Το διαβατήριο εξωστρέφειας, που διαθέτει ήδη από το 1930, ανανεώνει αυτή την περίοδο η ελληνική επιτραπέζια ελιά, γράφαμε σε σχετικό ρεπορτάζ τις προηγούμενες ημέρες.
Το «βαρύ πυροβολικό» των ελληνικών εξαγωγών, το οποίο ήδη προσθέτει ετησίως στο ΑΕΠ 450 εκατομμύρια ευρώ, ανοίγει αυτή την περίοδο νέους ορίζοντες εξωστρέφειας, στοχεύοντας σε διπλασιασμό των εξαγωγών στα 900 εκατομμύρια εντός της δεκαετίας.
Παράλληλα, σημειώναμε ότι στο «μενού» συνάντησης γνωριμίας που οργάνωσε η Διεπαγγελματική Οργάνωση Επιτραπέζιας Ελιάς (ΔΟΕΠΕΛ), τις προηγούμενες ημέρες, στο ξενοδοχείο Χίλτον, κυριάρχησαν οι δυσχέρειες που δημιουργεί στις εξαγωγικές επιχειρήσεις επιτραπέζιας ελιάς και, κατ’ επέκταση, σε χιλιάδες ελαιοπαραγωγούς της χώρας, με έδρα άλλες, πλην της Μεσσηνίας περιοχές, ο κανονισμός που διέπει από το 1993 το ΠΟΠ προϊόν ελιάς «Καλαμάτας», την επιτραπέζια ποικιλία δηλαδή Καλαμών.
Η εφημερίδα «Ύπαιθρος Χώρα», σε ρεπορτάζ της Ανθής Γεωργίου, παρουσιάζει όλο το φάσμα του προβλήματος:
«Παραπλάνηση, σύγχυση και πίεση της τιμής προς τα κάτω. Με τις λέξεις αυτές περιγράφουν την κατάσταση που επικρατεί, και που προβλέπουν πως θα επιδεινωθεί λόγω της προωθούμενης εμπορικής συμφωνίας της Ε.Ε. με τη Ν. Αφρική, εκπρόσωποι των φορέων που δραστηριοποιούνται με την επιτραπέζια ελιά. Την υπόθεση έφερε στη δημοσιότητα η “ΥΧ” την περασμένη εβδομάδα και αφορά στο πρόβλημα που κατά πώς όλα δείχνουν θα αντιμετωπίσει η ελιά Καλαμάτας. Στην εμπορική συμφωνία, “για την Ελιά Καλαμάτας προβλέπεται η δυνατότητα χρήσης των ονομασιών Kalamon και Kalamata, υπό την προϋπόθεση ότι δεν παραπλανάται ο καταναλωτής για τη φύση του όρου ή την ακριβή προέλευση του προϊόντος.
Έντονους προβληματισμούς, αλλά και την ανησυχία τους για το πώς αυτή η εμπορική συμφωνία θα εφαρμοστεί και ποιος τελικά θα βγει… κερδισμένος από αυτή την κατάσταση, εκφράζουν στην “ΥΧ” οι εκπρόσωποι των φορέων από τη Μεσσηνία, αλλά και την υπόλοιπη Ελλάδα.
Συγχρόνως, επισημαίνουν την πιθανότητα να πληγεί το προϊόν, αλλά και η προοπτική του στις αγορές, ενώ ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης θα αυξήσει τον ανταγωνισμό. Ανταγωνισμό που μοιραία μπορεί να αποφέρει πτώση της τιμής, με περιπτώσεις τόσο στον παραγωγό του καρπού όσο και στο μεταποιητή και επεξεργαστή της ελιάς, αλλά και τελικό θύμα το καταναλωτικό κοινό.
Ανοιχτοί στο διάλογο οι παραγωγοί
Ανοικτοί στο διάλογο για τον κανονισμό που διέπει το ΠΟΠ Καλαμάτας για τις επιτραπέζιες ελιές, αλλά με σαφείς “κόκκινες γραμμές”, εμφανίζονται οι παραγωγοί του προϊόντος στη ζώνη του ΠΟΠ στη Μεσσηνία. “Άλλο η ποικιλία Καλαμών, άλλο το ΠΟΠ Καλαμάτας. Το δεύτερο έχει συγκεκριμένα ποιοτικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά και παράγεται σε συγκεκριμένες περιοχές”, μετέφερε στην “ΥΧ” ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ένωση Μεσσηνίας, Κώστας Κατσούλης.
Κληθείς να τοποθετηθεί στο θέμα που έχει προκύψει με τη σύγχυση των ονομασιών “ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας” και “Kalmata Olives”, το οποίο δημιουργεί προβλήματα στις εξαγωγές επιτραπέζιων ελιών, σημείωσε: “Εμείς, οι ίδιοι έχουμε ανοίξει το διάλογο, ώστε, εφόσον πληρούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις, να ‘ανοίξει’ το ΠΟΠ και να συμπεριλάβει όμορες περιοχές, όπως η Ηλεία, η Λακωνία ή το Άστρος Κυνουρίας. Από αυτή τη λογική, μέχρι να επεκταθεί το ΠΟΠ σε όλη την Ελλάδα, υπάρχει διαφορά. Το να λέγονται όλες οι επιτραπέζιες ελιές που παράγει η χώρα ‘ελιές Καλαμάτας’ είναι άλλη υπόθεση”.
Ο ίδιος, πάντως, ξεκαθάρισε ότι οι παραγωγοί της Μεσσηνίας δεν έχουν καμία πρόθεση να πλήξουν με τη στάση τους την εξαγωγική δυναμική της επιτραπέζιας ελιάς: “Εμάς μας ενδιαφέρει το προϊόν. Είμαστε ανοιχτοί στο διάλογο, εφόσον έχει βάση και δεν πρόκειται για απλά πυροτεχνήματα. Έχουμε κληθεί σε διάλογο μία φορά και εφόσον κληθούμε εκ νέου είμαστε έτοιμοι να καταθέσουμε επίσημες προτάσεις”.
Δεν έχουμε θέμα ανταγωνισμού από τρίτες χώρες
“Προφανώς, μπλέκουμε την ονομασία ΠΟΠ Καλαμάτας με το όνομα της ποικιλίας και με το εμπορικό σήμα Kalamata Olives, που εξάγουμε. Βεβαίως, υπάρχουν ευθύνες από το υπουργείο της εποχής εκείνης του 1993, όταν έγινε η κατοχύρωση σε ονομασίες ΠΟΠ με ονομασίες των ποικιλιών”, μας λέει ο πρόεδρος της ΠΕΜΕΤΕ και αντιπρόεδρος της ΔΟΕΠΕΛ, Νέλος Γεωργούδης, σημειώνοντας ότι και “να θέλουν οι Νοτιοαφρικανοί να χρησιμοποιήσουν το ‘Ελιά Καλαμάτας’ δεν μπορούν γιατί είναι ΠΟΠ, ενώ την ποικιλία δεν την έχουν για να την πουλήσουν”.
Όπως αναφέρει, οι ελληνικές εξαγωγικές εταιρείες, τα τελευταία 60 χρόνια και βάσει νόμου, υποχρεώνονται να αναγράφουν τον όρο Kalamata Olives στη συσκευασία: “Η ποικιλία έχει γίνει γνωστή σε όλο τον κόσμο κι δεν έχουμε θέμα ανταγωνισμού από τρίτες χώρες. Οι αγορές το ξέρουν ότι οι ελιές Καλαμών είναι ελληνικές. Βέβαια, έχουμε δει σε τρεις χώρες να στέλνει η Τουρκία, η Αίγυπτος ελιές και να της αποκαλούν Kalamata Olives και σε πολλές περιπτώσεις χωρίς καν να είναι η ποικιλία. Οι πελάτες όμως είναι τόσο ενημερωμένοι, που την ελληνική Kalamata Olives, ακόμα και σε ακριβότερη τιμή, θα την πληρώσουν, γιατί ξέρουν ότι ποιοτικά υπερέχει απ’ τις αντίστοιχες, των τρίτων χωρών. Το ‘Ελιά Καλαμάτας’ μας δημιουργεί πρόβλημα γιατί δημιουργείται η σύγχυση ότι πιθανώς είναι διαφορετική ελιά με διαφορετικά χαρακτηριστικά. Στην ουσία σκάβουμε το λάκκο μας με ένα προϊόν ΠΟΠ των 200 τόνων εξαγωγή και δημιουργούμε πρόβλημα σε 50.000 τόνους Kalamata Olives, που το ζητούμενο είναι να αναπτυχθεί”.
Οι εμπορικές συμφωνίες δεν μπορούν να αντιτίθενται στους νόμους
Τον προβληματισμό για το πώς θα χρησιμοποιηθεί από τρίτες χώρες η ονομασία για την Ελιά Καλαμάτας, με δεδομένο ότι άλλο είναι το ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας και άλλο η ποικιλία ελιά Καλαμών, εξέφρασε η Κάτια Δημητροπούλου, χημικός και υπεύθυνη παραγωγής – ποιοτικού ελέγχου στην εξαγωγική εταιρεία Mani Foods Καλαμάτας.
“Δεδομένου ότι η Ελιά Καλαμάτας είναι ΠΟΠ, δεν μπορεί κανείς εντός της Ελλάδας, αν δεν είναι αγορασμένη από την περιοχή της Μεσσηνίας, να χρησιμοποιήσει τον όρο. Η Ελιά Καλαμών χρησιμοποιείται γενικώς και είναι ονομασία ποικιλίας, οπότε μπορεί να τη χρησιμοποιήσει όποιος θέλει. Άρα, τέτοιου είδους συμφωνία με άλλα κράτη δεν μπορεί να γίνει, εκτός και αν αυτά αγοράζουν ελιές από τη Μεσσηνία και αναγράφουν στις συσκευασίες τους ότι η ελιά έχει προέλθει από την περιοχή. Αυτή τη στιγμή πουλάμε φέτα στην Αμερική με brand name δικό τους. Γιατί να μην μπορούν να το χρησιμοποιήσουν και για την ελιά, εφόσον έχουν αγοραστεί από την Ελλάδα;”, σημειώνει. Αναφέρει, επίσης, ότι για την ποικιλία Καλαμών κανείς δεν μπορεί να απαγορεύσει σε μια χώρα να αγοράσει και να εισάγει δέντρα της ποικιλίας και να τα φυτεύσει.
Επισημαίνει, δε, ότι χρειάζεται μεγαλύτερη εμβάθυνση σε αυτή την εμπορική συμφωνία που προβλέπει να χρησιμοποιείται η ονομασία, σημειώνοντας ότι «οι εμπορικές συμφωνίες δεν πρέπει να αντιτίθενται στους νόμους του κράτους, γιατί η Ελιά Καλαμάτας είναι ΠΟΠ, είναι νόμος του κράτους”.
Με μαθηματική ακρίβεια, το προϊόν θα πληγεί και η καλλιέργεια θα εγκαταλειφθεί
“Η αλήθεια είναι ότι ζούμε σε σύγχυση εδώ και δεκαετίες τώρα”, τονίζει ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Στέρνας Μεσσηνίας – Ομάδας Παραγωγών Ελαιόλαδου και Ελιάς, Στ. Αδαμόπουλος. Και αυτό γίνεται, όπως εξηγεί, γιατί “υπάρχει ο νόμος από το 1993, που έχει αναγνωριστεί η ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας και υπάρχει και το εμπορικό σήμα που ισχύει επίσης εδώ και δεκαετίες, το Kalamata Olives. Αυτή η κατάσταση προκαλεί σύγχυση στον καταναλωτή και τον οδηγεί σε εσφαλμένη αντίληψη ως προς το τελικό προϊόν που έχει”. Θέτει το ερώτημα αν το Kalamata Olives είναι, άραγε, μόνο ελληνικό προϊόν ή είναι και αυτό της Σμύρνης, στα παράλια της Μικράς Ασίας, ή της Αιγύπτου. Επισημαίνει, δε, ότι “η Αίγυπτος σε λίγα χρόνια θα έχει ελιές ποικιλίας Καλαμών πολλαπλάσιες του όγκου της ελληνικής παραγωγής. Οτιδήποτε εξαπλώνεται και δεν υπάρχει ουσιαστικός έλεγχος, θα δημιουργήσει αναστάτωση και, τελικά, θα ζημιώσει οικονομικά τόσο τον παραγωγό του καρπού όσο και τον επεξεργαστή του προϊόντος”.
Εκφράζει, δε τον κίνδυνο ότι αυτό που γίνεται τώρα με την ελιά Καλαμών και με τη φέτα, ίσως αργότερα να γίνει και με άλλα προϊόντα, όπως την ποικιλία ελιάς κορωνέικη.
Ο Στ. Αδαμόπουλος σημειώνει, επίσης, ότι “έχουμε την ελιά Καλαμάτας, που είναι προϊόν ΠΟΠ και οτιδήποτε άλλο λέγεται Καλαμάτα Ελιά ή Καλαματιανή Ελιά ή Καλαμών Ελιά σαφώς και θα πλήξει το προϊόν. Θα πλήξει εμάς που το παράγουμε, αλλά και τους Έλληνες εμφιαλωτές και μεταποιητές. Για παράδειγμα, αν σε μια πενταετία η Αίγυπτος παράγει 100.000 τόνους ελιές Καλαμών, η εξαγωγική δραστηριότητα που θα έχει, με τα χαμηλά κοστολόγια που υπάρχουν εκεί, θα είναι καλύτερη.
Στην αγορά που επικρατεί η προσφορά και η ζήτηση, ο ανταγωνισμός θα είναι μεγάλος. Εμείς έχουμε υψηλό κόστος παραγωγής. Αν ένας βιομήχανος πάει στην Αίγυπτο και λειτουργήσει ένα εργοστάσιο εκεί και μπορεί να πουλάει 1 ευρώ το βάζο και εγώ 1,5 για να επιβιώσω, τότε τι θα γίνει; Θα αναγκαστώ να το πουλήσω και εγώ 1 ευρώ και ας χάνω και σιγά σιγά θα οδηγηθώ στην εγκατάλειψη της καλλιέργειας. Με μαθηματική ακρίβεια, το προϊόν θα πληγεί”.
Θα πιεστεί η τιμή προς τα κάτω
Στους κινδύνους που ελλοχεύουν με την εφαρμογή της εμπορικής συμφωνίας, αλλά και στην παραπλάνηση που θα επικρατεί στην αγορά, αναφέρθηκε στην “ΥΧ” το μέλος του ΔΣ της ΔΟΕΠΕΛ και γενικό διευθυντής της ΕΑΣ Καβάλας, Κλέαρχος Σαραντίδης.
Για το θέμα που έχει προκύψει με την προωθούμενη εμπορική συμφωνία, ο Σαραντίδης τοποθετείται ως μέλος της διοίκησης της Διεπαγγελματικής Ελιάς, μιας και όπως μας λέει, “εμείς δεν έχουμε ελιές Καλαμάτας. Αυτό το θέμα είναι παραπλανητικό, με την έννοια ότι η ελιά Καλαμών είναι φημισμένη παγκοσμίως και για το σήμα της, αλλά κυρίως για την ποιότητά της. Χρησιμοποιώντας εμείς και εκμεταλλευόμενοι αυτή την κατάσταση, τότε μπορούμε και έχουμε τη δυνατότητα να εισπράξουμε κάτι παραπάνω”.
Προσθέτει, δε, ότι “αν τώρα αυτό χρησιμοποιηθεί παγκοσμίως, τότε και ο κόσμος θα παραπλανηθεί και η τιμή αναγκαστικά θα πιεστεί προς τα κάτω. Η εξέλιξη αυτή θα πλήξει το προϊόν άμεσα και βάναυσα, θα έλεγα. Γιατί από μια τέτοια κατάσταση θα ευνοηθούν όλες οι υπόλοιπες χώρες, με αποτέλεσμα εμείς να χάσουμε, αλλά όλες οι άλλες να κερδίσουν. Να μην ξεχνάμε ότι όλες οι χώρες παράγουν ελιά, είτε αυτή παράγεται στην Αίγυπτο, είτε στην Αργεντινή, είτε παράγεται γενικώς στη Νότια Αμερική και, κυρίως, προς τη Μέση Ανατολή. Παντού προσπαθούν να καλλιεργήσουν ελιές Καλαμών, αλλά και πράσινη Χαλκιδικής”».
Η «Ελιά Καλαμάτας», η Καλαμών και η σύγχυση στην αγορά
