Η Καλαμάτα, το μεγαλύτερο αστικό συγκρότημα της Περιφέρειας Πελοποννήσου, πρέπει να σχεδιάσει την ανάπτυξή της με ορίζοντα πενταετίας και στόχο την αξιοποίηση των σημαντικών υποδομών που έχουν πλέον ολοκληρωθεί, και να εξελιχθεί σε μια πόλη – προορισμό για επισκέπτες που αναζητούν την «ολοκληρωμένη εμπειρία»: σύγχρονο και μνημειακό πολιτισμό, υπηρεσίες φιλοξενίας υψηλού επιπέδου, φυσικά αξιοθέατα, γαστρονομία.
Η Καλαμάτα πρέπει να χτίσει πάνω στα χαρακτηριστικά της πλεονεκτήματα:
•το ήπιο κλίμα της, που επιτρέπει μια πολύμηνη τουριστική περίοδο
•τον πλούσιο κάμπο της με τα ιδιαίτερα και ποιοτικά προϊόντα του
•το πολιτιστικό της απόθεμα, με προεξάρχον το Φεστιβάλ Σύγχρονου Χορού και το brand name που αυτό έχει δημιουργήσει, το Ιστορικό Κέντρο, την αρχιτεκτονική της κληρονομιά.
•τη μοναδική παραλιακή ζώνη.
Η Καλαμάτα και η ευρύτερη γύρω περιοχή αποτελούν ήδη έναν προορισμό για Έλληνες και ξένους επισκέπτες:
-Το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού, που διενεργείται ανελλιπώς από το 1994
-Ο χώρος της Αρχαίας Μεσσήνης με αυξανόμενη ροή επισκεπτών (< 50 χιλιάδες ετησίως)
-Το λιμάνι της Καλαμάτας, που αποτελεί τα τελευταία χρόνια προορισμό για εταιρείες κρουαζιέρας
-Ο νέος αυτοκινητόδρομος
-Η Costa Navarino
έχουν συμβάλει σημαντικά. Οι επενδύσεις σε υποδομές που έχουν συντελεσθεί στην ευρύτερη περιοχή τις 3 τελευταίες δεκαετίες, κυρίως από τα ευρωπαϊκά συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα, μετά και την αποκατάσταση της πόλης από τους σεισμούς του 1986, συγκλίνουν στη σύνταξη ενός ολοκληρωμένου αναπτυξιακού προγράμματος, που θα στοχεύει στην οικονομική και κοινωνική αναβάθμιση της πόλης με την προσέλκυση νέων επενδύσεων από το δημόσιο αλλά κυρίως από τον επιχειρηματικό τομέα, προκειμένου να δημιουργήσει νέες και βιώσιμες θέσεις εργασίας και να αυξήσει το εισόδημα στους κατοίκους της Μεσσηνίας.
Το ολοκληρωμένο πρόγραμμα θα εστιάσει σε βιώσιμες στρατηγικές που θα αντιμετωπίσουν τις οικονομικές, περιβαλλοντικές , δημογραφικές και κοινωνικές προκλήσεις και θα έχει ως συνεκτικό στοιχείο τα προαναφερθέντα πλεονεκτήματά της.
Με τον τρόπο αυτό θα αξιοποιηθούν περαιτέρω οι υπάρχουσες επενδύσεις, θα επεκταθεί η τουριστική περίοδος στην ευρύτερη περιοχή, θα εμπλουτιστεί ο προορισμός Καλαμάτα με νέα αξιοθέατα και θα αναβαθμιστεί το ανθρώπινο δυναμικό, υφιστάμενο και νέο.
Η Καλαμάτα διαθέτει το σπάνιο προνόμιο μιας εξαιρετικής, ζωντανής παραλίας, σε συνέχεια της πυκνοδομημένης περιοχής κατοικίας. Μια ακτή κυριολεκτικά στα πόδια της πόλης, που αποτελεί σημαντικό τόπο αναψυχής, πόλο τουριστικού ενδιαφέροντος και σημαντικών πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Στην προκειμένη περίπτωση επιδιώκεται η διαφύλαξη αυτών των χαρακτηριστικών και η οργάνωση του χώρου, ώστε να εξυπηρετεί αυτές τις δραστηριότητες.
Έμφαση στο αναπτυξιακό πρόγραμμα πρέπει να δοθεί σε «ήπιες» παρεμβάσεις: στο ανθρώπινο δυναμικό (κατάρτιση), στην προβολή του Φεστιβάλ, στην προβολή της πόλης, του αρχιτεκτονικού-μνημειακού της πλούτου και των λοιπών αξιοθέατων, στην αξιοποίηση των νέων ψηφιακών εργαλείων και στη βελτίωση και ανάδειξη της μοναδικής τοπικής αγροτικής παραγωγής (πιστοποίηση ποιότητας, τυποποίηση, νέες ποικιλίες προϊόντων κ.λπ.).
Η εν λόγω πρόταση μπορεί να χρηματοδοτηθεί τόσο από το ΠΕΠ Πελοποννήσου όσο και από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία (ΕΠΑΝΕΚ), το Ε.Π. Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη, το Ε.Π. Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση & Διά Βίου Μάθηση, όπως και το Ε.Π. Αγροτική Ανάπτυξη.
Ο συνδυασμός των παραπάνω επιχειρησιακών προγραμμάτων, καθώς και η επιδιωκόμενη ενεργός συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα τόσο στη συμπλήρωση της χρηματοδότησης όσο και στη διαχείριση δράσεων που θα σχετίζονται με τις ΜΜΕ, οδηγεί στην επιλογή ενός εργαλείου που προβλέπουν και συνιστούν οι κανονισμοί του ΕΣΠΑ, τη Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη.
Η χρήση του εργαλείου αυτού θα βασιστεί σε άλλα επιμέρους εργαλεία που θα πρέπει να αξιοποιηθούν, όπως η Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση (ΟΧΕ-ΙΤΙ) για τους πόρους προέλευσης ΕΤΠΑ και ΕΚΤ και το ΤΑΠΤΟΚ (νέα ονομασία του προγράμματος leader). Οι πόροι αυτοί μαζί με τους πόρους – χορηγίες από τον ιδιωτικό τομέα, μπορούν να συναποτελέσουν ένα ισχυρό και ευέλικτο χρηματοδοτικό σχήμα που θα στηρίξει απρόσκοπτα την αναπτυξιακή πρόταση.
Οι λεπτομέρειες για τον ειδικό/ενδιάμεσο φορέα διαχείρισης, το ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και άλλων μη κυβερνητικών και μη κερδοσκοπικών οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, τους φορείς στρατηγικού σχεδιασμού, υλοποίησης και λειτουργίας του προγράμματος και το ρόλο άλλων πηγών χρηματοδότησης, όπως η Ευρ. Τράπεζα Επενδύσεων, θα αποτελέσουν αντικείμενο περαιτέρω επεξεργασίας, που θα πρέπει να γίνει σε συνεργασία της Περιφερειακής και της Δημοτική Αρχής.
Του Γιώργου Κυριακόπουλου
Αρχιτέκτονα, πρώην αντιδημάρχου Καλαμάτας
Καλαμάτα – βιώσιμη αστική ανάπτυξη
