Το θέμα της επέκτασης ή μη της ελιάς ΠΟΠ Καλαμάτας μπαίνει και πάλι επιτακτικά στο τραπέζι των συζητήσεων, υποσημειώνοντας, παράλληλα, την παντελή απουσία του κράτους στη χάραξη μιας εθνικής στρατηγικής για την ελιά και το ελαιόλαδο.
Εδώ και δεκαετίες η Μεσσηνία έχει στη διάθεσή της ένα πανίσχυρο προϊόν, αλλά η ολιγωρία των τοπικών υπευθύνων και η ανερμάτιστη πολιτική των εκάστοτε κυβερνήσεων και υπουργών Γεωργίας μάς έφτασαν στο σημείο το δώρο της φύσης να αποδειχτεί, επί της ουσίας, άδωρο. Ο λόγος για την ΠΟΠ «Ελιά Καλαμάτα», το διαβατήριο της περιοχής μας στην ξένη αγορά, αλλά κι αυτό που μας έκανε γνωστούς σε όλο τον κόσμο.
Η διαχείρισή του μέχρι σήμερα αποτελεί σύμβολο ανυπαρξίας τοπικής και εθνικής αγροτικής πολιτικής. Πλέον, η Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ) «Ελιά Καλαμάτα», η πιο γνωστή παγκοσμίως ΠΟΠ ελληνικού ελαιοκομικού προϊόντος και όχι μόνο, έχει γίνει αρνητικό παράδειγμα αξιοποίησης των προϊόντων μας μέσω του ευρωπαϊκού θεσμού των προστατευομένων ονομασιών προέλευσης. Με μόνο αποτέλεσμα της εφαρμογής των ευρωπαϊκών κανονισμών τη διανομή των ευρωπαϊκών συμβόλων ΠΟΠ-ΠΓΕ και το ανεξέλεγκτο της χρήσης τους. Καμία προστασία του προϊόντος στην παραγωγή και στην εμπορία, αφήνοντας έτσι χωρίς εγγύηση τους καταναλωτές και όφελος τους παραγωγούς, αγρότες ή μη, της γεωγραφικής ζώνης προέλευσης. Καμία προσπάθεια οργάνωσης της αγροτοβιομηχανικής αλυσίδας της ζώνης προέλευσης και βελτίωσης του προϊόντος.
Είναι, λοιπόν, οφθαλμοφανές ότι το πρώτο πρόβλημα για την ΠΟΠ «Ελιά Καλαμάτα» δεν είναι η επέκταση, οποιαδήποτε επέκταση, της γεωγραφικής ζώνης παραγωγής, η οποία υπό το σημερινό καθεστώς θα είχε καταστροφικές συνέπειες για τη μεσσηνιακή παραγωγή, αλλά η αποκατάσταση του δικαίου με την εφαρμογή του νόμου και μέσω ενός σοβαρού συστήματος ελέγχου.
Από την άλλη πλευρά, όσοι υποστηρίζουν την επέκταση σημειώνουν ότι η πολιτική που εφαρμόζεται μέχρι σήμερα στερεί από την πολύπαθη εθνική οικονομία πόρους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ
Όταν προ μηνών είχε έρθει και πάλι στη δημοσιότητα το θέμα της επέκτασης του ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας, η Περιφέρεια Πελοποννήσου είχε ξεκαθαρίσει ότι είναι αντίθετη σε προτάσεις κατάργησης του ΠΟΠ και μετατροπής του σε ΠΓΕ, που θα συμπεριλάβει ολόκληρη την Ελλάδα. Μάλιστα, σε σχετική ανακοίνωση τόνιζε ότι υπάρχουν μεγάλα συμφέροντα που κρύβονται πίσω από τις όποιες προτεινόμενες λύσεις.
Αντίθετα, η Περιφέρεια “έβλεπε” το εθνικό συμφέρον των παραγωγών προς την κατεύθυνση επέκτασης της ζώνης ΠΟΠ “Ελιά Καλαμάτας” στους όμορους νομούς, δηλαδή Λακωνία, Αρκαδία, Ηλεία.
Κι αυτό, διότι είναι ο μόνος εφικτός τρόπος το προϊόν να αποκτήσει μια δυναμική και την αναγκαία κρίσιμη ποσοτική μάζα, ώστε να υπάρξει διαφύλαξη της ονομασίας και να καταφέρουν οι παραγωγοί να κερδίσουν την προστιθέμενη αξία του προϊόντος. Δεν μπορεί, δηλαδή, ξεκαθάριζε η Περιφέρεια, να γίνει επέκταση σε Αιτωλοακαρνανία και Φθιώτιδα. Κι αυτό, γιατί, εκτός όλων των άλλων, δεν πρόκειται ποτέ να εγκριθεί από την Ε.Ε.
Ειδικότερα, σημείωνε ότι η επέκταση ζώνης θα πρέπει να στηριχθεί σε συγκεκριμένα δεδομένα, τα οποία να μπορούν να γίνουν αποδεκτά και από το ΥπΑΑΤ και από την Ε.Ε.
Το προϊόν, καταγόμενο από συγκεκριμένη οριοθετημένη περιοχή, με συγκεκριμένη άριστη ποιότητα, φήμη, ιστορικά, πολιτιστικά και λοιπά ιδιαίτερα κοινά χαρακτηριστικά, τεκμηριώνει τους δεσμούς του ανάμεσα στη ζώνη ΠΟΠ Καλαμάτας και στην υπό-επέκταση περιοχή. Βέβαια, θα πρέπει να έχει συγκεκριμένα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά και καλλιεργητικές φροντίδες. Μόνο έτσι θα μπορούσε να επεκταθεί η συγκεκριμένη ζώνη.
ΣΥΜΕΠΟΠ (ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΩΝ ΕΛΑΙΟΚΟΜΙΚΏΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ)
Από την πλευρά μας, χθες το πρωί, συνομιλήσαμε με τον πρόεδρο του ΣΥΜΕΠΟΠ, Θανάση Μαυρούλη. Αυτό που μας ξεκαθάρισε είναι ότι αποτελεί εθνικό και όχι τοπικό συμφέρον η διατήρηση του ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας και “καλό θα ήταν οι όποιες συζητήσεις να γίνονται πάνω σε εφικτές λύσεις και όχι με αερολογίες”.
Κι αυτό, διότι, όπως εξήγησε, για να χαρακτηριστεί ένα προϊόν ως ΠΟΠ πρέπει να έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Άλλωστε, η κοινοτική νομοθεσία αποκλείει κατηγορηματικά τη χρήση κάθε ονομασίας που περιέχει το τοπωνύμιο «Καλαμάτα» και όποιο άλλο θα μπορούσε επίσης να παραπλανήσει τον καταναλωτή.
Είναι εμφανές, λοιπόν, ότι η ανοχή της κατάστασης αυτής εκ μέρους της Πολιτείας έχει πείσει όλους αυτούς που θέλουν την επέκταση ότι είναι κάτοχοι κεκτημένων δικαιωμάτων. Και εξ αυτού κινούνται ως λόμπι στον πολιτικό χώρο για τη νόμιμη αναγνώριση αυτών των υποτιθεμένων δικαιωμάτων.
Έτσι κατευθύνουν τις προσπάθειές τους στην αναζήτηση μιας λύσης στο πλαίσιο της κοινοτικής νομοθεσίας, ζητώντας την επέκταση της οριοθετημένης περιοχής της ΠΟΠ ελιά Καλαμάτας, περιλαμβάνοντας όλο σχεδόν τον ελλαδικό χώρο, ξεχνώντας ότι βασικό στοιχείο μιας ΠΟΠ είναι ο δεσμός της φήμης του τελικού, επεξεργασμένου, προϊόντος με τη γεωγραφική ζώνη προέλευσης (στην οποία ανήκουν και τα πνευματικά δικαιώματα) και όχι η ποικιλία.
Του Αντώνη Πετρόγιαννη
