Ο υποψήφιος βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στη Μεσσηνία Αλ. Χαρίτσης στο «Θ»
Υπάρχει τεράστια πολιτική διαφορά ανάμεσα στο ΣΥΡΙΖΑ και το «παλαιό κομματικό κατεστημένο» υποστηρίζει ο υποψήφιος βουλευτής του κόμματος στη Μεσσηνία και τέως γενικός γραμματέας ΕΣΠΑ, Αλέξης Χαρίτσης, στη συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα μας. Κι αυτό γιατί μπορεί η υπογραφή του 3ου Μνημονίου να θέτει ορισμένους βασικούς κανόνες για το πώς θα κινηθεί η κυβέρνηση την επόμενη των εκλογών, αλλά, συνάμα, υπάρχουν και σημαντικά ανοιχτά θέματα. Το ασφαλιστικό και τα εργασιακά, είναι τα βασικότερα.
Ο κ. Χαρίτσης υποστηρίζει ότι αν ο κορμός της είναι η Νέα Δημοκρατία, τότε είναι σχεδόν σίγουρο, ότι θα κάνει ότι τις πουν οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών. Δοκιμασμένες συνταγές εδώ και μια πενταετία, οι οποίες το μόνο που κατάφεραν είναι να «φτωχοποιήσουν» το μεγαλύτερο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας.
Αντίθετα, δεν είναι ίδια η ψήφος στο ΣΥΡΙΖΑ με τα υπόλοιπα κόμματα. «Στη Βουλή που θα προκύψει θα πρέπει να αποτυπωθούν ξεκάθαρα οι στρατηγικές διαφωνίες που έχουμε σαν αριστερά με τις δυνάμεις του χθες», σχολιάζει.
Τέλος, δεν παραλείπει να σταθεί κριτικά σε ορισμένες επιλογές της κυβέρνησης που συμμετείχε ως γενικός γραμματέας διαχείρισης έργων ΕΣΠΑ, αλλά, σε κάθε περίπτωση τονίζει ότι έστω και υπό συνθήκες πιστωτικής ασφυξίας, το πρόσημο του απολογισμού είναι θετικό. Ακολουθεί η συνένετυξη.
Θα ξεκινήσω, κ. Χαρίτση, τη συνέντευξή μας ρωτώντας γιατί οδηγηθήκαμε στις εκλογές της 20ης Σεπτεμβρίου.
Μετά τις κρίσιμες ψηφοφορίες για τη συμφωνία με τους δανειστές, έγινε σαφές πως η Κυβέρνηση δεν μπορούσε πλέον να στηριχθεί κοινοβουλευτικά στους βουλευτές που εκλέχτηκαν με τον ΣΥΡΙΖΑ και τους ΑΝΕΛ. Αυτό δημιούργησε μια σαφή θεσμική δυσαρμονία που -τουλάχιστον για τη δημοκρατική παράδοση της αριστεράς- δεν μπορούσε να παρακαμφθεί.
Επιπρόσθετα, σε πολιτικό επίπεδο, διαμορφώθηκε μια κατάσταση εξαιρετικά προβληματική: ο ελληνικός λαός εμπιστεύτηκε τον Γενάρη του 2015 τη διακυβέρνηση της χώρας στο ΣΥΡΙΖΑ, αποδοκιμάζοντας τα κόμματα του παλιού καθεστώτος ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΠΟΤΑΜΙ. Σε καμιά περίπτωση δεν θα μπορούσαμε να επιτρέψουμε οι δυνάμεις αυτές και τα συμφέροντα που εκπροσωπούν να κρατούν όμηρο την κυβέρνηση και να “ξεπλένονται” για τη στάση τους σε όλη τη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας και ιδιαίτερα την εξάμηνη περίοδο της σύγκρουσης Ελλάδας και δανειστών – με αποκορύφωμα βέβαια την εβδομάδα πριν το δημοψήφισμα.
Όμως ο σημαντικότερος θεωρώ παράγοντας που μας οδηγεί στις κάλπες είναι ότι εμείς αναγνωρίζουμε το αναφαίρετο δικαίωμα των πολιτών να κρίνουν σήμερα -μετά την εξάμηνη σκληρή διαπραγμάτευση- μια συμφωνία που πράγματι απέχει σημαντικά από όσα είχαμε σχεδιάσει και προτείνει πριν γίνουμε κυβέρνηση. Είναι δημοκρατική υποχρέωσή μας να θέσουμε στην κρίση του λαού τη συμφωνία. Οι πολίτες είναι αυτοί που θα ζυγίσουν πώς διαπραγματευτήκαμε στο όνομά του, τι αποσοβήσαμε, το κόστος που αποδεχτήκαμε αλλά και ορισμένα αναμφισβήτητα οφέλη που περιέχει η συμφωνία – ιδιαίτερα συγκρίνονταςτη με τους προηγούμενους σχεδιασμούς που είχαν αποδεχτεί οι κεντροδεξιές δυνάμεις στη χώρα μας. Οι πολίτες τέλος θα κρίνουν πώς και από ποιους θα διακυβερνηθεί η χώρα από δω και πέρα.
Τι κυβέρνηση πιστεύετε ότι θα πρέπει να έχει ο τόπος την επόμενη των εκλογών, και το ρωτώ αυτό με την έννοια ότι μέχρι στιγμής τουλάχιστον οι δημοσκοπήσεις δεν δείχνουν να είναι εφικτή η αυτοδυναμία.
Έχουμε δει τα τελευταία χρόνια πως οι έρευνες της κοινής γνώμης αποτυγχάνουν να αποτυπώσουν την στιγμιαία εικόνα του πολιτικού σκηνικού – πολύ περισσότερο να προβλέψουν τα αποτελέσματα μιας κάλπης. Θυμηθείτε τις προηγούμενες εκλογές ή το δημοψήφισμα. Αυτό εξηγείται από την πραγματική και δικαιολογημένη ρευστότητα των πολιτικών στάσεων των πολιτών, αλλά και από το γεγονός ότι συχνά τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων είναι εν πολλοίς πλασματικά και καθορίζονται από τα γνωστά συμφέροντα των ΜΜΕ και της διαπλοκής που αντί να αποτυπώνουν την εικόνα της στιγμής επιδιώκουν να τη διαμορφώσουν.
Εμείς λέμε στους πολίτες: αν επιθυμείτε να μας εμπιστευτείτε τη διακυβέρνηση της χώρας τα επόμενα τέσσερα χρόνια, μην μας δέσετε τα χέρια! Όπως έχουμε δει τις τελευταίες εβδομάδες, το παλιό πολιτικό κατεστημένο καραδοκεί να πάρει εκδίκηση, να μας αναγκάσει να συγκυβερνήσουμε με εκείνες τις δυνάμεις που ευθύνονται για τα δεινά του τόπου εδώ και δεκαετίες και θέλουν να μην αλλάξει τίποτα. Πιστεύω βαθιά πως οι Έλληνες πολίτες θα δώσουν στον ΣΥΡΙΖΑ την ευκαιρία να εφαρμόσει απερίσπαστα το πρόγραμμα ριζοσπαστικών αλλαγών που χρειάζεται ο τόπος. Οι απαραίτητες αλλαγές δεν μπορούν να γίνουν από μια Κυβέρνηση που θα βρίσκεται όμηρος του παλιού συστήματος της διαπλοκής και της διαφθοράς και φυσικά εμείς σε καμία περίπτωση δεν θα στηρίξουμε απολίτικες λύσεις κυβερνήσεων “τεχνοκρατών”. Όσα χρειάζεται ο τόπος θα προκύψουν μέσα από συγκρούσεις και συστηματική προσπάθεια, όχι από ισορροπίες και “μοιρασιές”. Θέλουμε να ξεμπερδέψουμε με το παλιό, όχι να το αναστηλώσουμε!
Υποστηρίζουν από τον ΣΥΡΙΖΑ ότι ο στόχος της αυτοδυναμίας που θέτει δεν είναι κομματικός, αλλά μια ασπίδα απέναντι σε δυνάμεις που θα προτιμούσαν κυβερνήσεις ‘”ελεγχόμενες”». Τονίζει δε ότι η ιδέα μεγάλου συνασπισμού δείχνει ως μια προσπάθεια «νεκρανάστασης» της αριστερής παρένθεσης. Μια προσπάθεια αφού δεν μπορεί να ανατραπεί ο ΣΥΡΙΖΑ, να «βραχυκυκλωθεί». Ποια είναι η γνώμη σας;
Συμφωνώ. Από την αρχή της κυβερνητικής θητείας του ΣΥΡΙΖΑ ο στόχος των συστημικών δυνάμεων εντός και εκτός χώρας ήταν ή να μας ρίξουν ή να μας ενσωματώσουν, να μας κάνουν δηλαδή ίδιους με τους άλλους. Τα σενάρια συγκυβερνήσεων του ΣΥΡΙΖΑ ως πρώτο κόμμα με ΝΔ, ΠΑΣΟΚ ή Ποτάμι αποτελούν συνέχεια αυτής της προσοπάθειας να σταματήσει ότι ξεκίνησε στις 25 Γενάρη. Έχουμε απόλυτη επίγνωση αυτών των σχεδίων και θα τα αποτρέψουμε με τη δύναμη που θα μας δώσουν οι πολίτες στην κάλπη.
Για το κόμμα σας έχει σημασία ποιος θα εφαρμόσει και πώς θα εφαρμόσει αυτά που συμφωνήθηκαν. Θέλω λοιπόν να σας ρωτήσω τι περιθώρια ευελιξίας υπάρχουν για μια κυβέρνηση με δεδομένο ότι ήδη έχουμε μπροστά μας ένα κείμενο, έχουμε μπροστά μας το κείμενο αυτού του τρίτου μνημονίου. Υπάρχουν πράγματι περιθώρια για παράλληλο πρόγραμμα ή αυτά τώρα είναι προεκλογικά κατασκευάσματα των κομμάτων για να πουν: «εμείς θα είμαστε λίγο καλύτεροι, θα έχετε λίγο λιγότερο μνημόνιο με μας απ’ ό,τι με τους άλλους»;
Καταρχάς να θυμίσω πως η ίδια η συμφωνία περιέχει ορισμένα πολύ σημαντικά ανοιχτά ζητήματα, για τα οποία η διαπραγμάτευση θα συνεχιστεί από την επόμενη κυβέρνηση: την απομείωση του χρέους, το πλαίσιο των συλλογικών διαπραγματεύσεων, τη δομή του νέου ταμείου αξιοποίησης δημοσιας περιουσίας, τη ρύθμιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και το νέο ασφαλιστικό σύστημα. Νομίζω πως η μικρή κυβερνητική θητεία του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και τα πεπραγμένα όλων των κυβερνήσεων από το 2009, θα βαρύνουν στην κρίση των πολιτών για το ποιος θέλει και μπορεί να υπερασπίζεται τις ανάγκες των πολλών. Για εμάς, η διαπραγμάτευση συνεχίζεται, καθώς υπάρχουν πάντοτε περιθώρια ερμηνειών των όρων εφαρμογής του γενικού πλαισίου που επιβάλλει το νέο μνημόνιο, περιθώρια που καθορίζονται από τον εκάστοτε συσχετισμό – στην Ελλάδα και την Ευρώπη.
Σχετικά με το «παράλληλο» πρόγραμμα που έχουμε επεξεργαστεί: Μας ενδιαφέρει να επικεντρώσουμε σε μέτωπα και πολιτικές που δεν επηρεάζονται απόλυτα ή και καθόλου από τη συμφωνία με την ΕΕ. Αλλά και σε θεσμικές μεταρρυθμίσεις που θα εξυγιάνουν τη διοίκηση, θα αποκαλύψουν τις σχέσεις διαπλοκής και διαφθοράς. Η δημιουργία αντιπαραδειγμάτων στον τρόπο άσκησης πολιτικής στους επιμέρους τομείς αλλά και ένα νέο παραγωγικό μοντέλο που θα κατανέμει δίκαια τα οφέλη της ανάπτυξης θα είναι τα βασικά μας οχήματα.
Υπάρχουν ορισμένοι που λένε ότι το μνημόνιο δεν είναι απλώς κάποια μέτρα. Είναι ένα ολοκληρωτικό πρόγραμμα μετασχηματισμού της κοινωνίας. Το μνημόνιο είναι η μέθοδος υπαγωγής στην πολιτική αρχιτεκτονική της Ε.Ε. Κι αυτό που κάνατε εσείς με την ψήφισή του είναι ότι επί της ουσίας ομογενοποιήσατε τον πολιτικό χάρτη συντάσσοντας τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών ότι δεν υπάρχει άλλα εναλλακτική λύση.
Τα Μνημόνια από το 2010 -και πριν από αυτά οι νεοφιλελεύθερης έμπνευσης συνθήκες της ΕΕ και η ίδια η ιδρυτική “αρχιτεκτονική” του Ευρώ- αποτελούν όντως το γενικό πολιτικό πρόγραμμα των κυρίαρχων δυνάμεων σήμερα στην Ευρώπη. Αυτό είναι σαφές για εμάς στην Αριστερά που εδώ και χρόνια αντιπαλεύουμε αυτή την τροπή που έχει πάρει η λεγόμενη “ευρωπαϊκή ενοποίηση”.
Όσο όμως κι αν προσπαθούν ορισμένοι -εκ δεξιών και ευωνύμων- να μας παρουσιάσουν σαν ίδιους με τις άλλες πολιτικές δυνάμεις που ενστερνίζονται και εκπροσωπούν το δόγμα “δεν υπάρχει εναλλακτική”, η πραγματικότητα είναι άλλη: Εμείς κάναμε μια τακτική υποχώρηση και αποδεχτήκαμε σκληρά μέτρα για να αποφύγουμε μεγαλύτερες καταστροφές που ετοίμαζε το κατεστημένο για να παραδειγματίσει τους άλλους λαούς της Ευρώπης. Φυσικά και δεν προσχωρήσαμε στο νεοφιλελεύθερο δόγμα. Διαφωνούμε με αυτό και διαμορφώνουμε συμμαχίες στο ευρωπαϊκό επίπεδο προκειμένου να επεξεργαστούμε το σχέδιο που θα μας επιτρέψει να συνεχίσουμε τον αγώνα εναντίον του νεοφιλελευθερισμού.
Δεν είναι λοιπόν ίδια η ψήφος στο ΣΥΡΙΖΑ με τα υπόλοιπα κόμματα. Στη Βουλή που θα προκύψει θα πρέπει να αποτυπωθούν ξεκάθαρα οι στρατηγικές διαφωνίες που έχουμε σαν αριστερά με τις δυνάμεις του χθες.
Ήταν επαρκώς προετοιμασμένο το κόμμα σας για αυτή τη διαπραγμάτευση; Ρωτούμε διότι θυμόμαστε τη φράση του Αλέξη Τσίπρα ότι «η Μέρκελ δεν θα μπορεί να πει “όχι” στα αιτήματά μας».
Όσοι ζήσαμε από κοντά αυτούς τους μήνες της σκληρής διαπραγμάτευσης με τους δανειστές, διαπιστώσαμε πως η απέναντι πλευρά πολύ συχνά απέρριπτε χωρίς εξήγηση δεκάδες τεκμηριωμένες και κοστολογημένες προτάσεις που καταθέταμε. Η διαπραγμάτευση αποδείχθηκε περισσότερο μια διαδικασία επιβολής με όρους στυγνής ισχύος. Οι δανειστές αρνούνταν να δεχθούν μια διαφορετική αντίληψη που θα κλόνιζε το νεοφιλελεύθερο μοντέλο που επιβάλλουν παντού στην Ευρώπη. Με αυτή την έννοια, να παραδεχθώ πως υπερτιμήσαμε προεκλογικά τη δύναμη του δίκιου και των επιχειρημάτων μας, πως θεωρήσαμε ότι η ΕΕ θα σεβαστεί τη δημοκρατική θέληση του λαού μας.
Όμως η σκληρή διαπραγματευτική τακτική μας, η επιλογή μας να διεθνοποιήσουμε και να πολιτικοποιήσουμε το θέμα του χρέους και της λιτότητας, αποκάλυψε τη βαρβαρότητα των κυρίαρχων δυνάμεων στην Ευρώπη και άνοιξε ρήγματα στην κοινή γνώμη και σε κυβερνήσεις πολλών ευρωπαϊκών χωρών.
Συνεπώς, μπορεί να μην τα κερδίσαμε όλα, αλλά γλυτώσαμε πολλά και είμαστε καλύτερα εξοπλισμένοι πλέον, με περισσότερη εμπειρία και συμμάχους, ώστε να συνεχίσουμε τη διαπραγμάτευση – εντός και εκτός του πλαισίου της συμφωνίας. Οι κυρίαρχες δυνάμεις στην Ευρώπη δεν μπορούν πλέον να αγνοούν τη θέληση των πολιτών τους: πιστεύουμε πως η μέχρι σήμερα πορεία του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση και το πώς αντιμετωπίστηκε, αφύπνισε μεγάλα τμήματα των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Και αυτό αποτελεί παρακαταθήκη για τις επόμενες μάχες που έχουμε να δώσουμε, μάχες οι οποίες θα μας βρουν σε καλύτερη θέση και από τη σκοπιά των συσχετισμών που θα διαμορφώσουν οι εκλογές σε αρκετές χώρες το επόμενο διάστημα.
Υποστηρίζεται ότι αναγκαστήκατε να κυβερνήσετε με τη «θηλιά στο λαιμό». Αυτό ήταν που σας εμπόδισε να μην πάρετε κάποια μέτρα, όπως η σοβαρή μείωση των αποδοχών των βουλευτών, ο διαχωρισμός Κράτους και Εκκλησίας;
Δεν ισχυριζόμαστε πως όλα έγιναν σωστά τους τελευταίους μήνες. Ωστόσο, ακόμη και μέσα στο οικονομικά και πολιτικά ασφυκτικό περιβάλλον που δημιουργήθηκε, επιχειρήσαμε ορισμένες μεγάλες θεσμικές τομές: ο κώδικας ιθαγένειας που αποδίδει δικαιοσύνη σε παιδιά που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στη χώρα μας, το άνοιγμα της ΕΡΤ και η περιστολή της ασυδοσίας των ιδιωτικών ΜΜΕ, το άνοιγμα μεγάλων φακέλων διαφθοράς από τη Δικαιοσύνη. Δεν τα προλάβαμε όλα: για αυτό, σ’ αυτές τις εκλογές διεκδικούμε τη διακυβέρνηση ώστε να δρομολογηθούν μια σειρά θεσμικές αλλαγές, όπως αυτές που αναφέρετε. Στόχος μας είναι αυτές οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις που εκκρεμούν για δεκαετίες στη χώρα μας, να γίνουν μέσα από έναν πλατύ κοινωνικό διάλογο, με συναίνεση και χωρίς αιφνιδιασμούς. Εάν η Βουλή που θα προκύψει από τις εκλογές είναι αναθεωρητική, όπως έχει εξαγγείλει ο Αλ. Τσίπρας, θα έχουμε μια σημαντική ιστορική ευκαιρία για ριζοσπαστικές τομές στη λειτουργία του πολιτεύματος και του Κράτους.
Οι βασικοί άξονες του νέου εκλογικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ τι θα περιλαμβάνουν; Θα εφαρμοστεί ανεξάρτητα από την πορεία των Μνημονίων;
Η βασική επιδίωξή μας, σε αντίθεση με ό,τι συνέβη τα προηγούμενα χρόνια, είναι τα μέτρα της συμφωνίας να αποτελέσουν μέρος και όχι το όλον της κυβερνητικής πολιτικής. Η υλοποίηση της συμφωνίας θα εξασφαλίσει την απρόσκοπτη χρηματοδότηση της Οικονομίας, όμως αυτό σε καμία περίπτωση δεν μας απαγορεύει να σχεδιάσουμε και να εφαρμόσουμε δέσμες μέτρων που θα αμβλύνουν τις επιπτώσεις για τις κοινωνικές κατηγορίες που θίγονται. Για παράδειγμα, παρά τις αδικίες που ενέχουν τα προβλεπόμενα μέτρα για τους αγρότες, δεν υπάρχει πουθενά απαγόρευση στο να δοθούν κίνητρα στους συνεταιρισμούς ή να εισαχθεί σύστημα φορολόγησης του τεκμαρτού εισοδήματος από το οποίο θα αφαιρείται ως έξοδο η προσωπική εργασία του αγρότη. Επίσης, οι θεσμικές αλλαγές που εμείς σκοπεύουμε να κάνουμε για την πάταξης της διαφθοράς, της διαπλοκής και της φοροδιαφυγής μπορούν και πρέπει να εφαρμοστούν ανεξάρτητα από το πλαίσιο της συμφωνίας.
Είστε ικανοποιημένος από τη θητεία σας ως γενικός γραμματέας και από την πολιτική σας στο θέμα της διαχείρισης των κονδυλίων του ΕΣΠΑ;
Ο απολογισμός όλων όσοι αναλάβαμε να στελεχώσουμε από θέσεις ευθύνης την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι προσωπικός αλλά συλλογικός. Νιώθω ευτυχής που συνέβαλα κι εγώ από τη θέση του γενικού γραμματέα ΕΣΠΑ και Δημοσίων Επενδύσεων στη μεγάλη αυτή προσπάθεια.
Πέρα από την προφανή κρισιμότητα της ευρύτερης συγκυρίας, η θητεία μας στο Υπουργείο Οικονομίας συνέπεσε με μια ιδιαίτερα σημαντική περίοδο για τη διαχείριση των κονδυλίων των διαρθρωτικών ταμείων, καθώς το 2015 είναι η χρονιά ολοκλήρωσης των προγραμμάτων της περιόδου 2007-2013 και ενεργοποίησης των νέων προγραμμάτων για την περίοδο 2014 – 2020. Τους τελευταίους έξι μήνες έγινε μια εντατική προσπάθεια για την εξυγίανση των, ιδιαίτερα επιβαρυμένων από την έλλειψη ορθολογικού σχεδιασμού των προηγούμενων κυβερνήσεων, προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2007-2013. Ταυτόχρονα, επισπεύσαμε τις διαδικασίες έναρξης του ΕΣΠΑ 2014-2020 που τυπικά και μόνο ήταν έτοιμο προς υλοποίηση όταν αναλάβαμε, καθώς εξέλιπαν όλοι οι ουσιαστικοί παράγοντες ετοιμότητας και ενεργοποίησης. Πλέον, τα προγράμματα βρίσκονται σε πλήρη επιχειρησιακή ετοιμότητα και έχουν ήδη εκδοθεί οι πρώτες προσκλήσεις που σχετίζονται με σημαντικές πτυχές της κοινωνικής και αναπτυξιακής μας πολιτικής.
Η προσπάθεια αυτή θα συνεχιστεί αμέσως μετά τις εκλογές. Η νέα κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ θα προχωρήσει στο ξεκαθάρισμα του αναπτυξιακού τοπίου από τις υποχρεώσεις και τις επιβαρύνσεις του παρελθόντος ώστε να υλοποιήσουμε ένα νέο παραγωγικό υπόδειγμα που θα στηρίζεται σε παρεμβάσεις με έντονο αναπτυξιακό και οικολογικό αποτύπωμα και σε μια νέα επιχειρηματικότητα που θα συνδυάζει την παραγωγή υψηλής ποιότητας και προστιθέμενης αξίας προϊόντων και υπηρεσιών με μια νέα μορφή επιχειρηματικής διακυβέρνησης που δίπλα στην ιδιωτική πρωτοβουλία θα διευκολύνει την ανάπτυξη δομών κοινωνικής και συνεταιριστικής οικονομίας.
