διέρχεται δεκαετίες τώρα ο Ελληνισμός. Όσο προσπαθούμε δήθεν να την αντιμετωπίσουμε με οικονομιστικούς όρους, απλώς την πατήσαμε. Η κρίση δεν πρόκειται να παρέλθει ΠΟΤΕ. Ας αλλάξουμε ως άνθρωποι για να αλλάξουν και οι υλικές συνθήκες περιβάλλοντος στις οποίες έχουμε αυτοεγκλωβιστεί. Τι να περιμένεις από ένα λαό που “παντρεύεται για χαβαλέ” και που αγωνίζεται να συγκεντρώσει χρήματα για να αγοράσει το τελευταίου τύπου τάμπλετ; Είναι τελειωμένος. Ας γίνουμε ουσιαστικώς καλύτεροι άνθρωποι, λιγότερο ψεύτικοι και αλλοτριωμένοι για να ελπίσουμε και σε μια έξοδο προς “καλύτερες” μέρες»…
της Χριστίνας Ελευθεράκη
