Μας αγγίζει όλους!
Η Ψυχική Υγεία δεν είναι μόνο η απουσία της ψυχικής διαταραχής. Ορίζεται ως η κατάσταση της υγείας κατά την οποία ένα άτομο συνειδητοποιεί τις δυνατότητές του, δύναται να ανταπεξέρχεται στις δυσκολίες που προκύπτουν από την καθημερινότητα, είναι παραγωγικό και μπορεί να συνεισφέρει στο κοινωνικό σύνολο.
Η προστασία και προαγωγή της καλής ψυχικής υγείας αποτελούν σημαντικές προτεραιότητες της παγκόσμιας κοινότητας, η οποία μελετά στρατηγικές για την ψυχική υγεία. Φέτος, η Παγκόσμια Ομοσπονδία για την Ψυχική Υγεία (WFMH) γιορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας με τον επιμέρους τίτλο «Αξιοπρέπεια στην Ψυχική Υγεία».
Δεδομένα
Οι ειδικοί κάνουν λόγο για μία παγκόσμια «επιδημία» ψυχικών διαταραχών, επικαλούμενοι τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).
Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα άτομα που πάσχουν από ψυχικές, νευρολογικές και συμπεριφορικές διαταραχές ανέρχονται σε εκατοντάδες εκατομμύρια. Ο αριθμός των πασχόντων από κατάθλιψη σε δεδομένη στιγμή του χρόνου είναι 400 εκατομμύρια έως 500 εκατομμύρια άτομα, ενώ ως το 2020 θα είναι η δεύτερη αιτία θανάτου παγκοσμίως.
Οι πάσχοντες από σχιζοφρένεια είναι 25 εκατομμύρια, ενώ 95 εκατομμύρια υποφέρουν από διαταραχές που έχουν με την κατάχρηση αλκοόλ, κάτι που όλοι μας έχουμε απενοχοποιήσει ως εξάρτηση.
Όσον αφορά στη χώρα μας και σύμφωνα με πανεπιστημιακές έρευνες, μόλις το 80% όσων πάσχουν από κατάθλιψη αναζητούν βοήθεια και λιγότερο από το 50% προσφεύγει στη στήριξη ειδικού.
Σύμφωνα πάντα με τα αποτελέσματα του ΠΟΥ, υπολογίζεται ότι περίπου 877.000 άνθρωποι αυτοκτονούν κάθε χρόνο και 1 στους 4 ασθενείς που επισκέπτονται κάποια υπηρεσία υγείας πάσχει από τουλάχιστον 1 ψυχική, νευρολογική ή σχετιζόμενη με τη συμπεριφορά διαταραχή.
Επιπροσθέτως, ένα 10 με 12% του συνόλου του πληθυσμού όλων των ηλικιών υποφέρει από ψυχικές ασθένειες, αλλά σε καμία περίπτωση δεν καταφεύγουν σε επιστήμονες του κλάδου λόγω μη αποδοχής της ασθένειάς τους ή από το φόβο του στιγματισμού. Και αυτό συμβαίνει, γιατί η ψυχική ασθένεια εξακολουθεί να αποτελεί ταμπού. Παρά τις προσπάθειες που γίνονται από τους φορείς υγείας που έχουν άμεση σχέση με την Ψυχική Υγεία μέσω ενημέρωσης, εν τούτοις παρατηρείται ένα έλλειμμα στην αποδοχή της ψυχικής ασθένειας για τον εαυτό μας ή άτομο του συγγενικού μας περιβάλλοντος. Αυτές οι προκαταλήψεις που υπάρχουν για την ψυχική υγεία πρέπει να εκλείψουν, προκειμένου να μην έχουμε φαινόμενα που, δυστυχώς, ως κοινωνία δεν είμαστε υπερήφανοι.
Σε οποιονδήποτε χρόνο στη διαδρομή της ανθρώπινης ιστορίας εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν δοκιμασθεί από κάποια μορφή ψυχικής διαταραχής και πολλαπλάσιος αριθμός ατόμων γύρω απ’ αυτούς έχουν επηρεασθεί από τη διαταραχή αυτή.
Τα τελευταία χρόνια έχει πλέον αποκτηθεί σημαντική γνώση σχετικά με τις αιτίες, τα συμπτώματα της ψυχικής ασθενείας, τις μεθόδους πρόληψης και θεραπείας της. Τα οφέλη από τις γνώσεις αυτές πρέπει να αγγίζουν όλους τους ανθρώπους.
Ωστόσο, αυτή η επιστημονική γνώση δεν έχει διαδοθεί σε όλους τους πολίτες. Η κοινωνία μας, ακόμη και σήμερα, υψώνει φραγμούς και εμπόδια στη φροντίδα και την κοινωνική επανένταξη των ατόμων με ψυχικές αρρώστιες. Έτσι, λοιπόν, πολλοί είναι εκείνοι που προβαίνουν σε διακρίσεις όσων πάσχουν από κάποια σοβαρή ψυχική αρρώστια.
Δεν υπάρχει καμιά δικαιολογία που να στηρίζεται σε ηθικά, κοινωνικά ή σε επιστημονικά δεδομένα, για να αποκλείονται άτομα με ψυχικές αρρώστιες από την κοινωνία μας. Υπάρχει χώρος για όλους μας. Δεν υπάρχει καμιά λογική εξήγηση, για να εξαιρεθούν οι Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας από το Γενικό Σύστημα Υγείας. Η ύπαρξη ισοτιμίας ανάμεσα στη σωματική και τη Ψυχική Υγεία είναι πλέον ζωτικής σημασίας.
Πέρα, όμως, από τις θεωρίες και τα δεδομένα, η πραγματικότητα είναι εδώ και προκαλεί τον καθέναν από εμάς. Μακριά από στίγματα, ταμπού και δεισιδαιμονικές σκέψεις, η ψυχική υγεία έχει πάψει πια να αποτελεί αντικείμενο ειρωνείας. Έχει καταστεί προτεραιότητα στη ζωή του ανθρώπου, που οφείλει να την προασπιστεί. Οι άνθρωποι που αγωνίζονται για τον εαυτό τους και για την ψυχική υγεία τους είναι οι Υγιείς Άνθρωποι της κοινωνίας. Αξιέπαινοι πραγματικά, προσπαθούν να επιλύσουν τις δυσκολίες τους με στόχο όχι μόνο την προσωπική, αλλά και τη συλλογική αλλαγή.
Με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας δε θέλω να μοιραστώ ευχολόγια. Μόνο να σημειώσω ξανά ότι η ψυχική υγεία μάς αγγίζει όλους, σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινής μας ζωής και είναι ζωτική ανάγκη όλων να αγωνιζόμαστε με αξιοπρέπεια γι’ αυτή.
Της Σωτηρίας Τακτικού,
Κλινικής Ψυχολόγου (MSc)- Παιδοψυχολόγου (MSc)
