Η Γιορτή του Πατέρα ξεκίνησε από τις ΗΠΑ το 1910. Στην Ευρώπη και ειδικότερα στην Ελλάδα γιορτάζεται εδώ και λίγα χρόνια, και συγκεκριμένα το δεύτερο δεκαήμερο κάθε Ιουνίου. Φέτος θα γιορταστεί την Κυριακή 18 Ιουνίου.
Με την ευκαιρία της γιορτής, και με τη διπλή ιδιότητα του γιου και του πατέρα, θέλω να αφιερώσω λίγες γραμμές για τον πατέρα και ειδικότερα για το ρόλο που παίζει στην ψυχική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών του.
Η ύπαρξη και ισορροπημένη σχέση πατέρα και παιδιού βοηθά το παιδί να αναπτύξει την προσωπικότητά του , δηλαδή το σύνολο των έμφυτων και επίκτητων ιδιοτήτων, και να βγάλει προς τα έξω το δυναμισμό του. Κοντά στον πατέρα το παιδί αισθάνεται μεγαλύτερη ασφάλεια και σταθερότητα. Η αγάπη και το ενδιαφέρον του πατέρα βοηθά το παιδί να εξελιχθεί και να αναπτύξει καλύτερες σχέσεις με τα άλλα παιδιά της ηλικίας του.
Η παρουσία και η πατρική στοργή παίζουν σημαντικό ρόλο στη συναισθηματική σταθερότητα του παιδιού. Αντίθετα, η απουσία του δημιουργεί μεγάλα προβλήματα στο παιδί. Δυσκολεύει το αγόρι να βρει την ανδρική του ταυτότητα και το κορίτσι βλέπει με καχυποψία το ανδρικό φύλο. Δε νιώθει ασφάλεια και η αυτοπεποίθησή του είναι πολύ χαμηλή, με συνέπεια να δυσκολεύεται στην κοινωνική προσαρμογή και την ομαλή εξέλιξή του. Σε πολλές περιπτώσεις αυτό αλλάζει τη συμπεριφορά του παιδιού και μπορεί να οδηγήσει σε αντικοινωνικές ή και ακόμη εγκληματικές ενέργειες αλλά και χρήση ναρκωτικών. Παλαιότερα που η κοινωνία ήταν πιο απλοϊκή, λιγότερο καταναλωτική και απαιτητική, ο πατέρας ασχολείτο περισσότερο με τα παιδιά του, γιατί συνήθως υπήρχε αρκετός χρόνος. Οι σημερινές δύσκολες συνθήκες διαβίωσης αναγκάζουν τον πατέρα να αφιερώνει λιγότερο χρόνο στα παιδιά του και περισσότερο στη δουλειά του, πράγμα που επιδρά δυσμενώς στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του.
Στο πλαίσιο της αρμονικής σχέσης πατέρα – παιδιού αμέσως πιο κάτω περιγράφονται λόγοι που ο ηλικιωμένος πατέρας ζητεί την ανοχή και κατανόηση του παιδιού του λόγω της μεταβολής του χαρακτήρα και της συμπεριφοράς που έχει επιφέρει η βιολογική φθορά του. Παράλληλα, υπενθυμίζει και τη δική συμβολή στο μεγάλωμα του παιδιού του και ξεκινάει με τη φράση: Αγαπημένο μου παιδί, την ημέρα που θα προσέξεις ότι γέρασα, κάνε υπομονή και προσπάθησε να καταλάβεις. Μπορεί τα χρόνια μου να πέρασαν… Μπορεί οι ρυτίδες να χάραξαν το πρόσωπό μου. Όμως, ούτε η καρδιά μου έχει χάσει την τρυφερότητά της, ούτε τα μάτια μου την καλοσύνη τους! Από την πρώτη στιγμή ήμουν δίπλα σου και με ανείπωτη λαχτάρα περίμενα τον ερχομό σου! Και όταν το θαύμα έγινε, από την ευτυχία μου άνοιξαν οι ουρανοί και η χαρά μου ήταν απερίγραπτη.
Στα χρόνια που πέρασαν ήμουν δίπλα σου με την αγάπη που σου άξιζε και την τρυφερότητα που χρειαζόσουν. Όμως ο χρόνος είναι αδυσώπητος και οι αλλαγές επάνω μας ορατές. Γι’ αυτό αν κάποια φορά λερωθώ την ώρα που τρώω, ή αν δυσκολεύομαι να ντυθώ, δείξε κατανόηση… Θυμήσου με πόση υπομονή ξόδευα ώρες ατέλειωτες να σε βοηθώ.
Όταν μιλάμε, αν επαναλαμβάνω τα ίδια πράγματα δυο και τρεις φορές, μη με παρεξηγήσεις… Άκουσέ με. Όταν ήσουν παιδί, έπρεπε να σου λέω πολλές φορές την ίδια ιστορία μέχρι να σε πάρει ο ύπνος! Όταν δε θέλω να κάνω ντους, θυμώνεις… Θυμήσου τις χιλιάδες δικαιολογίες που έβρισκες προκειμένου να με πείσεις να μη σε λούσω… Όταν διαπιστώνεις την άγνοιά μου πάνω στη νέα τεχνολογία, δώσε μου τον απαραίτητο χρόνο να προσαρμοστώ και μη με κοιτάς με ένα περιπαιχτικό χαμόγελο.
Όταν συζητάμε και ξεχνάω κάτι, δώσε μου χρόνο να το θυμηθώ. Και αν δεν μπορώ, μην εκνευρίζεσαι… Το πιο σημαντικό δεν είναι η ίδια η συζήτηση, αλλά η χαρά να είμαστε μαζί και να συζητάμε. Όταν δε θέλω να φάω, μη με πιέζεις.. Ξέρω πολύ καλά πότε πρέπει και πότε όχι. Και όταν τα κουρασμένα πόδια μου δε μου επιτρέπουν να περπατάω, μη στενοχωριέσαι, φυσικό είναι! Εσύ δώσε μου το χέρι μου να κρατηθώ. Το ίδιο έκανα και εγώ όταν έκανες τα πρώτα βήματά σου.
Το ξέρω ότι η ηλικία μου δε μου επιτρέπει να είμαι δραστήριος όσο θα ήθελα. Ωστόσο, τα καταφέρνω και επιβιώνω. Κάποια μέρα θα καταλάβεις τι εννοώ.
Κάποια ημέρα θα καταλάβεις ότι παρά τα λάθη μου, πάντα ήθελα το καλύτερο για σένα. Και προσπάθησα με όλες τις δυνάμεις να ετοιμάσω το δρόμο σου! Δεν πρέπει να αισθάνεσαι λυπημένο, επειδή είσαι αναγκασμένο να με βλέπεις δίπλα σου. ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΜΑΙ ΠΑΝΤΑ ΔΙΠΛΑ ΣΟΥ. Η σοφία μου είναι απαραίτητη. Δώσε μου το χέρι σου και βοήθησέ με να τελειώσω το δρόμο μου με υπομονή, αγάπη και ειρήνη. Και εγώ θα σου το ξεπληρώσω με ένα χαμόγελο και με την απέραντη αγάπη που έχω μέσα μου για σένα…
Τέλος, το κείμενο αυτό τελειώνει με τη διαχρονική πορεία και εξέλιξη του παιδιού. η οποία διαφοροποιείται ανάλογα με την ηλικία του και ξεκινάει από το θαυμασμό, συνεχίζει με την αμφισβήτηση, για να καταλήξει στη νοσταλγία του παιδιού λόγω απώλειας του πατέρα.
Συγκεκριμένα, το παιδί, σε ηλικία 4 ετών, έχει τη γνώμη ότι « ο πατέρας μου μπορεί να κάνει τα πάντα». Σε ηλικία 7 ετών ότι «ο πατέρας μου γνωρίζει τόσα πολλά». Σε ηλικία 8 ετών ότι «ο πατέρας μου δε γνωρίζει και τόσα πολλά». Σε ηλικία 12 ετών (αρχή εφηβείας) «ο πατέρας μου δε γνωρίζει τι του γίνεται. Σε ηλικία 14 ετών «ο πατέρας μου… άσε καλύτερα!». Σε ηλικία 21 ετών «Ωχ, πάλι αυτός μπροστά μου!». Σε ηλικία 28 ετών «Κάτι γνωρίζει για το θέμα ο πατέρας μου». Σε ηλικία 30 ετών «Θα πρέπει να μάθω τι γνωρίζει για το θέμα ο πατέρας μου». Σε ηλικία 35 ετών «Πριν αποφασίσουμε, ας ζητήσουμε τη γνώμη και του πατέρα». Σε ηλικία 50 ετών «Τι, άραγε, να πίστευε ο πατέρας μου για το θέμα αυτό». Σε ηλικία 60 ετών «Τελικά ο πατέρας μου είχε τεράστια εμπειρία». Σε ηλικία 65 ετών «Α, ρε πατέρα, μακάρι να ζούσες και να μιλούσαμε σήμερα οι δυο μας»
Γλυκέ μας πατέρα, να ήξερες πόσο πολύ σε αγαπάμε. Πόσο μετανιωμένοι είμαστε όταν σε στενοχωρούμε. Πόσο μας λείπει η παρουσία σου, όταν φεύγεις. Σε ευχαριστούμε γι’ αυτό που κάνεις και γι’ αυτά που δεν μπόρεσες να κάνεις.
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ, ΑΚΡΙΒΕ ΜΑΣ ΠΑΤΕΡΑ!
Του Δημ. Γ. Χριστοφιλόπουλου
Καθηγητή Πανεπιστημίου Αθηνών
(dchristofil@gmail.com)
