Τα παλιά τα χρόνια οι Καλαματιανοί διασκέδαζαν με το δικό τους τρόπο και με τα ελάχιστα μουσικά όργανα που υπήρχαν. Ένα από αυτά ήταν η λατέρνα, το οργανάκι που άφησε εποχή, αφού με τις έγχορδες αρμονίες του σκορπούσε γλυκιές μελωδίες και ρυθμούς, με τους οποίους γλεντούσαν και χόρευαν οι γλεντζέδες.
Η πρώτη λατέρνα ήρθε στην Καλαμάτα το 1880 και η διάδοσή της ήταν ραγδαία, ενώ τα ιστορικά στοιχεία μάς πληροφορούν ότι μέχρι την κήρυξη του πολέμου το 1940 είχαν έρθει στην Ελλάδα 4.000 λατέρνες.
Το όργανο ήταν πολύ εντυπωσιακό, γιατί λαμποκοπούσε από στολίδια, κορδελάκια, καθρεφτάκια, ψεύτικα λουλούδια, ματόχαντρα, χαϊμαλιά και χρυσές κλωστές. Ανάμεσα σ’ όλα αυτά η φανταχτερή ζωγραφιά μιας σμιχτοφρύδας, κοκκινομάγουλης κοπέλας, αφροπλασμένης, με ξέπλεκα πλούσια μαλλιά, κοραλλένια χείλη, ηδονικά μάτια, ελίτσες, που ήταν να την πιεις στο ποτήρι.
Μπροστά φάνταζε διάφανη δαντελωτή κουρτίνα με τα φλουριά.
Το οργανάκι αυτό ήθελε δύο καλλιτέχνες. Ο ένας που το φορτωνόταν στην πλάτη και ο άλλος που γύριζε τη μανιβέλα και χτυπούσε το «ντέφι» με τέχνη και διάφορα κόλπα, πότε στην πλάτη του, πότε στο γόνατο. Το πέταγε ψηλά και το ξανάπιανε με μαεστρία. Και το ντέφι μάζευε τα κέρματα από τους διασκεδαζόμενους περαστικούς και από τα παράθυρα των σπιτιών.
Κουβαλούσε ακόμη ένα τετράποδο σκαμνάκι, για να την τοποθετούν και να ξεκουράζεται αυτός που την κουβαλούσε.
Εκεί, πολλές φορές, στήνονταν χοροί και το γλέντι άναβε με τους γλυκούς ήχους της λατέρνας.
Αυτό το γλυκόηχο οργανάκι, σήμερα, έχει σχεδόν χαθεί.
Λίγα χρόνια αργότερα έκανε την εμφάνισή του το γραμμόφωνο. Ήταν μια μεγάλη έκπληξη οι γραμμένοι ήχοι στο δίσκο (πλάκα βινυλίου).
Ήταν αρχικά ακριβή συσκευή, αλλά σιγά σιγά έγινε προσιτή και έτσι πολλά κέντρα διασκέδασης έβαλαν το γραμμόφωνο με το χωνί. Έτσι ξεκίνησε μια νέα εποχή στον τομέα του χορού και της διασκέδασης.
Μετά μερικά χρόνια (το 1905) εμφανίστηκε το γραμμόφωνο σε τύπο «βαλιτσάκι» με εσωτερικό μεγάφωνο (χωρίς το χωνί) και έτσι μπήκε σε πολλά σπίτια πλούσιων οικογενειών. Αυτό, βέβαια, ήταν μεγάλο γεγονός για τη διασκέδαση.
Η εξελικτική πορεία των οργάνων παραγωγής μουσικής είναι λίγο – πολύ, σ’ εμάς τους μεγάλους, γνωστή.
Το 1895, δηλαδή πριν από 122 χρόνια, κάνει την εμφάνισή του το ραδιόφωνο. Μια σπουδαία εφεύρεση, που οφείλεται στον Πολωνό φυσικό, εφευρέτη Νίκολα Τέσλα και στον επίσης εφευρέτη, Ιταλό Γκιουζέπε Μαρκόνι.
Αυτή η συσκευή μπήκε στα σπίτια όλων μας και ο καθένας μπορούσε ανά πάσα στιγμή να έχει μουσική.
Σε μερικά χρόνια το «πικ-απ» αντικατέστησε το γραμμόφωνο. Έπαιζε με δίσκους 33 ή 45 στροφών, βέβαια, με συσκευή ενισχυτού.
Και η εξέλιξη συνεχίστηκε. Ήρθαν τα κασετόφωνα, τα βίντεο, τα «σιντί», τα «ντι βι τι» και, βέβαια, το αποκορύφωμα της σύγχρονης τεχνολογίας, η τηλεόραση, που σήμερα προσφέρει ακουστική και οπτική διασκέδαση.
Για τις θύμησες και ιστορικά: Βασίλης Ι. Μανιάτης
