Τους τελευταίους μήνες επικρατεί μεγάλος θόρυβος στους κύκλους των ελαιοπαραγωγών επιτραπέζιων ελιών Μεσσηνίας για το ΠΟΠ Καλαμάτα. Αυτός ο θόρυβος μετατράπηκε σε υπόκωφο βρόντο μετά τις πρόσφατες δηλώσεις του γενικού γραμματέα του ΥΠΑΑΤ κ. Νίκου Αντώνογλου.
Ο κύριος Αντώνογλου στις 26/11/2016 δήλωσε σχετικά με το ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας ότι “…έχει ξεκινήσει η διαδικασία, έχει ληφθεί η απόφαση. Είναι στο νομοπαρασκευαστικό”. Η απόφαση στην οποία αναφέρεται ο γενικός γραμματέας είναι η εγγραφή της “Kalamata” στον Εθνικό κατάλογο, ως συνώνυμο της ποικιλίας Καλαμών. Πριν προχωρήσω στις δικές μου προτάσεις, θα ήθελα να σταθώ λίγο σε αυτή την απόφαση.
1) Η καταχώρηση μιας ποικιλίας στον Εθνικό κατάλογο, αλλά και στον Κοινό κατάλογο της Ε.Ε., δεν εμποδίζει άλλες χώρες να καταχωρήσουν την ίδια ποικιλία και στον δικό τους αντίστοιχο εθνικό κατάλογο. Δεν προστατεύει δηλαδή την “ελληνικότητα” των Ελιών Καλαμάτας.
2) Η πρόταση για πανελλαδικό ΠΟΠ είναι μια λύση ουτοπική και δεν έχει καμία τύχη, επειδή δεν μπορεί να τεκμηριωθεί από τον κοινοτικό κανονισμό των ΠΟΠ.
3) Χωρίς διάθεση να λαϊκίσω και να διατυπώσω συντηρητικές και κοινότυπες απόψεις (αυτό νομίζω επιβεβαιώνεται και από τα προηγούμενα άρθρα μου), δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω με την άποψη της Επιτροπής ελαιοπαραγωγών βρώσιμων ελιών Μεσσηνίας.
Ότι δηλαδή η κατάργηση του ΠΟΠ Καλαμάτας και το άνοιγμα και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, αλλά και του εξωτερικού, εξυπηρετεί αποκλειστικά τους έμπορους και τυποποιητές. Οι μεταποιητές έτσι θα έχουν υπερπροσφορά σε πρώτη ύλη και θα μπορούν να “παίζουν” με τις τιμές αγοράς.
Εδώ σαν παράδειγμα καλό είναι να δούμε την φετινή κατάσταση με το ελληνικό ελαιόλαδο. Λόγω της περιορισμένης παραγωγής, οι τιμές είναι αυξημένες με αποτέλεσμα οι συνεπείς(και τυχεροί ίσως) παραγωγοί, που παρήγαγαν ποιοτικό ελαιόλαδο να απολαύσουν καλύτερες τιμές.
Επίσης κάποιες αναφορές και δημοσιεύματα ότι η Ελλάδα χάνει 200 εκατομμύρια ευρώ από το “στενό” ΠΟΠ Καλαμάτα είναι ατεκμηρίωτα και αβάσιμα!
Σήμερα υπάρχουν εναλλακτικές προτάσεις και εργαλεία για να βρεθεί λύση σε μια κατάσταση που απασχολεί το υπουργείο, τους τυποποιητές, αλλά και τους καλλιεργητές για πάνω από δυο δεκαετίες. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να καταργηθεί το ΠΟΠ αν δεν βρεθεί μια λύση που δεν θα είναι αιφνιδιαστική και πρόχειρη και θα ικανοποιεί τους ελαιοκαλλιεργητές της Μεσσηνίας. Επίσης η λύση δεν μπορεί να είναι πολιτική, αλλά επιστημονική. Παρακάτω παραθέτω τις δικές μου προτάσεις.
1) Συμβολαιακή Γεωργία. Οι Μεσσήνιοι παραγωγοί και οι συλλογικοί – συνεταιριστικοί φορείς τους να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι με τους εκπροσώπους της ΠΕΜΕΤΕ και τους “μεγάλους” τυποποιητές – εξαγωγείς και να συζητηθούν σε πλάνο 10 – 15ετίας η ζήτηση των μεταποιητών σε πρώτη ύλη, καθώς και οι τιμές που προτίθενται να πληρώσουν. Έτσι θα υπάρξει ένα ξεκαθάρισμα και μια αμφίπλευρη δέσμευση, ότι οι καλλιεργητές είναι ικανοί να παράγουν τις συμφωνημένες ποσότητες σε ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας και οι έμποροι είναι σε θέση να τους διασφαλίσουν βιώσιμες και αξιοπρεπείς τιμές.
Να υπενθυμίσω ότι στη Μεσσηνία και ειδικά στις πρώην επαρχίες Τριφυλίας και Πυλίας η παραγωγή σε βρώσιμες ελιές ήταν πριν λίγες δεκαετίες πολύ μεγαλύτερη, αλλά οι εξευτελιστικές τιμές πώλησης ανάγκασαν τους παραγωγούς να μπολιάσουν τις βρώσιμες ελιές (Καλαμών) σε ελαιοποιήσιμες (Κορωνέϊκες).
Μόνο αν εξαντληθούν όλα τα περιθώρια για την εύρεση λύσης μέσω αυτής της πρότασης και η ζήτηση σε μελέτη 15ετίας είναι σημαντικά μεγαλύτερη από την προσφορά, τότε να προχωρήσουμε στις επόμενες προτάσεις.
2) Επέκταση του ΠΟΠ σε όμορους νομούς, ύστερα από τεκμηριωμένη έρευνα. Η έρευνα πρέπει να διασφαλίζει ότι αυτές οι ελιές έχουν τα ίδια εξαιρετικά χαρακτηριστικά με τις ελιές που καλλιεργούνται στο γεωγραφικό χώρο του σημερινού ΠΟΠ.
Πολύτιμη βοήθεια σε αυτή την έρευνα μπορεί να δώσει και η Ομάδα Γευσιγνωσίας Επιτραπέζιας Ελιάς, που έχει συσταθεί από καταξιωμένα μέλη και λειτουργεί άψογα στο Εργαστήριο Γευσιγνωσίας Ελαιολάδου Καλαμάτας. Αυτή είναι και η πρόταση που προσωπικά θεωρώ πιο σωστή και εφαρμόσιμη, σε περίπτωση που η πρώτη μου πρόταση δεν φέρει αποτελέσματα.
3) Πανελλαδικό ΠΓΕ (Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη). Πάλι βέβαια μετά από τεκμηριωμένη έρευνα και αποκλειστικά για τις περιοχές που οι καλλιεργούμενες ελιές Καλαμών παρουσιάζουν τα ίδια χαρακτηριστικά με αυτά των ελιών της Μεσσηνίας. Ένα πανελλαδικό ΠΓΕ είναι δυνατόν να κατοχυρωθεί, σε αντίθεση με το πανελλαδικό ΠΟΠ.
Σαν παράδειγμα μπορώ να αναφέρω το ΠΓΕ Τοσκάνη στο ελαιόλαδο, το οποίο επικαλείται ο έμπειρος γεωργοοικονομολόγος και εκδότης του περιοδικού “ελιά & ελαιόλαδο” και της ηλεκτρονικής εφημερίδας “olivenews.gr” Βασίλης Ζαμπούνης. Το ΠΓΕ Τοσκάνη το 2011 καταλάμβανε το 42% της αγοράς, ενώ όλα τα υπόλοιπα Ιταλικά ΠΟΠ (39 στον αριθμό) καταλάμβαναν το υπόλοιπο 58%. Άρα ο ισχυρισμός ότι το ΠΓΕ έχει χαμηλότερη αξία από το ΠΟΠ δεν ευσταθεί.
Σαν επίλογο, θέλω ξανά να τονίσω πως καμία απόφαση δεν πρέπει να ληφθεί χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των αγροτών και της ΕΑΣ Μεσσηνίας (κατόχου του brand), κάτι στο οποίο συμφωνεί και ο Επίτροπος Γεωργίας της Ε.Ε. κ. Phil Hogan και να συνηγορήσω με τις απόψεις όλων των παραγωγικών φορέων ότι η μονομερής και εκβιαστική (άμεση ή έμμεση) κατάργηση του “ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας” θα αποτελέσει casus belli για τους Μεσσήνιους παραγωγούς.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ AN. ΤΣΟΡΩΝΗΣ
Χημικός – Ελαιολόγος
Γευσιγνώστης, μέλος ομάδας Γευσιγνωσίας ελαιολάδου Καλαμάτας
