Πρέπει να αλλάξουν πολλά για να στραφούν οι νέοι στα χωράφια
Κυριολεκτικά δίπλα μας είναι η καλλιέργεια πατάτας, με τεράστιες εκτάσεις στη Δυτική Παραλία Καλαμάτας. Όμως, όσο περνούν τα χρόνια, οι παραγωγοί της Μεσσηνίας την εγκαταλείπουν. Να σκεφθεί κανείς πως κάποτε ο νομός έφτανε τους 45.000 τόνους, ενώ φέτος δύσκολα η παραγωγή θα καταφέρει να φτάσει τους 8.000.
Βρεθήκαμε, λοιπόν, στα πατατοχώραφα της Δυτικής Παραλίας, όπου συναντήσαμε τον Γιώργο Δούβα, αντιπρόεδρο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Καλαμάτας, και μιλήσαμε για τη φετινή παραγωγή πατάτας, που αυτή τη στιγμή είναι στα τελειώματά της, για την κατάσταση που επικρατεί γενικότερα στην αγροτική αγορά, αλλά και για το πώς ένας «πνιγμένος στα χρέη» Αγροτικός Συνεταιρισμός κατάφερε να ορθοποδήσει και να κάνει σχέδια για το μέλλον.
-Πόσο δύσκολη είναι η καλλιέργεια της πατάτας και ποιους κινδύνους αντιμετωπίζει;
Η πατάτα είναι μια χειμωνιάτικη καλλιέργεια με ό,τι συνεπάγεται αυτό, δηλαδή υπάρχουν κίνδυνοι όπως ο παγετός, οι δυνατοί άνεμοι, οι έντονες βροχοπτώσεις, κίνδυνοι δηλαδή που δεν μπορούν να προβλεφθούν, αλλά υπάρχουν στο πρόγραμμα. Έτσι, ένας παραγωγός που ασχολείται με μια τέτοια καλλιέργεια, πρέπει να είναι σε επιφυλακή μέρα-νύχτα.
-Ποια τα στοιχεία για τη φετινή παραγωγή μέχρι αυτή τη στιγμή και ποιες οι τιμές;
Για τη φετινή παραγωγή ακόμα δεν έχουμε επίσημα στοιχεία. Μέχρι στιγμής οι αποδόσεις δεν είναι μεγάλες, αφού είχαμε έναν παγερό χειμώνα, έτσι τα φυτά δεν αναπτύχθηκαν σωστά.
Σχετικά με τις τιμές, αυτές είναι πολύ πιεσμένες, ενώ λίγες είναι οι ελληνικές πατάτες φέτος. Στις τελευταίες συναλλαγές, πάντως, που έγιναν, κυμάνθηκαν από 35 έως 40 λεπτά ανά κιλό.
-Η πατάτα της Μεσσηνίας τι ποσοστό στην παραγωγή της χώρας καλύπτει;
Τα προηγούμενα χρόνια η Μεσσηνία παρήγαγε, σύμφωνα με τα στατιστικά, περίπου 45.000 τόνους, πέρυσι με τη βία φθάσαμε τους 12.000 τόνους, ενώ για φέτος υπολογίζουμε γύρω στους 8.000.
Η ημερήσια κατανάλωση κάποτε ήταν 1.200 τόνοι, οπότε οι 45.000 της Μεσσηνίας ήταν 40 ημέρες καθαρά του νομού. Πλέον η παραγωγή έχει πέσει κατά πολύ, αλλά σίγουρα έχει πέσει και η κατανάλωση, όπως και σε όλα τα προϊόντα άλλωστε.
-Μιλήσατε για μια τεράστια πτώση. Πού οφείλεται κατά τη γνώμη σας;
Πιστεύω ότι αυτό συμβαίνει, επειδή είναι πολλοί οι παραγωγοί που σταματούν να ασχολούνται με την πατάτα, αφού έχει μεγάλο ρίσκο.
Όπως είπα και πιο πάνω, υπάρχει το ζήτημα με τις καιρικές συνθήκες. Αν υπάρξουν καταστροφές, ο ΕΛΓΑ δεν αποζημιώνει, όπως έχουμε επισημάνει πολλές φορές.
Πάντως, πρέπει να τονίσω ότι δεν υπάρχει παραγωγός που δε θα πάθει ζημιά κατά τη διάρκεια μιας καλλιέργειάς του. Το θέμα είναι ότι η αποζημίωση του ΕΛΓΑ θα πρέπει να εναρμονιστεί με το κόστος καλλιέργειας.
Αυτή τη στιγμή το καθεστώς είναι το εξής: και να χαλάσει μια καλλιέργεια, αυτή θα αναβλαστήσει, χωρίς όμως να υπολογίζουν στον ΕΛΓΑ ότι το κόστος της καλλιέργειας πλέον μεγαλώνει, με τις τιμές να πέφτουν, αφού θα έχει αργότερα τις πατάτες για την αγορά.
Γενικότερα μιλάμε για μια ακριβή καλλιέργεια. Με βάση τα σημερινά δεδομένα το κόστος της υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ ανά στρέμμα. Έτσι, αν υπάρξει καταστροφή, το ποσό αυτό θα φτάσει τα 1.500 ευρώ ανά στρέμμα, με την τιμή τότε να έχει πέσει στα 20 λεπτά το κιλό.
Πέραν του ΕΛΓΑ, υπάρχει το ζήτημα των ελληνοποιήσεων των προϊόντων, έτσι κάποιος μπορεί να εισάγει πατάτες, για παράδειγμα, από την Αίγυπτο, να τις ανακατέψει με ελληνικές και να τις πουλά για εγχώριες. Γι’ αυτό εμείς ζητάμε στο εμπόριο να υπάρχουν σωστοί κανόνες.
-Είπατε για αγρότες που φεύγουν από τη γη. Από την άλλη, ακούμε για νέους να θέλουν να επιστρέψουν σε αυτή και γενικότερα στον πρωτογενή τομέα…
Ο πρωτογενής τομέας με αυτές τις συνθήκες που επικρατούν δεν πρόκειται να ανέβει. Όταν ξεκίνησα εγώ πριν από 30 χρόνια, τα πράγματα ήταν διαφορετικά και όσο περνά ο καιρός, όλο και χειροτερεύουν.
Μπορεί κάποιοι να μας λένε τεμπέληδες αγρότες που παίρνουμε τις επιδοτήσεις, αλλά από την άλλη δεν ήρθε κάποιος από αυτούς που μας κατηγορεί να δει πώς βγαίνει μια καλλιέργεια. Προτιμά να κάθεται στη ζεστασιά του γραφείου του.
Τέλος, θεωρώ ότι αν δε γίνει μια εκκαθάριση ανάμεσα σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, η Γεωργία θα φθίνει.
-Ανεργία, ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της Ελλάδας. Υπάρχουν θέσεις εργασίας εδώ;
Οι Έλληνες που έρχονται για δουλειά σε εμάς είναι ελάχιστοι. Ενδεικτικά να σας αναφέρω ότι εγώ αυτή τη στιγμή έχω 8 άτομα μόνιμο προσωπικό, Έλληνες είναι οι δύο. Οπότε σε αυτόν τον κλάδο δεν υπάρχει ανεργία, το αντίθετο θα έλεγα, έλλειψη υπάρχει, αλλά ο Έλληνας δύσκολα θα λερώσει τα χέρια του στα χτήματα.
Έτσι περιμένει να βρει μια δουλειά σε ένα γραφείο ή θα προτιμήσει να καθίσει, να πάρε 5 ευρώ από τη γιαγιά, να πάει για καφέ και έχει ο θεός.
-Συχνά ακούμε παράπονα από τους αγρότες για το ζήτημα της φορολογίας, τι έχει αλλάξει τελικά;
Η φορολογία αποτελεί μεγάλη επιβάρυνση για εμάς, αφού μπήκαμε ξαφνικά από ένα σύστημα μη ελεγχόμενο σε ένα ελεγχόμενο.
Ειδικότερα, στο παρελθόν όλα ήταν αντικειμενικά, δηλαδή αν καλλιεργούσες 30 στρέμματα με πατάτες, υπολόγιζαν μια τιμή κέρδους ανά στρέμμα και έτσι προέκυπτε το κέρδος.
Στη συνέχεια ακολούθησε το σύστημα με τα βιβλία, με τους περισσότερους παραγωγούς να αγοράζουν πράγματα και να μην τα περνούν ως έξοδα. Έτσι τα δύο προηγούμενα χρόνια εμφανίστηκαν εικονικά κέρδη τεράστια, τα οποία μετατράπηκαν σε φόρους, που πλέον οι αγρότες αδυνατούν να πληρώσουν.
-Είχατε πρόσφατα μια συνάντηση με τον κ. Χαρίτση για τις υποδομές στην περιοχή. Τι προβλήματα υπάρχουν σε αυτόν τον τομέα;
Αυτό που κάναμε γνωστό εμείς είναι ότι χρειάζεται βελτίωση στο αρδευτικό σύστημα της περιοχής. Το σύστημα είναι από την εποχή της επταετίας. Έγινε μια μικρή παρέμβαση πριν από κάποια χρόνια, αλλά αποδείχθηκε πολύ μικρή για να δώσει την παροχή νερού που χρειάζεται η περιοχή.
Πριν από κάποια χρόνια χρησιμοποιήσουμε τα αποστραγγιστικά κανάλια που είχαν αρκετά καλό νερό, όμως με τη βιομηχανοποίηση της περιοχής πλέον πέφτουν πολλά απόβλητα. Έτσι κάποιες εποχές αυτό το νερό δεν είναι κατάλληλο για τις καλλιέργειες.
Από την πλευρά μας, υπάρχει ένα οργανωμένο σχέδιο που θα καταθέσουμε στο υπουργείο, μήπως και μπορέσουν και γίνουν κάποια έργα πάνω σε αυτό το ζήτημα.
-Υπάρχει ενδιαφέρον από μεγάλα σουπερ μάρκετ;
Η περιοχή εδώ καλλιεργείται έντονα, όχι μόνο από πατάτες, αλλά και από άλλα φυλλώδη, που μάλιστα φέτος επεκτάθηκαν κατά πολύ, αφού υπήρξαν καλές συμφωνίες με μεγάλα σουπερ μάρκετ, με το ζητούμενο για αυτά να είναι η συνεχής τροφοδοσία.
Έτσι αφού η περιοχή ενδείκνυται για φυλλώδη λαχανικά λόγω των σχετικά καλών συνθηκών που επικρατούν, αλλά και των κτημάτων, έχουν στραφεί τα σουπερ μάρκετ προς εμάς.
-Την προηγούμενη εβδομάδα είδαμε διαφήμιση στην τηλεόραση ενός σουπερ μάρκετ που έχει ως προσφορά την πατάτα Μεσσηνίας στην τιμή των 0,79 κιλό.
Ποια η γνώμη σας για αυτή την τιμή και γενικότερα για τις διαφορές ανάμεσα σε λαϊκή και σούπερ μάρκετ;
Το σούπερ μάρκετ που αναφέρετε, ανήκει σε μια εταιρεία που τα τελευταία χρόνια έχει στραφεί στα ελληνικά προϊόντα και στηρίζει έτσι εμάς τους παραγωγούς.
Ειδικότερα, μια ομάδα παραγωγών από την περιοχή έχουμε κάνει μια συμφωνία με το συγκεκριμένο σουπερ μάρκετ.
Σχετικά με το αν η τιμή είναι καλή ή όχι, πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι τα μισά χρήματα πάνε στον παραγωγό. Από εκεί και πέρα, αν κάποιος προσθέσει το ΦΠΑ, τα συσκευαστικά και όλα τα υπόλοιπα έξοδα, είναι μια λογική τιμή για να φτάνει στον καταναλωτή.
Από την άλλη, λογική τιμή για εμένα δεν είναι το 1,10, γιατί έχουμε παραδείγματα ο παραγωγός να πουλά 40 λεπτά, αλλά στη λαϊκή να φτάνει σε τόσο υψηλή τιμή. Έτσι ούτε ο παραγωγός βγάζει χρήματα, αλλά και ο καταναλωτής επιβαρύνεται πάρα πολύ.
Δεν είμαι υπέρμαχος των σούπερ μάρκετ, είμαι υπέρμαχος του παραγωγού και του καταναλωτή, έτσι πιστεύω ότι ο παραγωγός πρέπει να απολαμβάνει έστω ένα εισόδημα για να επιβιώσει όπως έχουν φτάσει οι συνθήκες.
Επίσης ο καταναλωτής θα πρέπει να επιβιώσει, άρα κάποιες κερδοσκοπικές κινήσεις που γίνονται από κάποιους εμπόρους κ.λπ., θα πρέπει να καταπολεμηθούν από την πολιτεία.
Δυστυχώς, στην αγορά, εκτός από τους τίμιους, υπάρχουν και αυτοί που, για παράδειγμα, αγοράζουν πατάτες από την Τυνησία, τις βαφτίζουν ελληνικές με ένα μικρό τιμολόγιο που έχουν αγοράσει, με στόχο μόνο και μόνο να κερδίσουν 10 λεπτά παραπάνω.
Το παράδειγμα που σας αναφέρω, πέρα από αθέμιτος ανταγωνισμός, είναι επιζήμιο για την οικονομία, αλλά και τους καταναλωτές.
ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
Πώς από «το μείον» κατάφερε να πατήσει ξανά στα πόδια του
Αυτή τη στιγμή ο Αγροτικός Συνεταιρισμός έχει 500 εγγεγραμμένα μέλη από όλη τη Μεσσηνία, με έμφαση να έχει δοθεί στο ελαιόλαδο, το πορτοκάλι και τα φυλλώδη.
Όπως μας είπε ο κ. Δούβας, αυτή τη στιγμή ο συνεταιρισμός οργανωμένα ασχολείται με το εμπόριο του ελαιολάδου και των πορτοκαλιών, με τα επόμενα βήματα να περιλαμβάνουν πατάτα και φυλλώδη.
Σε ερώτησή μας για το τι τελικά έφταιξε και η πλειοψηφία των συνεταιρισμών διαλύθηκε ή φαλίρισε, ο κ. Δούβας μας είπε ότι όσοι έγιναν τη δεκαετία του ’80, έγιναν για κομματικές σκοπιμότητες. Έτσι τα κόμματα έμπαιναν πίσω από αυτούς για να έχουν έναν ολόκληρο κομματικό στρατό. Κάποιοι δε συνεταιρισμοί, όπως μας είπε, το κάνουν ακόμα και σήμερα.
Όσο για το συνεταιρισμό που ανήκει, ανέφερε ότι έχει γίνει πολλή δουλειά τα τελευταία 8 χρόνια, αφού όταν ανέλαβαν, είχε χρέη ύψους 340.000 ευρώ. Πλέον ο συνεταιρισμός έχει απογειωθεί, σχολίασε, διαθέτει καινούργιο εργοστάσιο, έχει μπει δυναμικά στην εμπορία ελαιόλαδου και πορτοκαλιών και απασχολεί μόνιμα 4 υπαλλήλους.
Στόχος του συνεταιρισμού είναι η στήριξη του παραγωγού και όχι τα κέρδη. Προσπαθεί οργανωμένα να υπηρετήσει τα μέλη του, είτε μέσω των πωλήσεων των προϊόντων είτε μέσω παροχών, όπως, για παράδειγμα, μηχανήματα κατά τη διάρκεια της ελαιοπαραγωγικής περιόδου.
Του Παναγιώτη Μπαμπαρούτση
