ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΧΗ ΠΕΜΠΤΗ ΑΠΟ ΤΟ 3ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΣΤΟ MALL
H Ερώτηση Δημοσιογράφου: Συχνά λέγεται ότι η Ελλάδα είναι «προβληματική», στην Ελλάδα «όλα γίνονται στον αέρα», «χωρίς προγραμματισμό», «χωρίς βάρος». Με τέτοιες διαπιστώσεις συμφωνούν πολλοί. Αλλά περιορίζονται συνήθως μόνο στις διαπιστώσεις. Ποια είναι η ερμηνεία σας για όσα συμβαίνουν; Γιατί συμβαίνουν έτσι τα πράγματα στην Ελλάδα; Ποιες οι βαθύτερες αιτίες;
Καστοριάδης: Σύμφωνα με την παραδοσιακή «αριστερή» άποψη, όλα αυτά τα επέβαλαν η Δεξιά, οι κυρίαρχες τάξεις και η μαύρη αντίδραση. Μπορούμε όμως να πούμε ότι όλα αυτά τα επέβαλαν στον ελληνικό λαό ερήμην του ελληνικού λαού; Μπορούμε να πούμε ότι ο ελληνικός λαός δεν καταλάβαινε τι έκανε; Δεν ήξερε τι ήθελε, τι ψήφιζε, τι ανεχόταν;
Σε μιαν τέτοια περίπτωση αυτός ο λαός θα ήταν ένα νήπιο. Εάν όμως είναι νήπιο, τότε ας μη μιλάμε για δημοκρατία. Εάν ο ελληνικός λαός δεν είναι υπεύθυνος για την ιστορία του, τότε, ας του ορίσουμε έναν κηδεμόνα. Εγώ λέω ότι ο ελληνικός λαός -όπως και κάθε λαός- είναι υπεύθυνος για την ιστορία του, συνεπώς, είναι υπεύθυνος και για την κατάσταση, στην οποία βρίσκεται σήμερα.
Δημοσιογράφος: Πώς την εννοείτε αυτή την ευθύνη;
Καστοριάδης: Δεν δικάζουμε κανέναν. Αλλά, η ευθύνη, για την οποία μίλησα, εκφράζεται με την ανευθυνότητα της παροιμιώδους φράσης: «εγώ θα διορθώσω το ρωμέικο;». -Ναι, κύριε, εσύ θα διορθώσεις το ρωμέικο, στο χώρο και στον τομέα όπου βρίσκεσαι.
Αναρωτιέστε φυσικά γιατί όλη αυτή η εισαγωγή. έχω μπροστά μου το πρόγραμμα της εκπαιδευτικής επίσκεψης της Γ’ Γυμνασίου του 3ου Γυμνασίου Καλαμάτας με προορισμό το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών “Δημόκριτος” ΕΚΕΦΕ “Δ” στην Αθήνα, την προσεχή Πέμπτη.
Από τον κατάλογο του προγράμματος διαπιστώνουμε ότι στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας οι μαθητές θα παραμείνουν περίπου 2,5 ώρες. Άλλες τόσες ώρες, όμως θα μείνoυν και στον πολυχώρο (αυθαίρετο) “The Mall”, Αθηνών για γεύμα, αναψυκτικό, ξεκούραση. Στην προηγούμενη εκδρομή είχαν παραμείνει στο ΙΚΕΑ. Αφελώς αναρωτιέμαι: Τι θα κερδίσουν τα παιδιά από την παραμονή τους στο.. ναό της κατανάλωσης;
Τι είναι ένα shopping mall; Σύγχρονο εμπορικό και ψυχαγωγικό κέντρο; Ιδιωτικός χώρος μαζικής χρήσης; Νέου τύπου ημι-δημόσιος χώρος; Σκηνή του σύγχρονου καταναλωτή;
Το shopping mall είναι όλα αυτά και κάτι παραπάνω. Είναι ένας μικρόκοσμος. Είναι τόπος που πραγματώνει την ουτοπία του εμπορευματικού πολιτισμού. Το mall προτείνει μια εμπειρία του κοινωνικού χώρου καθαρή, αποκλειστικά εμπορευματική και θεαματική. Ως μονωμένο, καθαρό περιβάλλον προτείνει την πόλη του εμπορευματικού πολιτισμού, όπως “θα έπρεπε να είναι”. Καθαρή, αφηρημένη, μυστικοποιημένη, όπως το εμπόρευμα. Αυτή τη μορφή σχέσης προωθεί το mall όσον αφορά την εμπειρία της περιπλάνησης, την καταναλωτική πρακτική και εμπειρία, καθώς και την εργασία εντός του.
Σκέπτομαι τα παιδιά να πλημμυρίζουν τα ταχυφαγεία με την πλαστική τροφή που βρίσκονται σον χώρο του και να θεωρούν έτσι ότι διασκεδάζουν και ξεκουράζονται. Θα κοιτάζουν πολύχρωμες βιτρίνες με ακριβά- συνήθως- προϊόντα και θα ονειρεύονται πώς να τα αποκτήσουν. Αυτό είναι, όμως, το σχολείο; Η σκουπιδοφαγία σε γρήγορο χρόνο;
Πού είναι η παιδευτική διαμεσολάβηση του σχολείου ώστε τα παιδιά να μάθουν να τρώνε υγιεινά, να αρχίσουν να καταλαβαίνουν ότι η ζωή δεν κρύβεται πίσω από ένα ακριβό κινητό τηλέφωνο; Γιατί αυτές τις 2,5 ώρες “ξεκούρασης” δεν τις ξόδευαν με κάτι που να έχει μέσα του πολιτισμό. Γιατί αντί τέτοιων χώρων να μην επιλέγεται ένα λιτό και υγιεινό γεύμα σ’ ένα πάρκο, ένα δάσος;
Το σχολείο θα έπρεπε να είναι ιδιαιτέρως στραμμένο στα κοινά. Στο σχολείο θα πρέπει να αναλύεται σε βάθος κάθε τι που αφορά τους μηχανισμούς που μας κάνουν ανελεύθερους. Θα έπρεπε να υπάρχουν μαθήματα πραγματικής ανατομίας της σύγχρονης κοινωνίας. Αλλά τι λέω τώρα…Εδώ τα σχολεία είναι ανίκανα να διδάξουν ακόμη και Ιστορία. Τα παιδιά βαριούνται στο μάθημα της Ιστορίας, ένα μάθημα που θα έπρεπε να είναι συναρπαστικό.
Ζητάμε πολλά. Αλλά ας όψεται η εκδρομή την προσεχή Πέμπτη…Καλή διασκέδαση στα παιδιά, αλλά κάποιος πρέπει να τους πει ότι αυτό που λάμπει δεν είναι πάντα χρυσός…
Του Αντώνη Πετρόγιαννη
