Σε δημοσιεύματα προηγούμενων χρόνων είχα αναφερθεί στους μεγάλους ήρωες του Αλβανικού Έπους. Είχα αναφερθεί στον ήρωα εύζωνα Κώστα Κουκίδη, που τυλίχτηκε με τη σημαία μας και πήδηξε από την Ακρόπολη. Στον Μαθιό Πόταγα, μαθητή Γυμνασίου, που αντιστάθηκε στους Γερμανούς και εκτελέστηκε επί τόπου.
Στην Πηνελόπη Δέλτα που αυτοκτόνησε μην αντέχοντας να βλέπει τη σκλαβωμένη πατρίδα μας. Στον Αλέξανδρο Κορυζή που αυτοκτόνησε μην αντέχοντας την επερχόμενη σκλαβιά. Στον ταγματάρχη Κωνσταντίνο Βερσή, που αυτοκτόνησε όταν του ζήτησαν οι Γερμανοί να παραδώσει την πυροβολαρχία του.
Είχα ακόμα αναφερθεί στους ηρωικούς μας αεροπόρους, τους αετούς των αιθέρων, που τα έβαλαν με μια αυτοκρατορία. Πιλότος Γρηγόρης Βαλκανάς από τους Χράνους της Αρκαδίας. Στο Μαρίνο Μητραλέξη, σμήναρχο. Στον υποσμηναγό Γιάννη Κυριαζή κ.ά.
Όμως, υπάρχει και ένα πλήθος από άγνωστες ηρωίδες που θυσιάστηκαν στα χρόνια της καταραμένης Γερμανικής Κατοχής για την ελευθερία της πατρίδα μας. Γυναίκες ηρωίδες, που έπιασαν το νήμα από εκεί που το είχαν αφήσει η Μπουμπουλίνα και η Τζαβέλαινα και το έσυραν μέχρι την ημέρα της απελευθέρωσης. Αφήνοντας πίσω τους τα ίχνη της ελληνικής ψυχής.
Η 60χρονη Λουκία Τοπάλη και η 38χρονη κόρη της κρεμάστηκαν στο ίδιο δέντρο.
Η 40χρονη Καλλιόπη Μαράτου – Χρήστου απ’ το Αργοστόλι δολοφονήθηκε στο 3ο χιλιόμετρο του δρόμου Θεσσαλονίκης – Κιλκίς.
Η 16χρονη Άννα Θωμάκου – Παυλάκου πυροβολήθηκε από τους ναζί και έπεσε σε πηγάδι για να σωθεί και να εκτελεστεί λίγους μήνες αργότερα στο Χαϊδάρι.
Η Μαργαρίτα Δημοπούλου και η 22χρονη Καίτη Βαΐδου εκτελέστηκαν επίσης στο Χαϊδάρι.
Η 18χρονη Ήβη Αθανασιάδου δολοφονήθηκε την ώρα που έγραφε συνθήματα στους τοίχους.
Η 25χρονη Αλίκη Χεμίκογλου έπεσε χτυπημένη από τα μανιασμένα φλογοβόλα των Γερμανών.
Ο κατάλογος είναι μακρύς…
Η 31χρονη Αγγελική Ρογκάκου εκτελέστηκε μαζί με 21 συναγωνιστές της.
Εκατοντάδες ρίχτηκαν στις φυλακές βασανίστηκαν και υπέφεραν. Δεκάδες έμειναν ανάπηρες, περισσότερες μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως και χιλιάδες υπήρξαν εκείνες που στήριξαν τον αντιστασιακό αγώνα.
Και οι ιστορικοί Έλληνες και ξένοι αναρωτιούνται: Τι μπορεί να έκρυβε στην ψυχή της η καταγόμενη από τα Κρώρα της Θήβας, 22χρονη Καίτη Βαΐδου, όταν αγέρωχη αντιμετώπιζε τους Γερμανούς στρατοδίκες, που την καταδίκασαν σε θάνατο και την εκτέλεσαν τον Αύγουστο του 1944;
Γνώριζε πολλά, κι όμως δε μίλησε. Δε μαρτύρησε κανέναν. Έστησε το κορμί της, σαν άλλη Ζαν ντ’ Αρκ της Αντίστασης, η Ελένη Βαλλιάνου (1909-1944).
Η Ολλανδέζα Λουκία Σέλλε, σύζυγος του Παναγιώτη Τοπάλη, στα Λεχώνια Βόλου, μαζί με την κόρη της Σοφία είχαν μεταβάλει το εξοχικό τους σπίτι σε καταφύγιο μαχητών του εθνικού αγώνα. Γνωρίζοντας ξένες γλώσσες έγραφαν στον Τύπο της Αντίστασης και σε εφημερίδες του εξωτερικού, διέθεταν μεγάλα χρηματικά ποσά, οργάνωναν συσσίτια και πολεμούσαν τον κατακτητή. Υπό περίεργες συνθήκες συνελήφθησαν απ’ τους γκεσταπίτες και υπέφεραν αφάνταστα μαρτύρια.
Τις κρέμασαν μάνα και κόρη στο ίδιο δέντρο και μαζί ακόμα μία Ελληνίδα, τη Φιλίτσα Καλαβρού, 40 ετών. Τρεις όμορφες και γενναίες ψυχές άφησαν την τελευταία τους πνοή σε ένα δέντρο.
Τελικά, φάνηκε ότι επρόκειτο για άτιμη προδοσία, γιατί επακολούθησε μεγάλο πλιάτσικο στο αρχοντικό τους σπίτι, όπου υπήρχαν πολύτιμα έργα τέχνης, ακριβοί πίνακες, αμέτρητα ασημικά, πολύτιμες πέτρες και χιλιάδες λίρες. Ήταν τ’ αργύρια της προδοσίας.
Μία ακόμη ηρωίδα, αφανής, της Κατοχής υπήρξε η Ακριβή Νικολετοπούλου. Εργάστηκε για την Αντίσταση, βοήθησε στην έκδοση εφημερίδας, μπήκε στη μυστική υπηρεσία των Άγγλων και εγκατέστησε πομπό στα Ζαρουχλαίικα. Στην Αθήνα έδρασε με το ψευδώνυμο Έφη. Συνελήφθη στο ξενοδοχείο των Ξένων (οδός Αιόλου). Υπέστη φριχτά βασανιστήρια και εκτελέστηκε στις 8 Σεπτέμβρη 1944.
Στο τελευταίο γράμμα προς τους γονείς της έγραφε:
«Είμαι ευχαριστημένη γιατί πεθαίνω σαν Ελληνίδα. Ο ωραιότερος και τιμιώτερος θάνατος».
Μία άλλη συγκλονιστική ιστορία ηρωισμού είναι της φτωχής ράφτριας Νίκης Χωμενίδου στην Αθήνα. Είχε μετατρέψει το σπίτι της, στην οδό Ρόδου, σε μόνιμο καταφύγιο Βρετανών. Ανήκε στην ομάδα της Λέλας Καραγιάννη. Η δράση της ξεκίνησε το 1941. Συνελήφθη από τους Ιταλούς, κλείστηκε στις φυλακές TRANI και από τότε δεν την ξαναείδε κανείς.
Αλλά και η εθνομάρτυρας Αλίκη Χεμίκογλου, κόρη του γνωστού στην αθηναϊκή κοινωνία γιατρού Γ. Χεμίκογλου, γεννημένη στο Παρίσι. Ο πόλεμος τη βρήκε στην Αθήνα, φόρεσε τη στολή της νοσοκόμας και βρέθηκε στο μέτωπο. Όταν έβγαλε τη στολή της νοσοκόμας, μπήκε στην Αντίσταση. Σημείωσε μεγάλες επιτυχίες στον τομέα της κατασκοπίας, αλλά οι Γερμανοί βρέθηκαν στα ίχνη της, λίγο προτού φύγει για τη Μέση Ανατολή, και τη συνέλαβαν. Υπέστη πρωτάκουστα μαρτύρια στις εγκαταστάσεις των SS (οδός Μέρλιν 6). Της ξερίζωσαν τα μαλλιά, τη στεφάνωσαν με σίδερο που έσφιγγε, τη μαστίγωσαν και διοχέτευαν ηλεκτρικό ρεύμα στα ευαίσθητα σημεία του σώματός της. Κι όμως, σακατεμένη, την πήγαν να «ψυχαγωγήσει» Γερμανούς στρατιώτες, απ’ όπου και απέδρασε. Βρήκε καταφύγιο στο Χρυσό της Άμφισσας, σ’ ένα χαμόσπιτο, όπου προσπάθησε να περάσει τη νύχτα. Εκεί την εντόπισαν τα γερμανικά σκυλιά και εκεί γνώρισε τη μεγάλη «γερμανική θηριωδία… την έκαψαν ζωντανή με τα φλογοβόλα όπλα. Ήταν χειμώνας του 1943.
Το σημερινό δημοσίευμα αποτελεί μια μικρή ελπίδα της μεγάλης θυσίας που έγινε από πατριώτισσες Ελληνίδες, την καταραμένη περίοδο της Γερμανικής Κατοχής. Είναι ένας μικρός κατάλογος ηρωίδων που πέρασαν στο «Πάνθεον» της ιστορίας και που οι μορφές και τα ονόματά τους θα πλανώνται γύρω μας και θα ζουν στις καρδιές όλων για τη μεγάλη προσφορά τους στην πατρίδα.
Για την ιστορική έρευνα: Βασίλης Ι. Μανιάτης
