Η ξαφνική απόφαση του υπουργού, Ευ. Αποστόλου, ανατρέπει την προ ολίγων ημερών (3247/137259/16.12.2016) και, ναι μεν διασώζει το ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας, αλλά τα προβλήματα εμπορίας του παραμένουν. Οπότε, έπειτα από μια νέα σειρά λαθών και κακών συνεννοήσεων, επανερχόμαστε εκεί που βρισκόμαστε: ζητείται επειγόντως λύση.
Με δύο λόγια: 1. Υπάρχει πραγματικό πρόβλημα γιατί ο φάκελος του ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας που εγκρίθηκε από την Ε.Ε. το 1996 ήταν λάθος. Από την πραγματική παραγωγή, που συνεχώς επεκτείνεται γεωγραφικά και αυξήθηκε στους 50.000 (;) περίπου τόνους, μόνο λιγότεροι από 500 μπορούν να κυκλοφορούν νόμιμα εξαιτίας των στενών γεωγραφικών ορίων, καθώς και των τεχνικών προδιαγραφών του αρχικού φακέλου.
2. Επί 20 χρόνια δεν έχει δοθεί λύση για πολλούς λόγους. Αντιμαχόμενα συμφέροντα, τοπικισμοί, απροθυμία του υπουργείου. Έως ότου το πρόβλημα τέθηκε επιτακτικά, καθώς χώρες (Ιταλία κ.ά.) άρχισαν να απαγορεύουν την εισαγωγή από την Ελλάδα της “Ελιάς Καλαμάτας” επικαλούμενες- ίσως υποκριτικά αλλά νομότυπα – ότι παραβιάζει τον κανονισμό, γιατί δεν ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές του φακέλου. Τότε άρχισε ο δικαιολογημένος μεν, καθυστερημένος δε, πανικός.
3. Οι εναλλακτικές λύσεις πάνω στο τραπέζι:
α) Μένει ως έχει και αδιαφορούμε για τους 49.500 τόνους. Μη σοβαρή.
β) Γεωγραφική επέκταση του ΠΟΠ στους “όμορους νομούς”, Λακωνίας, νότιας Ηλείας, Κυνουρίας. Αφήνει έξω ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής, νότια από το νοητό τόξο Μεσολόγγι, Αγρίνιο, Φθιώτιδα (Λιβανάτες). Επιχειρήθηκε το 2012 μέσω Διεπαγγελματικής ΕΔΟΕΕ και σκόνταψε για διάφορους λόγους. Η ΠΕΜΕΤΕ υπαναχώρησε, ο μελετητής που είχε αναλάβει ήρθε σε σύγκρουση με την ΕΑΣ Μεσσηνίας κατόπιν των πλαστών εγγυητικών στο πρόγραμμα των ΟΕΦ. Επανήλθε ως πρόταση πριν από λίγες ημέρες από την Περιφέρεια Πελοποννήσου.
γ) Πανελλαδικό ΠΟΠ, που περιλαμβάνει και υποστηρίχθηκε από τις περιοχές πέραν των “όμορων νομών”, οι οποίοι όμως διαφωνούν, ενώ είναι και αδύνατον να τεκμηριωθεί το ΠΟΠ σε μια τόσο μεγάλη και ανομοιογενή περιοχή.
δ) Πλήρης κατάργηση του ΠΟΠ, εφόσον δε γίνεται το πανελλαδικό. Την έχει υποστηρίξει η ΠΕΜΕΤΕ και οδηγεί σε κατάργηση κάθε προστασίας απελευθερώνοντας εξαγωγές και εισαγωγές.
ε) Πανελλαδικό ΠΓΕ (Μεσολόγγι, Αγρίνιο, έως Λιβανάτες και νότια τη Πελοπόννησο). Η μόνη εφικτή και αποτελεσματική, γιατί: Μπορεί να καλύψει μια τόσο μεγάλη περιοχή και είναι σύμφωνη με τον κανονισμό γιατί το ΠΓΕ βασίζεται στη φήμη (Καλαμάτα), που προφανώς διαθέτει διεθνώς, συγκεντρώνει το μεγαλύτερο όγκο της εγχώριας παραγωγής, παρέχει προστασία ισοδύναμη με το ΠΟΠ, αποτελεί ένα εμπορικό εργαλείο ισοδύναμο του ΠΟΠ, γι’ αυτό και εμβληματικά προϊόντα όπως το λάδι της Τοσκάνης [Οι gordal και manzanilla της Σεβίλης γίνονται ΠΓΕ 8/11/2016] πιστοποιούνται ως ΠΓΕ και όχι ΠΟΠ. Τα ΠΟΠ και τα ΠΓΕ είναι εργαλεία μάρκετινγκ.
στ) Ελιές ποικιλίας Καλαμάτα / Kalamata olives variety, μια μεσοβέζικη λύση στο πρότυπο της ελιάς Χαλκιδικής, με την οποία όμως διαφωνούσε η ΠΕΜΕΤΕ
Η θυσία του ΠΟΠ με αντάλλαγμα την απελευθέρωση των εξαγωγών
4. Τον τελευταίο καιρό έγινε η επίμαχη κίνηση για το ξεμπλοκάρισμα των εξαγωγών αλλά και την παράλληλη κατάργηση του ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας, ακολουθώντας τα εξής βήματα:
α. Σημείο κλειδί το άρθρο 42 του κανονισμού 1151/2012, που, υπό προϋποθέσεις, επιτρέπει την επισήμανση προϊόντος, εφόσον η ονομασία του συμπίπτει με ονομασία φυτικής ποικιλίας.
β. Στο παλιό μητρώο ποικιλιών υπήρχε η ονομασία “Καλαμών / Kalamon”, όχι όμως και η “Καλαμάτα / Kalamata”. Στην πρόσφατη απόφαση του ΥΠΑΑΤ (με υπογραφή Ευ. Αποστόλου) συμπεριελήφθη η “Καλαμάτα / Kalamata” ως συνώνυμο του “Καλαμών / Kalamon”, ανοίγοντας το δρόμο για την ενεργοποίηση του άρθρου 42 που προαναφέραμε, την απελευθέρωση του εμπορίου (εξαγωγών και εισαγωγών της ελιάς Καλαμάτα) και την de facto κατάργηση του ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας,
Τσίπρας, ο ανεξέλεγκτος παράγων
Και ενώ φαινόταν ότι η υπόθεση είχε κλείσει προέκυψε ο αστάθμητος παράγων της επίσκεψης Τσίπρα στη Μεσσηνία. Ο υπουργός προφανώς κάποια στιγμή πληροφορήθηκε όλες τις επιπτώσεις της απόφασης του υφυπουργού από την ένταξη στο εθνικό μητρώο της “Καλαμάτα / Kalamata” και τα ανακλαστικά πολιτικής αυτοσυντήρησης λειτούργησαν άμεσα, γιατί το τελευταίο που θα ήθελε είναι να πρέπει να απολογηθεί ο πρωθυπουργός γιατί το ΥΠΑΑΤ κατάργησε το ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτα. Έτσι, με μια λιτή απόφαση 45 λέξεων κατάργησε την προ ημερών απόφασή του.
Άρα; Άρα, έπειτα από έναν ακόμη γύρο κακών συνεννοήσεων και λαθεμένων μεθοδεύσεων, ξαναγυρίσαμε στο αρχικό αδιέξοδο. Το μεν ΠΟΠ διασώθηκε -προσωρινά;-, όμως οι εξαγωγές παραμένουν μπλοκαρισμένες. Έχουμε, λοιπόν, κατορθώσει ένα κατ΄ εξοχήν εργαλείο μάρκετινγκ, όπως τα ΠΟΠ/ΠΓΕ, να αποτελεί εμπόδιο για την εμπορία ενός βασικού μας προϊόντος.
Μήπως, έπειτα από 20 χρόνια, ήρθε η ώρα μιας ειλικρινούς συζήτησης με διαφάνεια, χωρίς αποκλεισμούς, όλων όσοι έχουν πραγματικά συμφέροντα αλλά και γνώση και καλές προθέσεις για την εξεύρεση μιας λύσης;
Του Βασίλη Ζαμπούνη
