Στην «τελική ευθεία» βρίσκεται η διεκδίκηση από την Καλαμάτα του τίτλου της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης για το 2021. Τον προσεχή Νοέμβριο η πόλη μας θα προσπαθήσει να «υπερκεράσει» τις υποψηφιότητες της Ελευσίνας και της Ρόδου, και ευελπιστεί να είναι αυτή που θα κόψει το «νήμα» πρώτη και θα κερδίσει τη διοργάνωση…
Τι, όμως, τελικά έχει να «κερδίσει» η πόλη από αυτή την ιστορία; Τι σημαίνει «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» και πόσο ανάγκη την έχει η Καλαμάτα; Θα υπάρχουν οφέλη, από αυτά τα δυο χρόνια που «τρέχει» η υποψηφιότητα, που θα μείνουν πίσω στην πόλη, ακόμα και αν-ο μη γένοιτο- δεν τα καταφέρει;
Γι’ όλα αυτά και… άλλα μας ο απάντησε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του “Kalamata 21”, Poka-Yio ή, κατά κόσμον, Πολύδωρος Καρυοφύλλης. Εικαστικός, ζωγράφος, εκ των ιδρυτών της Bienalle της Αθήνας και πολλά ακόμα, είναι ένας άνθρωπος με σπουδαίο όνομα στα καλλιτεχνικά δρώμενα της χώρας και που καταρχάς σε «τρομάζει», όταν η δική σου σχέση με την τέχνη απέχει μερικά χιλιόμετρα…
Συζητώντας, όμως, μαζί του, εφ’ όλης της ύλης, για περισσότερο από μια ώρα, καταλαβαίνεις ότι μιλάς με έναν άνθρωπο «ακομπλεξάριστο», που έχει πλήρη συναίσθηση του πού έχει έρθει και τι έχει αναλάβει… Αν, δε, καταφέρει να μετουσιώσει τις ιδέες του σε πράξη, με τη συμβολή όλων μας φυσικά, η πόλη μόνο κερδισμένη θα είναι την επόμενη ημέρα, έχοντας ή όχι πάρει τον τίτλο της πολιτιστικής πρωτεύουσας…
Ο λόγος σε αυτόν…
-Ένας επιτυχημένος καλλιτέχνης με σπουδαίο όνομα στην Αθήνα και ολόκληρη τη χώρα πώς αναλαμβάνει αυτό το «ρίσκο»;
Η συμμετοχή μου στο Kalamata21 αποτελεί μια πρόκληση για εμένα. Να κάνω ένα έργο κλίμακας που, ελπίζω, να εμπνεύσει πολύ κόσμο. Εν μέσω κρίσης να έχεις τη δυνατότητα να κάνεις ένα πολύ μεγάλο έργο, είναι ό,τι πιο σημαντικό για ένα δημιουργό. Αυτό το έργο δεν είναι ένας πίνακας ή ένα θεατρικό, αλλά ένα έργο που περιλαμβάνει ανθρώπους, θεσμούς και ένα χαρισματικό τόπο. Είναι ένα έργο που θα εμπνεύσει ανθρώπους από το άλφα να πάνε στο βήτα… και αυτός είναι ο στόχος μου.
-Είχες την ευκαιρία μέχρι σήμερα να ασχοληθείς με κάτι παρόμοιο;
Ως εικαστικός κάνω κάποιες δράσεις, φτιάχνω μικρού μήκους ταινίες και θεατρικά, γενικότερα κάνω πολλά διαφορετικά πράγματα. Αρχικά έχω ιδρύσει και διευθύνω την Bienalle της Αθήνας, που ευτύχησε να είναι ένα από τα μεγαλύτερα διεθνή γεγονότα σύγχρονου πολιτισμού που έχουμε στη χώρα μας. Τα εκφραστικά διαφορετικά μέσα που έχω στη διάθεσή μου με κινητοποιούν. Όλο αυτό είναι κάτι που μου αρέσει, είναι φυσικά και πολύ δύσκολο αυτό που σχεδιάζουμε στην Καλαμάτα, αφού πρέπει να δουλέψεις με πολύ διαφορετικούς ανθρώπους, να σκεφτείς και να περάσεις από δοκιμασίες.
-Τι σημαίνει για εσένα ο θεσμός της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας;
Αρχικά να ξεκαθαρίσω ότι, όπως έβλεπα αυτό το θεσμό πριν, έτσι τον βλέπω και τώρα, με την έννοια ότι, από τη μία, είναι τόσο ευρύς, δηλαδή περιλαμβάνει μια τόσο μεγάλη γκάμα θεματικών, και από την άλλη, θέλω να έχει μια μεγαλύτερη αιχμή, ώστε να έχει μια ταυτότητα.
Είναι ένας θεσμός που συνήθως η ταυτότητα έρχεται σε δεύτερη μοίρα προς όφελος ενός συνολικού προγράμματος. Έτσι μπορείς να καλύψεις από πράγματα που έχουν αρχαιολογικό ενδιαφέρον μέχρι την παράδοση, από τη σύγχρονη τέχνη μέχρι την τέχνη του δρόμου, από καινοτομία μέχρι προϊόντα. Όλα τα παραπάνω μαζί φτιάχνουν κάτι εξαιρετικά πολυδιάστατο σε σχέση με ένα συνηθισμένο έργο τέχνης. Είναι σαν μια όπερα με θέμα μια πόλη.
Μου αρέσει, γιατί μου αρέσουν οι προκλήσεις, να φτιάξω κάτι με αυτά τα στοιχεία και να έχει τελικά νόημα, όχι μόνο για μένα αλλά για την πόλη, να ονομαστεί πετυχημένο επειδή άφησε κάτι πίσω.
-Τι έχει να κερδίσει η πόλη, αν τελικά τα καταφέρει;
Αρχικά θέλουμε να αφήσει κάτι καλλιτεχνικά, να το θυμάται και κάποιος σαν αίσθηση και όχι σαν μια συρραφή δεκάδων events, τα οποία γίνονται το ένα μετά το άλλο σαν καταιγίδα, και μετά τι; Δε θέλουμε να είναι ένα «όργιο», το οποίο άφησε ξεζουμισμένο και ταλαιπωρημένο τον κόσμο.
Ο σκοπός είναι να αφήσει κάτι στην πόλη, και αυτό βέβαια είναι υποδομές, θεσμούς, νοοτροπίες. Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι ξαφνικά η πόλη γίνεται Υποκείμενο-Πρωταγωνιστής, όπως το ίδιο γίνονται και οι κάτοικοί της. Δεν είναι π.χ. ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα που δεν κατάφεραν να ζήσουν τον έρωτά τους, είναι η Καλαμάτα και το μέλλον των επόμενων γενιών της το θέμα αυτού του «έργου». Είναι σαν να ζούμε μια ταινία όπου οι ήρωες δεν είναι ονομαστικά προκαθορισμένοι, αλλά είναι ο τόπος και οι κάτοικοί του.
-Σε σχέση με την Καλαμάτα που είχες στο μυαλό σου πριν έρθεις, τι τελικά συνάντησες;
Σε πολλά θέματα ήταν καλύτερα, σε πολλά χειρότερα. Σε θέματα πολιτισμού τη βρήκα σε γενικές γραμμές πολύ καλά, είναι μια πόλη με κουλτούρα και αυτό είναι που με ενδιαφέρει. Αυτό είναι ο πολιτισμός… Δεν είναι αν παρακολουθείς τα εικαστικά, αυτό είναι κάτι που δεν περιμένω ούτε από τον Αθηναίο…
Από την άλλη, βρίσκω μια αδράνεια έντονη στους ανθρώπους, το ότι έχουν μια καλλιέργεια είναι γεγονός, όπως όταν κάποιος φέρει με περηφάνια ένα παράσημο, μια κληρονομιά, δεν αρκεί όμως αυτό. Αν, για παράδειγμα, τρώω με εκλεπτυσμένους τρόπους χρησιμοποιώντας άψογα τα μαχαιροπήρουνα αλλά παραγγέλνω την μπριζόλα καμένη, έχω να διανύσω στον τομέα της γευστικής ενηλικίωσης κάποια απόσταση. Άρα, ίσως χρειάζεται να πας στο επόμενο επίπεδο, το οποίο είναι και ανασφαλές πολλές φορές, γιατί πρέπει να ρισκάρεις, να βρεθείς σε άγνωστα νερά και, φυσικά, ύστερα να κερδίσεις την απεριόριστη ικανοποίηση αυτής της κεκτημένης γνώσης.
-Στην πρώτη σου συνάντηση με το κοινό της Καλαμάτας, πριν από μερικούς μήνες, είχες αναφέρει ότι δεν υπάρχει αφήγημα, τελικά αυτό βρέθηκε;
Το αφήγημα αποτελεί το κύριο χαρακτηριστικό της δουλειάς μου. Ναι, το αφήγημα το έχω βρει, όπως και τότε είχε αρχίσει ήδη να σχηματίζεται. Θέλησα να δοκιμάσω και τα αντανακλαστικά του κόσμου, να ακούσω τις γνώμες του, να το συνδιαμορφώσουμε.
Ήταν καλό, δηλαδή, ότι σε εκείνη τη συνάντηση συστήθηκε ο κόσμος με τον καλλιτεχνικό διευθυντή, και με την καλή του πίστη, μοιραστήκαμε πράγματα και ασκήσαμε κριτική ανοιχτά και όχι κολακεύοντας ο ένας τον άλλο. Μια έναρξη ξεκινά με ένα καθαρτήριο ράντισμα, όπως στην εκκλησία, ενώ συνήθως το μύρο έρχεται στο τέλος και μόνο εφόσον έχεις πετύχει.
-Αν θυμόμαστε καλά, σε εκείνη τη συνάντηση… «έκραξες» και λίγο, και μάλιστα κάποιοι από το ακροατήριο «θίχτηκαν»…
Ναι, υπήρξε ένα «άσε μας, τι μας λες, ρε φίλε». Αυτό όμως εγγράφηκε στην καθημερινή ιστορία, ήταν κάτι που με εξυπηρέτησε, γιατί το πρόβλημα είναι ότι έχουμε λίγο χρόνο και έτσι δεν μπορούμε να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Θα μιλήσω ανοιχτά αλλά παράλληλα θα τοποθετηθώ και εκεί θα μπορέσουμε να βρούμε κάτι. Όντας ανοιχτός κερδίζεις χρόνο και την εμπιστοσύνη του κόσμου.
Αν κρυφτούμε πίσω από μια «καθώς πρέπει» κατάσταση, δεν μπορεί να κινητοποιηθούμε με τίποτα. Τώρα πάμε να πάρουμε την πολιτιστική πρωτεύουσα, δεν έχουμε 4 χρόνια, όπως θα έχουμε από το Νοέμβριο. Τώρα προχωράμε γρήγορα, ο ένας πρέπει να ξυπνά τον άλλον, πάμε όλοι μπροστά να τα καταφέρουμε.
Ο εχθρός είναι η αδράνεια. Η αδράνεια είναι, άλλωστε, ένας νόμος της φύσης και δεν μπορείς εύκολα να επιβάλεις να αλλάξει ο ρυθμός, εκτός αν κάνεις μια ανατροπή.
Αυτό που γίνεται τώρα είναι μια προσπάθεια να τεθεί η πόλη ελαφρώς εκτός ισορροπίας, η ταλάντωση πριν από την εκκίνηση του αγώνα δρόμου.
-Γιατί, όμως, κάποιος να θελήσει να αλλάξει ρυθμούς;
Γιατί αν μείνεις στους ίδιους, είσαι χαμένος, και ιστορικά να το δούμε είναι κάτι που επιβεβαιώνεται. Η Ευρώπη ήταν εσωστρεφής και σίγουρη για τον εαυτό της. Όπως είδαμε, δε χρειάστηκε παρά μόνο μια «σπίθα» για να βρεθεί στα πρόθυρα της διάλυσης…
Η Καλαμάτα είναι ακριβώς στο ίδιο επίπεδο, έχει μια σχετική ευμάρεια, έχει μια σχετική ασφάλεια, έχει μια ιστορικότητα, από την οποία και ζει. Γενικότερα, σε όλες τις πλευρές είναι καλοτοποθετημένη και, μάλιστα, μακριά από τη φασαρία του κέντρου, της πρωτεύουσας.
Το αφήγημα που αυτή τη στιγμή χτίζω ονομάζεται «Στο Άκρο», η Καλαμάτα είναι στο άκρο της ηπειρωτικής Ελλάδας και στο άκρο της ηπειρωτικής Ευρώπης, θεωρείται ότι είναι προστατευμένη. Όμως, στην πραγματικότητα είναι στο χείλος ενός γκρεμού, γεωγραφικά βρίσκεται πάνω από το φρέαρ των Οινουσσών, το βαθύτερο δηλαδή σημείο της Μεσογείου, βρίσκεται στο σημείο τριβής δύο πλακών, της Αφρικανικής και της Ευρασιατικής, εκεί δηλαδή που ξυπνάει «το τέρας» του Εγκέλαδου. Είναι ένα μέρος που φαινομενικά έχει όλα τα καλά του κόσμου, αλλά η λήθη αυτού του παραδείσου κάνει τον κόσμο να αποκοιμιέται γλυκά. Η Καλαμάτα είναι πλέον εσωστρεφής, ενώ παλιότερα κοιτούσε προς τα έξω, έκανε εξαγωγές, ήταν διαμετακομιστικό κέντρο, ήταν ένας transit προορισμός. Τώρα, όμως, τι είναι; Ζούμε από τα έτοιμα, τα οποία, ευτυχώς, ακόμα μας προσφέρουν ένα μαλακό υπόστρωμα ασφάλειας, και φυσικά τον τουρισμό.
Αν το δεις το θέμα κοντόφθαλμα, η πόλη δε χρειάζεται τίποτα, ας φάμε ό,τι υπάρχει ακόμα και βλέπουμε.
Όμως, τα πράγματα δεν είναι έτσι, τα νέα παιδιά της πόλης φεύγουν, δεν υπάρχει ανάπτυξη.
-Πιστεύεις ότι ο κόσμος της Καλαμάτας έχει καταλάβει τι διεκδικούμε και τι θα συμβεί το 2021, αν είμαστε οι νικητές;
Αρχικά πρέπει να αναρωτηθούμε για το ποιος φταίει που δεν το ξέρει όλος ο κόσμος. Αν εσύ είσαι σε μια παρέα και κάτι παίρνει το αυτί σου, δε θα ρωτήσεις; Είναι μικρός ο τόπος, δε γίνεται να μην έχεις ακούσει κάτι για αυτό. Αν όμως είσαι περίεργος, θα αναρωτηθείς: τι είναι αυτό; Τι είναι η Πολιτιστική Πρωτεύουσα. Δηλαδή, τι θα γίνει; Κι εγώ πώς μπορώ να συμμετάσχω; Μπορώ να κάνω κάτι; Δηλαδή, θα έπρεπε να το έχει δει κάποιος με το «επιχειρείν», ότι θέλει να τοποθετηθεί κι αυτός μέσα σε αυτό το υπό διαμόρφωση γεγονός. Αυτό, όμως, δεν το έχω βρει έντονα ακόμα. Και κάπως έτσι κόβεται η επικοινωνία, γιατί η επικοινωνία απλώνεται σαν πυρκαγιά πολύ εύκολα μόνο με τα κακά νέα και όχι με κάτι τόσο ευρύ και μελλοντικό. Οπότε είναι και λίγο θέμα του κόσμου αυτό, αδιαφορεί μέχρι ένα σημείο και περιμένει, φυσικά, να δει τι θα γίνει στην επόμενη φάση.
Πολλοί είναι αυτοί που σκέφτονται με τη λογική «εντάξει, καλό θα είναι, ας το πάρουμε και τότε βλέπουμε».
Φυσικά μας ενδιαφέρει ο κόσμος να το μάθει. Στην πόλη τους επόμενους μήνες θα γίνονται δρώμενα, θα γίνονται εργαστήρια, θα γίνονται ομάδες πολιτών, γενικότερα θα γίνονται συνεχώς πράγματα, οπότε, έστω και τότε, θα το μάθει συμμετέχοντας, όχι μόνο ως θεατής.
-Δε θα έπρεπε, όμως, όλο αυτό να είναι πιο ξεκάθαρο και κατανοητό; Να καταλάβει ο κόσμος με απλά λόγια τι θα αφήσει στην πόλη, και αν τελικά αξίζουν τα χρήματα για όλο αυτό;
Καταρχάς τα χρήματα ακούγονται τρελά ως νούμερο, αλλά σας υπογράφω ότι δεν είναι πολλά. Για τα προσωπικά μας δεδομένα, ατομικά, μας ακούγεται αστρονομικό το ποσό, όταν όμως μιλάς για ένα γεγονός τόσο μεγάλης κλίμακας, εκεί η κλίμακα αλλάζει. Ακόμα και ένα παρτέρι να θες να φτιάξεις σε δημόσιο χώρο, εύκολα μπορεί στο τέλος να δεις την πινακίδα του έργου σου να γράφει τόσα εκατομμύρια, που να αναρωτιέσαι γιατί τόσα πολλά; Άξιζε; Τα έργα, βλέπετε, κοστίζουν.
Γι’ αυτό εγώ είμαι της λογικής, μαλακές και ευέλικτες υποδομές, όχι σκληρές υποδομές, και να στηριχτούμε στις υποδομές που ήδη έχουμε, όπως το Μέγαρο Χορού. Έχουμε ένα Μέγαρο Χορού που είναι από τα καλύτερα στην Ευρώπη, όμως θέλει πολλά χρήματα για να λειτουργήσει. Τότε τι κάνουμε; Το θεσμικό πλαίσιο δε σου επιτρέπει να προσλάβεις ανθρώπους, ο επίτροπος δε σου επιτρέπει να ξοδέψεις αδιάθετα χρήματα, οπότε πρέπει να σκεφτείς τι θα κάνεις. Άρα, όλο αυτό θέλει έξυπνο σχέδιο διαχείρισης των υποδομών, αλλά και των θεσμών, και αυτό πιστεύω ότι θα γίνει στην Καλαμάτα.
Αν, όμως, γίνουμε θεσμολάγνοι, γραφειοκράτες και δεν κινηθούμε με ευελιξία, θα έχουμε πρόβλημα.
-Υπάρχουν ομάδες εργασίες εδώ και καιρό, πώς πάνε αυτές;
Γενικότερα πάμε πολύ καλά, στοχευμένα και με τα άτομα που τις αποτελούν να ξέρουν τι ακριβώς κάνουν.
Μια ομάδα που είναι στα σκαριά είναι αυτή της καινοτομίας, που θα δημιουργήσουν έργα που δεν είναι καν τέχνη. Κάποια άλλα απλά παραδείγματα είναι το σχέδιό μας να έρθουν στην πόλη designer και να κάνουν συναντήσεις εργασίας με τους παραγωγούς ελαιολάδου. Να μιλήσουν για την εμφάνιση της συσκευασίας που θέλει να δώσει ο παραγωγός μαζί με το όραμα και το προϊόν του και ο σχεδιαστής να του προτείνει την εικόνα. Απλά, αλλά και τόσο απαραίτητα βήματα.
-Υπάρχει τρόπος να αναδειχθούν τα τοπικά προϊόντα μέσω του «Kalamata 21»;
Ένα από αυτά είναι το ελαιόλαδο που ανέφερα πιο πάνω, όμως ας πάμε ένα βήμα πιο πέρα. Για παράδειγμα, στη σταφίδα ή τα σύκα, ένα προϊόν για το οποίο η Καλαμάτα είναι φημισμένη. Τώρα, όμως, ελάχιστοι γνωρίζουν τα σύκα της Καλαμάτας. Τι μπορεί να γίνει για αυτό;
Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι, γιατί λέγεται Μοριάς; Γιατί υπήρχαν μουριές και είχαμε το μετάξι και την κουλτούρα της ύφανσής του, τώρα; Τώρα, απλά όλα μετατρέπονται σε κινέζικα. Μήπως μπορούμε να γίνουμε ανταγωνιστικοί; Πόσο κοστίζει να φέρουμε 300 ρίζες μουριές στην πόλη και να ζητήσουμε από το ΤΕΙ που ασχολείται με την αγροτική ανάπτυξη να μας δείξει πώς θα το ξαναστήσουμε όλο αυτό; Πώς μπορούμε να συνδυάσουμε το Λύκειο Ελληνίδων και το Μουσείο του Παραδοσιακών Στολών, φέρνοντας όμως σχεδιαστές από όλο τον κόσμο να δημιουργήσουν βασισμένοι στην παράδοσή μας. Το Μουσικό Σχολείο θα μετατραπεί σε χώρο φιλοξενίας δημιουργών από όλο τον κόσμο, έτσι ώστε η Καλαμάτα να γίνει σιγά σιγά προορισμός μετεγκατάστασης για νέους. Σκοπός μας είναι να έρθουν νέοι σχεδιαστές, και να τους πούμε, πρώτη ύλη η παράδοση και η ιστορία, έχετε τις νέες τεχνολογίες, φτιάξτε κάτι καινούργιο. Δεν μπορούμε να κάνουμε τα ίδια πράγματα που κάναμε το 1900. Τότε το «καλαματιανό μαντήλι» ήταν κάτι το εντυπωσιακό, τώρα όμως το βλέπεις και σκέφτεται τι σχέση έχει αυτό με τον 21ο αιώνα; Πόσοι μπορούν να το φορέσουν; Ας το ξανασχεδιάσουμε.
-Το ελαιόλαδο και την ελιά, που αποτελούν το απόλυτο “brand name” της Καλαμάτας, στην πόλη τα βλέπεις κάπου «ζωντανά»; Δε θα έπρεπε;
Πρέπει να φτιαχτεί ένα ζωντανό εκθετήριο ελιάς, όχι όμως όπως είναι το Μουσείο Ελιάς στη Σπάρτη. Είναι πανέμορφο όντως, όμως είναι σαν ένας νεκρός χώρος, πας εκεί και είναι λες και βλέπεις λείψανα, την ιστορία.
Οραματίζομαι ένα χώρο όπου το λάδι θα παρουσιάζεται σαν να πηγαίνεις σε μια έκθεση αυτοκινήτου και βλέπεις τα τελευταία μοντέλα. Να βλέπεις το τι γίνεται στον τομέα του λαδιού παγκοσμίως, ώστε στην Καλαμάτα να είναι η αιχμή. Δε θέλουμε κάτι νεκρό-μουσειακό, αλλά το αντίθετο, το μέλλον.
Ένας χώρος σύγχρονος, με τα προϊόντα να είναι αναλόγως σύγχρονα και να μπορείς να τα παρουσιάσεις στους σημαντικότερους διαγωνισμούς και να πάρουν τα βραβεία, φυσικά να είναι άριστα σε όλα τα συστατικά τους μέρη και, κυρίως, εμπορεύσιμα. Να φτιαχτεί ένας μοχλός ανάπτυξης μέσα από την καλυτέρευση του τοπικού προϊόντος.
-Πώς ένας εικαστικός, όμως, σκέφτεται για τόσα θέματα που δεν έχουν σχέση με την τέχνη;
Το Kalamata21 πρέπει να απαντήσει στην Ευρώπη. Για να συμβεί αυτό, πρέπει αρχικά να απαντήσει στον εαυτό του. Έτσι το πρώτο πράγμα που με απασχόλησε είναι να βρω το κύριο υπαρξιακό αίτημα αυτής της πόλης, το οποίο ταυτίζεται με αυτό της Ευρώπης. Αυτό που βλέπω είναι αυτή η αδράνεια, αυτή η σχετική συντήρηση, η αίσθηση της άμυνας, της εσωστρέφειας. Θέτοντας αυτό ως κύρια πρόκληση, τότε ανοίγονται ένας προς ένα όλα αυτά τα θέματα. Αλλιώς μιλάμε για ένα ακόμα φεστιβάλ-πυροτέχνημα.
-Υπήρξαν κάποιες αντιδράσεις από παρατάξεις στο Δημοτικό Συμβούλιο για το φάκελο υποψηφιότητας, επειδή ποτέ δεν έμαθαν τι περιλαμβάνει. Ένα σχόλιο για αυτό;
Όλοι έχουν τη γνώμη τους, αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή, όμως, πρέπει να δούμε τι είναι πιο σημαντικό: η γνώμη του πολίτη που θα νιώθει ότι συμμετέχει με τη γνώμη του ή το να κερδίσουμε τον τίτλο;
Για τη διαβούλευση, για το ευ πολιτεύεσθαι του Δήμου, το καλύτερο είναι να είναι όλα αυτά ανοιχτά, να υπάρχει μια αίσθηση συμμετοχής, διαφάνειας, κι έτσι να υπάρχουν και λιγότερες ευθύνες. Όλοι να νιώθουν ότι μίλησαν και έβγαλαν το άχτι τους, είναι αυτό το ζητούμενο όμως;
Το θέμα είναι, πώς τελικά θα δουλέψουμε πιο σωστά. Δεν είπα ποτέ ότι είμαι ο καλύτερος, ούτε ότι έχω την πιο σωστή ιδέα. Ένα δημιουργικό έργο είναι μια απόφαση και μια διαδικασία. Καθ’ όλη τη διάρκεια της δημιουργίας του μπορεί να φαίνεται σαν μια μουτζούρα, για να τελειώσει πρέπει να μπει και η τελική πινελιά και η υπογραφή. Στο τέλος, βέβαια, θα κριθώ όπως και όλη η ομάδα.
Γενικότερα πιστεύω στη συλλογική διαβούλευση, είναι κάτι που κάνω, δε θα πω ότι ξέρω καλύτερα για τη μουσική ή το χορό κ.λπ., προσπαθώ οι ντόπιοι να έχουν τον κύριο λόγο και εγώ να δουλεύω μεν σαν υπερεπιμελητής, αλλά δε θα πω «εσύ κάνε έτσι αυτό και έτσι το άλλο».
Δεν έχω την απόλυτη εποπτεία για τον κάθε καλλιτεχνικό τομέα, άρα προτίμησα, αντί να φέρω συμβούλους, να το κάνω έτσι, να δουλέψω με τους ντόπιους δημιουργούς και καλλιτεχνικούς υπευθύνους. Ποιο το νόημα να έφερνα στην πόλη μια έτοιμη κονσέρβα;
Για παράδειγμα, πήγα από την πρώτη μέρα στο Ωδείο της Καλαμάτας, μίλησα με τον Στάθη Γυφτάκη, μου είπε τις προτάσεις του, συμφώνησα και αμέσως το ξεκινήσαμε. Έχουμε διανύσει τεράστια απόσταση μαζί. Το Ωδείο της Καλαμάτας θα μείνει εδώ μετά την Πολιτιστική Πρωτεύουσα, η παρακαταθήκη είναι δική του, όχι δική μου.
-Πώς είναι η συνεργασία σου μέχρι σήμερα με τις ομάδες πολιτισμού που υπάρχουν στην πόλη;
Σε γενικές γραμμές είναι όλα πολύ καλά, μακάρι να είχα και περισσότερο χρόνο. Η κοινωνική συναναστροφή είναι κάτι πολύ σημαντικό στο όλο εγχείρημα. Μου λείπει που δεν έχω γνωρίσει και συνεργαστεί με πολύ περισσότερους, αλλά αυτό είναι κάτι που θα συμβεί, αν τελικά πάρουμε τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας.
-Τι είναι αυτό που δε σου αρέσει στην πόλη μέχρι στιγμής;
Δε βλέπω αρκετούς εθελοντές. Δε βλέπω το «σπίρτο» στους νέους ανθρώπους που θα τους κινητοποιήσει να βοηθήσουν όλη αυτή την προσπάθεια. Ίσως φταίμε κι εμείς, υπάρχει πολύ έξυπνος κόσμος εδώ, που πρέπει να κινητοποιηθεί το συντομότερο. Πρέπει η τοπική κοινωνία να καταλάβει ότι θα δώσει «1 και θα πάρει 2».
Παράλληλα κι εμείς πρέπει να σεβαστούμε τις «συνήθειες» της πόλης, και να κοιτάξουμε να την «ξεσηκώσουμε» με το δικό της τρόπο. Η πόλη μέχρι το Νοέμβριο θα πρέπει να ζει στους ρυθμούς της υποψηφιότητας.
-Ποια είναι η «πορεία» της υποψηφιότητας από εδώ ως το Νοέμβριο;
Μέχρι το Νοέμβριο, οπότε θα επισκεφτεί την πόλη μας η επιτροπή, πρέπει να έχουμε έτοιμο το φάκελο της υποψηφιότητας, ο οποίος θα πρέπει να έχει επεξεργαστεί, μεταφραστεί και τυπωθεί. Θα πρέπει να παρουσιάσουμε το καλλιτεχνικό και το τεχνικό κομμάτι. Στο καλλιτεχνικό πρέπει να αποφασίσουμε τι εκδηλώσεις θα περιλάβουμε και στο τεχνικό τι σχεδιάζουμε και πώς θα το καταφέρουμε. Σκοπός μας είναι και η κοινωνία της Καλαμάτας μέχρι τότε να έχει αφυπνιστεί και να μπει για τα καλά στο «παιχνίδι» της υποψηφιότητας, κάτι που θα βοηθήσει αφάνταστα. Είναι μια γιορτή για την πόλη. Να «φορέσουμε τα καλά μας» και να το γιορτάσουμε, γιατί η Καλαμάτα το αξίζει να γίνει η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης.
-Παλαιότερα είχες πει ότι δεν είμαστε το «φαβορί». Ποια είναι η άποψή σου για τις δύο άλλες υποψηφιότητες;
Είχα πει ότι δεν πρέπει να σκεφτόμαστε πως είμαστε το φαβορί, γιατί πρέπει να κινητοποιηθούμε. Ο εφησυχασμός δε βοηθάει ποτέ. Νομίζω, όμως, ότι βρισκόμαστε σε πολύ καλό επίπεδο στη διεκδίκηση. Οι άλλες δύο υποψηφιότητες, για να έχουν περάσει στην τελική φάση, σίγουρα είναι σε επίσης πολύ καλό σημείο, κάτι δείχνει η υποψηφιότητά τους και γι’ αυτές. Φυσικά, πολλά θα κριθούν και από τον προϋπολογισμό που θα έχει στη διάθεσή της για αυτόν το σκοπό η κάθε πόλη.
-Ποιο είναι το πιο θετικό και το πιο αρνητικό στοιχείο που έχει η Καλαμάτα κατά τη γνώμη σου;
Το πιο θετικό που έχει η Καλαμάτα είναι ότι μπορεί να γίνει πόλη «παράδειγμα» για όλη την Ελλάδα, για ολόκληρη την Ευρώπη… Το αρνητικό; Δεν ξέρω αν θέλει να γίνει… Δεν το φωνάζει, αλλά νομίζω πως το λαχταράει.
Των Παναγιώτη Μπαμπαρούτση & Κώστα Γαζούλη
