Δίκοπο μαχαίρι οι νομοθετικές αλλαγές που δεν επιτρέπουν φυλάκιση ανηλίκων
Έντονες διαμαρτυρίες και αγανάκτηση έχουν προκαλέσει σε κατοίκους της Μεσσήνης τα επαναλαμβανόμενα κρούσματα κλοπών τους τελευταίους μήνες, ιδιαίτερα από ανήλικους, που δε λένε να συνετιστούν, ακόμα και μετά τη σύλληψή τους από την Αστυνομία. Ιδιαίτερη, μάλιστα, είναι η περίπτωση δύο ανήλικων αδελφών, οι οποίοι προχθές συνελήφθησαν για κλοπές και μόλις αφέθηκαν ελεύθεροι επέστρεψαν προκαλώντας, όπως μας περιέγραψαν κάτοικοι της περιοχής που επικοινώνησαν διαμαρτυρόμενοι μαζί μας.
Δυστυχώς, μετά τις τελευταίες τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα για τις περιπτώσεις των ανηλίκων, οι υπηρεσίες της Αστυνομίας αναγκάζονται να έχουν απλώς «διεκπεραιωτικό» ρόλο και οι εισαγγελικές και ανακριτικές Αρχές «δεμένα χέρια». Κάτι που προφανώς κάποιοι ανήλικοι που θέλουν να κάνουν… καριέρα στο χώρο της παραβατικότητας, ξέρουν καλά και εκμεταλλεύονται.
Ο ανήλικος δεν μπαίνει φυλακή
Με τις τελευταίες τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα το 2015, κανένας πλέον ανήλικος δεν μπορεί να προφυλακισθεί, εκτός κι αν είναι άνω των 15 ετών και το αδίκημα που κατηγορείται επιφέρει (σε έναν ενήλικο) ποινή ισόβιας κάθειρξης (όπως, για παράδειγμα, μια ανθρωποκτονία από πρόθεση). Με τις ίδιες τροποποιήσεις ο ανήλικος κάτω των 15 ετών δεν μπορεί να φυλακιστεί μετά την καταδίκη του από το αρμόδιο δικαστήριο ανηλίκων.
Άρα, η Αστυνομία απλώς συλλαμβάνει, όταν διαπιστώνει το αδίκημα και οι εισαγγελικές και ανακριτικές Αρχές είναι υποχρεωμένες να αφήσουν ελεύθερο το μικρό παραβάτη. Κι όπως έχει αποδείξει η πράξη, σε τέτοιες περιπτώσεις η αναμονή μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης σε δικαστήριο ανηλίκων συνήθως οδηγεί τον ανήλικο σε νέες παραβατικές συμπεριφορές.
Και μπορεί ο στόχος των αλλαγών αυτών να είναι η ενίσχυση των μέσων διαπαιδαγώγησης και όχι η φυλάκιση, όμως στις περισσότερες περιπτώσεις δε βοηθούν, γιατί δεν μπορούν ή δεν υπάρχει η δυνατότητα να εφαρμοσθούν τα αναμορφωτικά μέτρα που προβλέπονται.
Σε ό,τι αφορά τα ιδρύματα αγωγής ανηλίκων (που δεν είναι φυλακές ανηλίκων), υπάρχει ένα και μοναδικό στο Βόλο, το οποίο είναι… πλήρες εδώ και καιρό!
Αναμορφωτικά μέτρα
Ανήλικος, σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα, θεωρείται αυτός που όταν τέλεσε το αδίκημα είχε ηλικία μεταξύ του 8ου και 18ου έτους συμπληρωμένων.
Βάσει των αλλαγών που έγιναν το 2015 η αξιόποινη πράξη που τελέστηκε από ανήλικο ηλικίας 8 έως 13 ετών δεν καταλογίζεται σε αυτόν. Αντίθετα, στον ανήλικο ο οποίος τέλεσε αξιόποινη πράξη χωρίς όμως να έχει συμπληρώσει το 15ο έτος της ηλικίας του, επιβάλλονται θεραπευτικά ή αναμορφωτικά μέτρα. Σε ανήλικο που τέλεσε αξιόποινη πράξη και έχει συμπληρώσει το 15ο έτος της ηλικίας του επιβάλλονται αναμορφωτικά ή θεραπευτικά μέτρα, εκτός αν κρίνεται αναγκαίο να επιβληθεί ποινικός σωφρονισμός.
Αναμορφωτικά μέτρα, σύμφωνα με το νόμο, είναι: α) η επίπληξη του ανηλίκου, β) η ανάθεση της υπεύθυνης επιμέλειας του ανηλίκου στους γονείς ή στους επιτρόπους του, γ) η ανάθεση της υπεύθυνης επιμέλειας του ανηλίκου σε ανάδοχη οικογένεια, δ) η ανάθεση της επιμέλειας του ανηλίκου σε προστατευτικές εταιρείες ή σε ιδρύματα ανηλίκων ή σε επιμελητές ανηλίκων, ε) η συνδιαλλαγή μεταξύ ανήλικου δράστη και θύματος για έκφραση συγγνώμης και εν γένει για εξώδικη διευθέτηση των συνεπειών της πράξης, στ) η αποζημίωση του θύματος ή η κατ’ άλλον τρόπο άρση ή μείωση των συνεπειών της πράξης από τον ανήλικο, ζ) η παροχή κοινωφελούς εργασίας από τον ανήλικο, η) η παρακολούθηση από τον ανήλικο κοινωνικών και ψυχολογικών προγραμμάτων σε κρατικούς, δημοτικούς, κοινοτικούς ή ιδιωτικούς φορείς, θ) η φοίτηση του ανηλίκου σε σχολές επαγγελματικής ή άλλης εκπαίδευσης ή κατάρτισης, ι) η παρακολούθηση από τον ανήλικο ειδικών προγραμμάτων κυκλοφοριακής αγωγής, ια) η ανάθεση της εντατικής επιμέλειας και επιτήρησης του ανηλίκου σε προστατευτικές εταιρείες ή σε επιμελητές ανηλίκων και ιβ) η τοποθέτηση του ανηλίκου σε κατάλληλο κρατικό, δημοτικό, κοινοτικό ή ιδιωτικό ίδρυμα αγωγής.
Όπως προαναφέραμε, όμως, είναι συνήθως μέτρα ανεφάρμοστα για την Ελλάδα, καθώς δεν υπάρχουν οι δομές. Το αποτέλεσμα είναι οι ανήλικοι παραβάτες να επιστρέφουν κανονικά στο περιβάλλον τους και ίσως και από την ίδια ημέρα αρκετοί από αυτούς να ξεκινούν εκ νέου τη δράση τους. Όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση των δύο ανήλικων αδελφών, που τον τελευταίο χρόνο έχουν συλληφθεί αρκετές φορές.
Για την ιστορία, ελεύθεροι αφέθηκαν για τις τέσσερις κλοπές και τη μια απόπειρα στην Καλαμάτα μέσα σε ένα βράδυ ένας 24χρονος, που δεν έχει ξαναπασχολήσει τις Αρχές, ένας 17χρονος, ο 16χρονος αδελφός του και άλλος ένας 16χρονος.
Όλα αυτά, όμως, προκαλούν αναταραχή σε μικρο-κοινωνίες, με τους ανθρώπους πλέον, λόγω των οικονομικών πιέσεων που δέχονται στην καθημερινότητά τους, να πρέπει να αντιμετωπίσουν και την οικονομική αιμορραγία από επαναλαμβανόμενα κρούσματα κλοπών και διαρρήξεων στα σπίτια και τις επιχειρήσεις τους.
Της Βίκυς Βετουλάκη
Αναβρασμός σε περιοχές της Μεσσήνης από ανήλικους παραβάτες
