Για την ιστορία της πόλης: Βασίλης Ι. Μανιάτης
Απ’ την ιστορία γνωρίζουμε ότι τα χρόνια μετά την απελευθέρωσή μας από τον τουρκικό ζυγό ήταν δύσκολα σε όλους τους τομείς.
Ένα σοβαρό κοινωνικό θέμα ήταν η αναρχία που επικρατούσε, αφού δεν υπήρχαν ακόμα ούτε Αστυνομία, ούτε δικαστήρια, ούτε φυλακές. Πολλοί κυκλοφορούσαν με τις κουμπούρες στη ζώνη και πολλές φορές που άναβαν τα αίματα – κυρίως για τα πολιτικά –, έπεφταν… κουμπουριές! Άλλωστε, είναι γνωστοί οι παλικαρισμοί των Ελλήνων κι αυτοί γίνονταν αφορμή για μάχες μεταξύ των κουμπουροφόρων.
Ο πρώτος στρατός – φρουρά έγινε τον Ιούνιο του 1821, με φουστανελοφόρους που κρατούσαν καριοφίλια, νταλιάπες, μιλιόνια και άλλα όπλα της εποχής.
Ο δεύτερος στρατός – φρουρά έγινε το 1828 επί Ιωάννη Καποδίστρια, ο οποίος είχε φέρει στην Ελλάδα, για την τάξη, γαλλικά στρατεύματα, υπό το στρατηγό Μαιζώνα.
Η τρίτη ήταν το 1833, με το βαυαρικό στρατό, ο οποίος αποτελούσε τη φρουρά του Βασιλιά Όθωνα.
H κατάσταση αυτή της αναρχίας κράτησε μέχρι το 1843 που έγινε η πρώτη Εθνοφυλακή.
Το πρώτο στρατιωτικό σώμα ιδρύθηκε στην Πελοπόννησο και ονομάστηκε Τάγμα Μαυροφόρων, γιατί φορούσαν μαύρη στολή. Το τάγμα αυτό το έκανε ο Δημ. Υψηλάντης, ο οποίος έφερε στολές και λόγχες από την Τεργέστη και εξόπλισε στην Καλαμάτα τρεις λόχους, υπό τον ταγματάρχη Παλέσσα, ο οποίος ήταν παλιά αξιωματικός του Ναπολέοντα.
Το σώμα αυτό διελύθη μετά την άλωση της Τριπολιτσάς και στην Καλαμάτα έμεινε μικρή φουρά.
Προορισμός της ήταν η προστασία και η ασφάλεια της δημόσιας τάξης.
Πρώτος διευθυντής της Αστυνομίας ήταν ένας ταγματάρχης του πεζικού ονόματι Ταμπακάς, ο οποίος κατήργησε τη χαρτοπαιξία.
Οι χρηματίσαντες αστυνόμοι δημοτικής αστυνομίας στην Καλαμάτα ήταν: Ο Δημ. Κυριακός το 1862 – ο Γ. Μπενάκης – ο Ηλ. Αλεξάκης – ο Δημητρακαράκος – ο Γ. Παλαμάρας – ο Βρυώνης – ο Παρασκευόπουλος – ο Γ. Μανωλακάκης και Γ. Καπετανάκης το 1878.
Υπαστυνόμοι ήταν: ο Θ. Δραγώνας – ο Γρ. Δαζέας – ο Θ. Μωράκης κ.ά.
Οι κλητήρες και αρχικλητήρες φορούσαν στολή γαλλικού σχεδίου Εθνοφυλακής.
Εκτός από την Αστυνομία, για την τάξη υπήρχαν και τμήματα στρατού, ανεξάρτητα, με ειδική υπηρεσία φρουρήσεως της ασφάλειας εντός της Καλαμάτας, αλλά και των διαφόρων χωριών της υπαίθρου.
Τα αποτελούσαν διάφορα σώματα όπως: Χωροφυλακής- Ιππικού- Ευζωνικού κ.λπ.
Αυτά ονομάζονταν «μεταβατικά καταδιωκτικά αποσπάσματα», επικεφαλής των οποίων υπήρξαν κατά καιρούς οι Λιβάνιος – Γερδένης – Πεσλής – Κοματάκης – Λιδωρίκης – Ιγγλέσης κ.ά.
Τότε στη Μεσσηνία άφησε εποχή η δράση του συνταγματάρχη του Πεζικού Δημ. Μπαϊρακτάρη, ο οποίος επάταξε την χαρτοπαιξία, την οινοποσία (μέθη) και τους κουτσαβάκηδες – τραμπούκους, που ήταν κοινωνική μάστιγα της εποχής.
Κλείνοντας αυτό το ιστορικό πόνημα, για τα γεγονότα της παλιάς εποχής του τόπου μας, δε θα πρέπει να παραλείψουμε την ύπαρξη φυλακών στην Καλαμάτα.
Ο γράφων το παρόν θυμάται ότι οι ανδρικές φυλακές ήταν μπροστά από την είσοδο του Κάστρου μας και ονομάζονταν «Φυλακές Ζέρβα». Οι γυναικείες ήταν δυτικά από τα σκαλιά της Υπαπαντής, στο σημείο που σήμερα είναι τα αγάλματα των μητροπολιτών.
Φρούραρχος των φυλακών το 1857 ήταν ένας Αλέξανδρος Κουμουνδουράκης, ο οποίος με τη βοήθεια των φυλακισμένων επιχωμάτισε την επιβλαβή λίμνη – «Φραγκόλιμνα» – και σήμερα έχει διαμορφωθεί σε μια ωραία πλατεία της πόλης.
Δήμαρχος τότε ήταν ο Γ. Κυριακός, ο οποίος έδωσε σ’ ένδειξη ευγνωμοσύνης στον Κουμουνδουράκη το όνομά του σε παρακείμενο δρόμο της πλατείας, δυτικά, μπροστά από το Παπαδοπούλειο Βρεφοκομείο.
