Η ομάδα «Πάμε Βόλτα» και ο Πολιτιστικός Αντίλογος διοργανώνουν μια σειρά από εκδηλώσεις με θέμα την ιστορία του τόπου στον οποίο ζούμε, υπό τον τίτλο «Μαθήματα Τοπικής Ιστορίας».
Η πρώτη της σειράς των εκδηλώσεων είχε τίτλο «Η πολεοδομική εξέλιξη της Καλαμάτας ως συνάρτηση κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών παραγόντων» και πραγματοποιήθηκε προχθές στο καφέ «στο κύμα», με εισηγητή το δημοσιογράφο και συγγραφέα Ηλία Μπιτσάνη και συντονιστή τον πολιτικό μηχανικό Βασίλη Παπαευσταθίου.
Η συζήτηση περιστράφηκε γραμμικά γύρω από την πολεοδομική εξέλιξη της Καλαμάτας, όπως αναπτύχθηκε ως συνάρτηση εξωγενών κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών παραγόντων, αλλά και εσωτερικά από τις ανάγκες και τις απαιτήσεις για επέκταση που δημιούργησαν οι ίδιοι οι πολίτες της, ενώ έγιναν και πολλές προσωπικές έως και συγκινητικές αναφορές στους ανθρώπους που έζησαν στην πόλη, άφησαν το στίγμα τους, κατασκεύασαν, γκρέμισαν, φύτεψαν, έσκαψαν και ταυτόχρονα έγραψαν, φωτογράφησαν κι άφησαν μια παρακαταθήκη.
Η ζωντανή περιγραφή του Ηλία Μπιτσάνη περιηγήθηκε με αφετηρία την αρχαία πόλη κοντά στο Κάστρο και την πρώτη πολεοδομική αναφορά που μας δίνει ο Εβιλιά Τσελεμπί το 1668 μέχρι το σήμερα και το πρόσφατο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο.
Από τη διάρθρωση της συνεκτικής πόλης κατά (9) ενορίες στην απογραφή του Γκριμάνι το 1700, την περιγραφή του ταγματάρχη Ληκ το 1805 και την απογραφή της Επιστημονικής Αποστολής του Μαιζώνα το 1829, μέχρι τον πρώτο Δήμο του 1835 με τις νέες οικονομικές δραστηριότητες και την ανερχόμενη αστική τάξη, και από εκεί και πέρα τα σχέδια του Όθωνα του 1867 για την Καλαμάτα και του 1868 για την Παραλία, και τον αστικό εκσυγχρονισμό με αφετηρία τα τέλη του 19ου αιώνα και το πρώτο Σχέδιο Πόλης του 1905.
Από τα μεγάλα έργα υποδομής (τρένο, λιμάνι) και τη συγκέντρωση πληθυσμού φτωχών λαϊκών στρωμάτων στην πόλη, την πρώτη γενιά αυθαιρέτων από το 1919 και τον ουρμπανισμό του Μεσοπολέμου ως την επέλαση του τσιμέντου τη δεκαετία του 1960 μέχρι τις μεγάλες αλλαγές της δεκαετίας του 1980 και την έλλειψη οράματος που παρατηρείται τελευταία.
Ειδική αναφορά έγινε στην εξέλιξη της πολεοδομικής νομοθεσίας, στη δουλειά που κάνουν τα Γενικά Αρχεία του Κράτους για τη διαφύλαξη της μνήμης, και στις μεγάλες αλλαγές που προώθησε στην Καλαμάτα ο Γρηγόρης Διαμαντόπουλος, ενώ ήρθαν στην επιφάνεια σημαντικές μαρτυρίες που δεν έχουν ακόμη καταγραφεί σε βιβλία.
Από τη συμμετοχή του κοινού στην εκδήλωση και τις ερωτήσεις που ακολούθησαν, αποδείχθηκε ότι υπάρχει κόσμος που διψά να μάθει την ιστορία της πόλης, για την οποία οι γραπτές πηγές που διασώζονται δεν επαρκούν, ενώ χρειάζεται πάντα για την ανάγνωσή της η δημοσιογραφική έρευνα και ένα ορθό, κριτικό φιλτράρισμα.
Α.Π.
Μαθήματα τοπικής ιστορίας: Η πολεοδομική εξέλιξη της Καλαμάτας
