Σύμφωνα με αποκλειστικές και έγκυρες πληροφορίες το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ετοιμάζεται να προχωρήσει, και μάλιστα άμεσα, στις “νομοθετικές πρωτοβουλίες” που πρόσφατα εξήγγειλε από το Αγρίνιο ο γενικός γραμματέας, Νίκος Αντώνογλου.
Αυτές θα περιλαμβάνουν: 1) Να συμπεριληφθεί στον εθνικό κατάλογο ποικιλιών και να κοινοποιηθεί έως 1/1/2017 στην Ε.Ε. η “Καλαμών” με συνώνυμό της την “Καλαμάτα”. 2) Να τροποποιηθεί το ΠΔ 221 του έτους 1979. 3) Να επιτραπεί τελικά η διακίνηση/ πώληση/ εμπορία με την ονομασία “Ελιές Καλαμάτας” ή/ και “Kalamata Olives”
Τι σημαίνουν τα παραπάνω:
Για το 1): Ο εθνικός κατάλογος των ποικιλιών όπως και της Ε.Ε. δεν παρέχει κάποια προστασία, ούτε εξασφαλίζει “πνευματικά δικαιώματα” (όπως ο διεθνής κατάλογος CPVO), κάτι που θα έπρεπε να έχει γίνει εδώ και πολλά χρόνια.
Στην Ε.Ε. μπορεί να δηλώσουν και άλλες χώρες μέλη την ποικιλία Καλαμάτας / Καλαμών. Έτσι, αυτή η δήλωση από 1/1/2017 θα απελευθερώσει το εμπόριο, το οποίο θα χρησιμοποιεί στις ετικέτες την ονομασία “Ελιά Καλαμάτας”, χωρίς να απαιτείται να είναι ΠΟΠ και χωρίς να μπορεί να κατηγορηθεί σαν παραπλάνηση του καταναλωτή, γιατί θα επικαλείται το άρθρο 42 του κανονισμού 1151/12.
Για το 2): Ορθό μεν, να πάψει η ανορθογραφία CALAMATA και να αντικατασταθεί από το ΚALAMATA, όμως καθυστερημένο κατά 36 έτη.
Για το 3) που είναι και το “ζουμί της υπόθεσης”: Ο καθένας, οπουδήποτε, σε Ελλάδα, Αίγυπτο, Τουρκία, Ιταλία κ.ο.κ., θα έχει το νόμιμο δικαίωμα να εμπορεύεται προϊόν με την ονομασία “Ελιά Καλαμάτας”, “Kalamata Olives” και την εμπορική του επωνυμία (brand name). Αυτό ουσιαστικά και πρακτικά θα έχει δύο συνέπειες:
Πρώτον, απελευθερώνονται οι πωλήσεις / εξαγωγές από την Ελλάδα, τις οποίες μπλόκαραν διάφορες χώρες εισαγωγής (Ιταλία κ.ά.) και οι ελληνικές αρχές, εφόσον το εξαγόμενο προϊόν δεν πληρούσε τις τυπικές προδιαγραφές του εγκεκριμένου από το 1996 φακέλου ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας. Δεύτερον, αυτό οδηγεί σε ντε φάκτο κατάργηση του ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας.
Άρα, φαίνεται να επικρατεί το ψυχρό ρεαλιστικό σενάριο της προτεραιότητας των πωλήσεων. Έπειτα από 20 χρόνια αδιαφορίας, επανάπαυσης και σφαλμάτων, τώρα που “έφτασε ο κόμπος στο χτένι” θυσιάζεται το ΠΟΠ, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό. Σαν μια παρτίδα σκάκι, που ξεκίνησε το 1996 στραβά, δεν υπήρξε κάποιο σχέδιο διόρθωσης (να θυσιαστεί ένα ελαφρύ κομμάτι, ένας ίππος, έγκαιρα) και τώρα αναγκαζόμαστε να θυσιάσουμε τη μαύρη βασίλισσα, το ΠΟΠ, και χωρίς αντάλλαγμα.
Ο παράγων «Πελοποννήσιοι»
Όπως είναι φυσικό, η προοπτική κατάργησης του ΠΟΠ βρίσκει αντίθετους τους άμεσα ενδιαφερόμενους Πελοποννήσιους. Εξάλλου, σύμφωνα και με τον τοπικό Τύπο, σε πολιτική συμφωνία με απόλυτη ομοφωνία για τη στρατηγική θωράκισης του ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας κατέληξαν, κατά τη διάρκεια συνάντησης στην έδρα της Περιφέρειας Πελοποννήσου, την Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου 2016, η Περιφέρεια Πελοποννήσου, εκπροσωπούμενη από τον περιφερειάρχη Πελοποννήσου Πέτρο Τατούλη, η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Μεσσηνίας εκπροσωπούμενη από τον πρόεδρο Κωνσταντίνο Κατσούλη και τον αντιπρόεδρο Γιώργο Πατσογιάννη, ο Σύλλογος Υπέρ των Μεσσηνιακών Ελαιοκομικών Προϊόντων Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης εκπροσωπούμενος από τον πρόεδρο Αθανάσιο Μαυρούλη και τον κ. Σταύρο Αδαμόπουλο και η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Λακωνίας εκπροσωπούμενη από τον πρόεδρο Νίκο Προκοβάκη.
Επίσης, η ΥΠΑΙΘΡΟΣ ΧΩΡΑ κατέγραψε τα ομόφωνα συμπεράσματα αυτής της σύσκεψης. Σύμφωνα με αυτή την ομόφωνη απόφαση, λοιπόν:
-Θα γίνει προσπάθεια τροποποίησης των προδιαγραφών του ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας, ώστε να αρθούν οι επιφυλάξεις και να αποτραπούν οι λάθος προσεγγίσεις του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
-Η επέκταση του ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη στις όμορες περιοχές και όχι στο σύνολο της χώρας. Το ΥΠΑΑΤ δεν έχει δικαίωμα να παρέμβει μονομερώς στη διαδικασία και ούτε θα συμφωνήσουμε, ούτε θα επιτρέψουμε την επέκταση του ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας σε όλη τη χώρα.
-Η προσπάθεια αυτή θα πρέπει να είναι ισχυρά τεκμηριωμένη.
-Η κάθε πλευρά θα υποβάλλει προς την Περιφέρεια Πελοποννήσου εντός 20 ημερών την πρότασή της για τη μελετητική προσέγγιση.
-Η Περιφέρεια Πελοποννήσου θα εποπτεύσει τη διαδικασία εκπόνησης της μελέτης και θα καλύψει το κόστος της.
-Θα συσταθεί ομάδα εργασίας με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων για την παρακολούθηση και υποστήριξη της εκπόνησης της μελέτης.
2012: Ο υπουργός και καθηγητής Αθ. Τσαυτάρης, οι όμοροι νομοί και ο μελετητής
Το 2012 ήταν μια χρονιά κρίσιμη. Στις 15 Νοεμβρίου ο τότε υπουργός κ. Τσαυτάρης με δελτίο Τύπου του ΥΠΑΑΤ αναγγέλλει σε πανηγυρικό τόνο ότι “σε συνάντηση με τους προέδρους της ΕΔΟΕΕ, ΕΑΣ Μεσσηνίας, ΕΑΣ Λακωνίας (…) έκανε δεκτή τη μελέτη για την επέκταση στις όμορες περιοχές”, συνεχίζει σε ενεστώτα διαρκείας “η Ελιά ΠΟΠ Καλαμάτας προστίθεται σε μια σειρά άλλα ελληνικά ποιοτικά προϊόντα” και αισιόδοξα προαναγγέλλει ότι “οι υπηρεσίες του ΥΠΑΑΤ θα προβούν στην άμεση προώθηση του φακέλου” κ.λπ., κ.λπ.
Τελικά οι εξελίξεις διέψευσαν την αισιοδοξία του κυρίου υπουργού, παρότι είχαμε όλοι την τύχη να μείνει σχεδόν δύο ακόμη χρόνια στη θέση του. Η μελέτη αποδείχθηκε ότι είχε ανάγκη διορθώσεων, ο μελετητής ενεπλάκη στη γνωστή υπόθεση των πλαστών εγγυητικών επιστολών για την οποία εκκρεμεί εναντίον του η μήνυση της ΕΑΣ Μεσσηνίας (Απόρριψη ασφαλιστικών μέτρων Στ. Δρυ). Επίσης, η ΠΕΜΕΤΕ απέσυρε την υποστήριξή της στην πρόταση των όμορων νομών με το σκεπτικό ή πανελλαδικό ΠΟΠ ή πλήρης κατάργησή του. Έτσι φτάσαμε στο τωρινό αδιέξοδο.
Η θέση των ΠΕΜΕΤΕ και ΔΟΕΠΕΛ
Ξαφνιάζει δυσάρεστα το γεγονός ότι στην προχθεσινή της Γενική Συνέλευση η ΔΟΕΠΕΛ, η αυτοαποκαλούμενη “Διεπαγγελματική” (και γράφω “αυτοαποκαλούμενη”, γιατί το ΥΠΑΑΤ απέρριψε την αναγνώρισή της), απέφυγε να συζητήσει δημόσια, ανοικτά, και να πάρει απόφαση για το θέμα της ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας, παρά τον “οργασμό” παρεμβάσεων και ζυμώσεων τον τελευταίο καιρό. Οπότε, εύλογο είναι το ερώτημα: ποια είναι η θέση των ΠΕΜΕΤΕ/ΔΟΕΠΕΛ και γιατί δεν την ανακοινώνουν ανοικτά και δημόσια;
Την πρόταση των όμορων νομών την έχουν απορρίψει, το πανελλαδικό ΠΟΠ γνωρίζουν ότι είναι απραγματοποίητο – αντικοινοτικό, το πανελλαδικό ΠΓΕ πάντοτε το απέφευγαν (γιατί άραγε;), την έστω και μεσοβέζικη λύση που επιλέχθηκε για τη Χαλκιδικής (δηλαδή, Κalamata olives variety) την απέρριψαν και αυτήν, άρα; Το μόνο που απομένει είναι η κατάργηση του ΠΟΠ. Άλλωστε, δεν αποτελεί κάποιο μυστικό ότι η ΠΕΜΕΤΕ είχε υποβάλει επίσημα σχετικό αίτημα (φάκελο), ενώ και ο πρόεδρός της έχει κάνει δηλώσεις υπέρ της κατάργησης.
Οδηγούμαστε, λοιπόν, ντε φάκτο και ντε γιούρε στην κατάργηση του ΠΟΠ, απλώς η ΠΕΜΕΤΕ/ΔΟΕΠΕΛ αποφεύγει να το ζητήσει σήμερα ανοικτά, ώστε το σχετικό “πολιτικό κόστος” να το χρεωθεί το υπουργείο. Τελείως τυχαία ορισμένα ΜΜΕ τον τελευταίο καιρό καλλιεργούν το κλίμα με δημοσιεύματα ότι με κεντρική ευθύνη του ΥΠΑΑΤ η χώρα χάνει 200 εκατομμύρια ευρώ εξαγωγών.
Το αβγό του Κολόμβου
Πριν από λίγες ημέρες αναρτήσαμε το άρθρο Η ΠΟΠ ΕΛΙΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΑΝΑΖΗΤΑ ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΣ ΛΥΣΗ, το οποίο αποτελούσε μία πλήρη περιγραφή και αντικειμενική ανάλυση της υπόθεσης ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας. Συνεχίζω να πιστεύω ακράδαντα ότι το πανελλαδικό (Πελοπόννησος, Αιτωλοακαρνανία και Φθιώτιδα) ΠΓΕ (Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη) αποτελεί την άριστη λύση, η οποία μάλιστα το 2012, τουλάχιστον, ήταν και εφικτή γιατί υπήρχε ακόμη χρόνος.
Τα ΠΟΠ/ΠΓΕ είναι εργαλεία μάρκετινγκ και τίποτε άλλο και το ΠΓΕ δεν είναι κατώτερο του ΠΟΠ. Μία επιπλέον ένδειξη αποτελεί το εδάφιο δ) της παραγράφου 1 του άρθρου 42 του βασικού κανονισμού 1151/12, που αναφέραμε παραπάνω.
Στο σημερινό εκβιασμό που είναι σε εξέλιξη, η κατάργηση του ΠΟΠ δε θα απελευθερώσει μόνο τις ελληνικές εξαγωγές αλλά και τις εισαγωγές. Το θέλουμε;
Του Βασίλη Ζαμπούνη
