Ο Ταΰγετος ή Πενταδάκτυλος είναι η υψηλότερη οροσειρά της Πελοποννήσου, εκτεινόμενη μεταξύ των λεκανών Μεγαλόπολης – Ευρώτα και Μεσσηνίας. Η κορυφή του έχει ύψος 2.407 μέτρα και ονομάζεται Προφήτης Ηλίας, ενώ στα αρχαία χρόνια ονομαζόταν Ταλετός.
Η οροσειρά, από πολύ νωρίς, συνδέθηκε με την αρχαία ελληνική μυθολογία και πήρε την ονομασία της από την Ταϋγέτη, μία από τις επτά Ατλαντίδες ή Πλειάδες, κόρες του Άτλαντα και της Πλειόνης. Σύμφωνα με άλλη παραλλαγή του μύθου, η Ταϋγέτη φέρεται ως σύζυγος του Λακεδαίμονα. Επίσης, λεγόταν και μητέρα του Ευρώτα.
Στα βυζαντινά χρόνια, η οροσειρά αναφέρεται με την ονομασία Πενταδάκτυλος, εξαιτίας των πέντε κορυφών. Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας επικράτησε η ονομασία Ζυγός του Μελιγού.
Στα χρόνια της Επανάστασης του 1821, η οροσειρά λεγόταν «Αγιολιάς ο μακρυνός», από το μεγάλο μήκος της, μέχρι τελικά που ξαναπήρε το αρχαίο όνομα, Ταΰγετος.
Ο Ταΰγετος αποτελείται κυρίως από ασβεστόλιθους και μάρμαρο, ενώ είναι αρκετά πλούσιος σε νερά. Το κλίμα του είναι γενικά ηπειρωτικό, με μεγάλες χιονοπτώσεις κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Το μεγαλύτερο μέρος του καλύπτεται από έλατα και μαυρόπευκα, ενώ έχει μεγάλο αριθμό ρεμάτων και μικρών ποταμών.
Ταΰγετος
Η οροσειρά του Ταϋγέτου έχει μήκος 115 χιλιόμετρα, μέγιστο πλάτος 30 χιλιόμετρα και έκταση 2.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα, η οποία συγκροτείται από τέσσερα κύρια τμήματα: α) το Βόρειο (προς τη Μεγαλόπολη), β) το Μέσο Ανατολικό (προς τη Σπάρτη), γ) το Δυτικό και δ) το Νότιο Ταΰγετο, που σχηματίζει τη χερσόνησο της Μάνης, η οποία και καταλήγει στο Ακρωτήριο Ταίναρο.
Η περίφημη πυραμίδα του Ταϋγέτου
Μεγάλη μερίδα ερευνητών υποστηρίζει πως η κορυφή Προφήτη Ηλία (2.407 μ. ύψος) λαξεύτηκε, είτε εξ ολοκλήρου ή εν μέρει, προκειμένου να αποκτήσει πυραμιδοειδές σχήμα και να λειτουργήσει τελετουργικά και λατρευτικά. Αυτό, όπως λένε, «αποδεικνύεται από την απόλυτη κανονικότητα της πυραμίδας» (οπτικά, είναι ένα τέλειο ισοσκελές τρίγωνο) και κυρίως, «από την τεχνητή οριζοντίωση της βάσεώς της», όπου το έδαφος είναι σχετικά πιο λείο και ομαλό. Αυτή η μερίδα κάνει λόγο για ένα μεγαλιθικό μνημείο, σαν αυτά που συναντώνται σε όλη την Ευρώπη, την περίοδο 3.500 – 2.000 π.Χ.
Σε κάθε περίπτωση, τόσο η ηλικία της πυραμίδας όσο και οι αρχικές της διαστάσεις είναι αδύνατο να υπολογιστούν.
5 ΟΜΟΡΦΑ ΧΩΡΙΑ ΤΟΥ ΤΑΫΓΕΤΟΥ
Αλαγονία: μεσσηνιακή ησυχία
Στις δυτικές πλαγιές του Ταϋγέτου, χτισμένη αμφιθεατρικά σε ύψος 800 μέτρων, η Αλαγονία είναι ένα ήσυχο χωριουδάκι, γι’ αυτούς που θέλουν η απόδρασή τους να είναι πιο χαλαρωτική και απαλλαγμένη από αστικές συνήθειες. Φανταστείτε ότι στο χωριό ζουν λιγότεροι από 200 κάτοικοι και μπορείτε να το γυρίσετε με γαϊδουράκι ή να πεζοπορήσετε μέσα στο δάσος, περνώντας από τη βρύση του Νίκα και να φτάσετε στη θέση Λουκά, όπου τα ψηλά πλατάνια και ο μικρός καταρράκτης θα… βάλουν φωτιά στη φωτογραφική σας μηχανή. Στον ξενώνα του χωριού, μάλιστα, μπορεί να βρείτε ποδήλατα βουνού για ποδηλασία σε δασικά μονοπάτια που μοιάζουν βγαλμένα από παραμύθι.
Νέδουσα: στο χωριό του Νικηταρά
Βορειοδυτικά του Ταϋγέτου, στα 700 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, βρίσκεται η Νέδουσα, η γενέτειρα του Νικηταρά -γι’ αυτό και στο χωριό θα βρείτε την προτομή και το σπίτι του ξακουστού οπλαρχηγού της Επανάστασης του 1821. Το πράσινο, για άλλη μια φορά, χρωματίζει όλο το χωριό, στην είσοδο του οποίου ένα ψηλό γεφύρι και δύο πετρόχτιστοι νερόμυλοι του δίνουν παραμυθένια ατμόσφαιρα, ενώ τα πανέμορφα πέτρινα ξωκλήσια μέσα στη σπηλιά, τραβούν τα βλέμματα των επισκεπτών. Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε το γερο-πλάτανο στη θέση Καμίνια, που στο εσωτερικό του χωράει έως και δέκα άτομα.
Αρτεμισία: πράσινο, ναοί και μνημεία
Παραμένοντας βορειοδυτικά του Ταϋγέτου, η Αρτεμισία, σε ύψος 700 μέτρων, είναι από τα μεγαλύτερα χωριά σε γεωγραφική έκταση, χτισμένη στη θέση της αρχαίας Δενθαλιάτιδας. Διαθέτει αξιόλογα ιστορικά μνημεία και αξιοθέατα, μεταξύ των οποίων τα κτίσματα της ιστορικής Μονής του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στο Μελέ, όπου υπάρχουν ερείπια από τη Μεσαιωνική σχολή Μελέ και τα Δημάκεια Εκπαιδευτήρια, την Κάτω Χώρα –που πλέον δεν κατοικείται- με αξιόλογα μνημεία και ερείπια από παλιά κτίσματα, τον παραδοσιακό νερόμυλο του Μίμη Γιαννόπουλου, τα πέτρινα γεφύρια κ.ά.
Κάτω Καρβέλι
Το Κάτω Καρβέλι ή παλιότερα Χανάκια είναι ένα από τα χωριά του δυτικού Ταϋγέτου που μετά το Νόμο Καποδίστρια ανήκει στο Δημοτικό Διαμέρισμα του Καρβελίου στο Νομό Μεσσηνίας. Σήμερα ανήκει στο Δήμο Καλαμάτας. Βρίσκεται βορει- ανατολικά της Καλαμάτας κρυμμένο πίσω από λόφο, όπως και τα χωριά Ελαιοχώρι και Κουταλά και πάνω από το λόφο, όπου πρόσφατα έχουν κάνει εκκλησία του Προφήτη Ηλία και χώρο πανηγυριού, βλέπει ολόκληρο τον Μεσσηνιακό κόλπο και την μεσσηνιακή πεδιάδα. Ανατολικά εφάπτεται με τις άκρες του Ελαιοχωρίου και νοτιο-δυτικά μέχρι το δρόμο Καλαμάτας – Σπάρτης και τον ποταμό Νέδοντα.
Αλτομιρά: Το απόρθητο χωριό
Αμφιθεατρικά κτισμένος σε πλαγιά του Ταΰγετου, στο 12ο χλμ. του δρόμου Κάμπου-Καλαμάτας, ο ορεινός, ανακηρυγμένος διατηρητέος οικισμός των Αλτομιρών Μεσσηνίας, κατοικείται αποκλειστικά και μόνο το καλοκαίρι από λίγους κτηνοτρόφους και κάποιους παραθεριστές.
Το χωριό, που αναφέρεται για πρώτη φορά το 1618 με πληθυσμό 20 οικογένειες, ανήκε επί Τουρκοκρατίας στην καπετανία και εξαρχία της Ζαρνάτας και αποτέλεσε καταφύγιο κλεφτών. Φαίνεται, μάλιστα, ότι σε κάποιον ληστή ή φυγάδα, επονομαζόμενο Αλτόμορο, που είχε καταφύγει εκεί, οφείλει και το όνομά του. Ο ναός του Αγίου Αθανασίου, κτισμένος περίπου το 1865, αποτελεί τον κεντρικό ναό του χωριού, ενώ στα Αλτομιρά ανήκει και το μεταβυζαντινό μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου. Σημαντικό πόλο έλξης αποτελεί το λιθόστρωτο μονοπάτι του Μπίλιοβου, του τέλους του 19ου αι., που συνέδεε τον οικισμό με τα πεδινά χωριά της περιοχής, στα οποία εγκαταστάθηκαν τελικά οι περισσότεροι κάτοικοι μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Τα καλοκαίρια, οι ντόπιοι επιστρέφουν και αναβιώνουν τον τόπο τους με γλέντια και πανηγύρια.
Μονοπάτια του Ταϋγέτου
Γραφικοί οικισμοί αγκαλιασμένοι από πλούσια βλάστηση, ένα βουκολικό τοπίο να σας συντροφεύει και η μαγευτική επαφή με τη φύση να διώχνει μακριά κάθε έγνοια της καθημερινότητας.
Ο επιβλητικός Ταΰγετος κρύβει αμέτρητα μυστικά και ένα εντυπωσιακό φυσικό τοπίο και σας προσκαλεί να τα ανακαλύψετε μέσα από τα μονοπάτια του.
Πηγή Μαγγανιάρη – Καταφύγιο
Ταϋγέτου – Κορυφή Προφήτη Ηλία
Η πηγή του Μαγγανιάρη βρίσκεται σε ύψος 980 μέτρων στο τέλος του ασφαλτωμένου δρόμου. Από εδώ ξεκινά το κυρίως μονοπάτι προς την κορυφή του Ταϋγέτου που διασχίζει το ορεινό δάσος. Ύστερα από τρεις ώρες πεζοπορίας φτάνουμε στις πηγές της Βαρβάρας, όπου μπορούμε να προμηθευτούμε νερό, και στη συνέχεια προσεγγίζουμε στο ορειβατικό καταφύγιο του Ταϋγέτου, που βρίσκεται σε ύψος 1550 μέτρων. Κατά μήκος της διαδρομής το μονοπάτι διασταυρώνεται δύο φορές με το δασικό δρόμο που ενώνει την πηγή του Μαγγανιάρη με τους Πενταυλούς. Από το καταφύγιο διέρχεται το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4 που οδηγεί στα Λακκώματα κι από εκεί στην κορυφή του Προφήτη Ηλία στα 2400 μέτρα ύψος. Η ανάβαση από την πηγή Μαγγανιάρη μέχρι το καταφύγιο έχει διαφορά 570 μέτρων και διαρκεί μιάμιση ώρα. Από το καταφύγιο ως την κορυφή του Προφήτη Ηλία, απαιτούνται περίπου δυόμισι ώρες. Το συνολικό μήκος της διαδρομής είναι 8,5 χλμ. και διασχίζεται σε περίπου 4,5 ώρες.
Κουμουστά – Μονή Γόλας
Από την Κουμουστά, ένα μεσαιωνικό χωριό κτισμένο σε ύψος περίπου 750 μ. στις πλαγιές του Ταϋγέτου, μέσα από μια πανέμορφη πεζοπορική διαδρομή μιάμισης περίπου ώρας, κατευθυνόμαστε προς τη Μονή Γόλας.
Η Μονή αποτελεί μία από τις εφτά στον ελλαδικό χώρο με απεικόνιση αρχαίων φιλοσόφων και τη μοναδική σε όλη τη νότια Ελλάδα. Το συνολικό μήκος της διαδρομής είναι 3,5 χιλιόμετρα και έχει υψομετρική διαφορά 140 μέτρα.
Κουμουστά – Πενταυλοί / Καταφύγιο Ταϋγέτου
Από το μεσαιωνικό οικισμό της Κουμουστάς, που βρίσκεται στα 750 μέτρα ύψος στις πλαγιές του Ταϋγέτου, ξεκινά το οικολογικό, περιπατητικό μονοπάτι που οδηγεί στη δασική περιοχή των Πενταυλών, στα 1200 μέτρα ύψος.
Πρόκειται για μια πανέμορφη διαδρομή εφτά χιλιομέτρων που διασχίζουμε σε 2 περίπου ώρες περνώντας μέσα από πηγές, καταρράκτες και λίμνες που προσφέρονται για κολύμπι. Κατά μήκος της διαδρομής το μονοπάτι διακλαδώνεται με άλλο που οδηγεί στο ορειβατικό καταφύγιο του Ταϋγέτου.
Η διαδρομή αυτή διαρκεί τρεις ώρες και έχει μήκος εφτά χιλιόμετρα. Το ορειβατικό καταφύγιο μπορούμε να το προσεγγίσουμε και από τους Πενταυλούς, απ’ όπου διέρχεται το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4.
Αναβρυτή – Άγιος Ιωάννης
Ο οικισμός της Αναβρυτής, παλιό βιοτεχνικό κέντρο της περιοχής, συνδέεται με πλήθος από πεζοπορικές διαδρομές καθώς και με το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4.
Μια από τις εντυπωσιακότερες και σύντομες περιπατητικές διαδρομές είναι αυτή που μέσω του λιθόχτιστου μονοπατιού μάς οδηγεί σε μία μόλις ώρα στον Άγιο Ιωάννη, στην ανατολική πλευρά του Ταϋγέτου.
Η διαδρομή, μήκους 3,5 χλμ., διέρχεται από φαράγγι και έχει διαφορά ύψους 350 μέτρων.
Πηγή: NEWSBEAST