Το Δημόσιο σχεδιάζει να αναθέσει μέσω διαγωνισμού, στο πρότυπο των διαγωνισμών κτηματογράφησης, την εκπόνηση και των 325 Τοπικών Χωρικών Σχεδίων της χώρας, ένα για κάθε Δήμο. Μάλιστα η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) έχει κατ’ αρχήν συμφωνήσει να χρηματοδοτήσει το έργο, το κόστος του οποίου εκτιμάται στα 300-350 εκατ. ευρώ και το υπουργείο Περιβάλλοντος έχει ξεκινήσει την προεργασία για τον πρώτο διαγωνισμό.
Στην Καλαμάτα, τα πράγματα είναι στον «αέρα» σε πολλές περιοχές της, όσον αφορά στις χρήσεις γης, με αποτέλεσμα να μένει πίσω ο όποιος επενδυτικός μπούσουλας με επιπτώσεις στην ανάπτυξή της, καθώς , στη δυτική της, κυρίως πλευρά, αγροτική, αστική , βιομηχανική και τελευταία και τουριστική ανάπτυξη συνυπάρχουν, κατά το λίθοι, πλίνθοι, κέραμοι, ατάκτως ερριμμένες. Στον αντίποδα, ο σχεδιασμός αυτός που έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί χρόνια πριν μπορεί να δημιουργήσει και μεγάλες τριβές λόγω συγκρουόμενων συμφερόντων.
Στη χώρα μας ο πολεοδομικός σχεδιασμός και οι χρήσεις γης σε κάθε περιοχή καθορίζονται μέσα από τα πολεοδομικά σχέδια. Έτσι ο πολίτης μπορεί να γνωρίζει τι επιτρέπεται σε κάθε περιοχή, σε ποιες υπάρχουν περιορισμοί, κοκ. Με δύο νόμους (ν. 4269/14 και 4447/16) η πυραμίδα του πολεοδομικού σχεδιασμού τροποποιήθηκε και πλέον το κατώτατο επίπεδο του πολεοδομικού σχεδιασμού ονομάζεται Τοπικό Χωρικό Σχέδιο και εξειδικεύεται με πολεοδομικά σχέδια εφαρμογής (στα οποία έχουν συμπτυχθεί τα παλαιότερα δύο στάδια του σχεδιασμού, η πολεοδομική μελέτη και η πράξη εφαρμογής).
Το πρόβλημα του πολεοδομικού σχεδιασμού στη χώρα μας είναι… ότι είναι ατελής. Στα 17 χρόνια που ίσχυσε το προηγούμενο νομικό πλαίσιο για την εκπόνηση των γενικών πολεοδομικών σχεδίων (1997-2014) ολοκληρώθηκε μόλις το 16% των μελετών που ανατέθηκαν, ενώ ακόμα 31% βρίσκεται σε εξέλιξη. Χαρακτηριστικό είναι ότι το πρώτο γενικό πολεοδομικό σχέδιο εγκρίθηκε 10 χρόνια μετά την ψήφιση του νόμου. Πρόσφατη μελέτη υπολόγισε ότι το 53% της χώρας, δηλαδή 481 δημοτικές ενότητες, παραμένει χωρίς κανένα ειδικό χωρικό σχεδιασμό, δηλαδή η οικιστική/πολεοδομική εξέλιξη των περιοχών αυτών απλά προχωρεί με βάση τους γενικούς κανόνες της νομοθεσίας, χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο, ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε περιοχής (βλ. «Κ» 19.12.2016).
Σαφείς χρήσεις γης
Το υπουργείο Περιβάλλοντος λοιπόν φιλοδοξεί… να κάνει την έκπληξη και να δρομολογήσει την ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού στο σύνολο της χώρας. Για το φιλόδοξο σχέδιο έχει εξασφαλιστεί επί της αρχής η συναίνεση της ΕΤΕπ, καθώς η ύπαρξη σαφών χρήσεων γης σε όλη την Ελλάδα έχει (και) προφανή αναπτυξιακό χαρακτήρα (το σχέδιο παρουσιάστηκε από το υπουργείο Οικονομίας τον Ιούλιο στα κεντρικά της ΕΤΕπ στο Λουξεμβούργο).
Κατόπιν, στο τέλος Ιουλίου το Πράσινο Ταμείο ενέκρινε τη διάθεση 60.000 ευρώ για τη χρηματοδότηση μελέτης που θα προετοιμάσει το έδαφος: Θα καταγραφεί η υφιστάμενη κατάσταση «ως προς τον βαθμό ολοκλήρωσης του χωρικού σχεδιασμού σε εθνικό επίπεδο (εγκεκριμένα και υπό εκπόνηση Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια-ΓΠΣ, Σχέδια Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτών Πόλεων-ΣΧΟΟΑΠ, κλπ.)». Επίσης θα προταθεί μια κατηγοριοποίηση και προτεραιοποίηση περιοχών και δήμων «με κριτήρια τον βαθμό ολοκλήρωσης σχεδιασμού (ανάγκη επικαιροποίησης, συμπλήρωσης ή εξαρχής νέου σχεδιασμού), την πιθανή ύπαρξη οικιστικών ή αναπτυξιακών πιέσεων, τη θέση στο σύστημα των αστικών κέντρων της χώρας, πιθανές περιβαλλοντικές πιέσεις, διαφαινόμενες συγκρούσεις χρήσεων γης κλπ.».
Δύο διαγωνισμοί και πρόσληψη ειδικού συμβούλου
Το υπουργείο Περιβάλλοντος δείχνει να καταλήγει στην πραγματοποίηση δύο διαγωνισμών: έναν άμεσα, με τις περιοχές πρώτης προτεραιότητας και έναν δεύτερο για τα υπόλοιπα. Ο πρώτος διαγωνισμός θα πραγματοποιηθεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας κεντρικά (όπως λ.χ. προκηρύσσει η ΕΚΧΑ την κτηματογράφηση ομάδων περιοχών), ενώ σε δεύτερη φάση θα μπορούν δήμοι που διαθέτουν τεχνική επάρκεια να χρηματοδοτηθούν για να αναθέσουν οι ίδιοι την απαραίτητη μελέτη. Το ΥΠΕΝ πρόκειται να προσλάβει με τη βοήθεια του Πράσινου Ταμείου και ειδικό σύμβουλο, για να βοηθήσει στην προετοιμασία των σχεδίων προεδρικών διαταγμάτων, με τα οποία εγκρίνονται τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια. Ως προς τη χρηματοδότηση, ο διαγωνισμός θα καλυφθεί αρχικά (μέχρι να υπογραφεί νέο δάνειο) μέσω της επέκτασης δανείου που έχει ήδη λάβει από την ΕΤΕπ το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων για τους δήμους. Μια πρώτη εκτίμηση τοποθετεί το εγχείρημα στα 300-350 εκατ. ευρώ. Πάντως, πρέπει να σημειωθεί ότι το κόστος θα μπορούσε να αναληφθεί από το Πράσινο Ταμείο (που έχει πάνω από 2,5 δισ. ευρώ αποθεματικό), χωρίς τη σύναψη νέου δανείου, αν δεν υπήρχε ο μνημονιακός περιορισμός της διάθεσης μόλις του 2,5% του αποθεματικού του ετησίως.
Τοπικό Χωρικό Σχέδιο βάζει τάξη και στην Καλαμάτα
