Η μελέτη αποκατάστασης του καθολικού και η συντήρηση τοιχογραφιών και του εκπληκτικού ξυλόγλυπτου τέμπλου της Ιεράς Μονής Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (Λυκάκη) στην μεσσηνιακή Μάνη, εγκρίθηκε με απόφαση της Υπουργού Πολιτισμού Λυδίας Κονιόρδου.
Η Μονή Λυκάκη που χρονολογείται μεταξύ 14ου και 16ου αιώνα στέκεται σοβαρά λαβωμένη από το χρόνο, τα φυσικά φαινόμενα και τον άνθρωπο μέσα στην καταπράσινη χαράδρα στο φαράγγι του Βύκου, πίσω από την Καρδαμύλη.
Εργασίες
Σύμφωνα με την απόφαση του τμήματος μελετών βυζαντινών και μεταβυζαντινών μνημείων, που υπογράφει η Υπουργός οι εργασίες συντήρησης θα πραγματοποιηθούν από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας.
Η συντήρηση θα ακολουθήσει τους εξής όρους:
– Πριν από την έναρξη των αναστηλωτικών εργασιών θα ληφθεί υπόψη η ασφάλεια των τοιχογραφιών, εφαρμόζοντας σωστικά μέτρα προστασίας, όπου κρίνεται απαραίτητο. Συγκεκριμένα, οι επεμβάσεις θα περιλαμβάνουν στερέωση της ζωγραφικής επιφάνειας, οπλισμούς με επικόλληση υφάσματος προστασίας, περιμετρικές συγκρατήσεις με προσωρινό κονίαμα και στερέωση υποστρώματος στα σημεία εκείνα που παρατηρείται άμεσος κίνδυνος κατάρρευσης.
– Δε θα χρησιμοποιηθούν ακρυλικές ρητίνες και ακρυλικά γαλακτώματα για τη στερέωση του υποστρώματος και των απολεπισμένων περιοχών της ζωγραφικής επιφάνειας, καθώς και στη σύσταση των κονιαμάτων συμπλήρωσης. Η τελική επιλογή των υλικών θα γίνει σε συνεννόηση με τη αρμόδια υπηρεσία.
– Η αισθητική αποκατάσταση θα περιοριστεί αποκλειστικά στις περιοχές των απωλειών με συμπληρώσεις κονιαμάτων.
– Οι συμπληρώσεις με νέα ξύλα θα πραγματοποιηθούν μόνον για λόγους στατικότητας και όχι για αισθητικούς (αναπαραγωγή ξυλόγλυπτων στοιχείων) και με χαρακτηριστική σήμανση, όπου θα αναγράφεται η χρονολογία επέμβασης.
– Θα πραγματοποιηθούν διερευνητικές τομές καθαρισμού στο δάπεδο του ναού, προκειμένου να εξακριβωθεί η τυχόν ύπαρξη παλαιοτέρου. Σε περίπτωση που προκύψουν νέα ευρήματα, να εκπονηθεί μελέτη συντήρησης από συντηρητές.
– Θα συνταχθεί τεχνική έκθεση για τη συντήρηση του σκυφίου με εγχάρακτο γραμμικό διάκοσμο, που βρίσκεται εντοιχισμένο στην αετωματική απόληξη της νότιας κεραίας του σταυρού και δεν συμπεριλαμβάνονται στην μελέτη αυτή, από συντηρητές αντίστοιχων ειδικοτήτων.
– Πριν από την αποσυναρμολόγηση του τέμπλου θα πραγματοποιηθεί διερεύνηση στα σημεία όπου αγκυρώνεται στον τοίχο, προκειμένου να εξακριβωθεί η κατάσταση διατήρησης του ζωγραφικού διακόσμου στα σημεία επαφής και να ληφθούν μέτρα για την προστασία των τοιχογραφιών. Στην περίπτωση που απαιτείται απόσπαση τμημάτων ζωγραφικού διακόσμου, να κατατεθεί σχετική τεχνική έκθεση προς έγκριση
Μοναδικό μνημείο
Το καθολικό της Μονής Λυκάκη είναι αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Είναι μικρός εγγεγραμμένος, σταυροειδής, τετρακιόνιος ναός με οκταγωνικό τρούλο, κατάγραφος εσωτερικά.
Σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία, η Μονή Λυκάκη προϋπήρχε του 1720. Στον περιβάλλοντα χώρο υπάρχουν δύο ακόμα κτίσματα. Στον όροφο του ενός υπάρχουν χτιστές δεξαμενές που προφανώς εξυπηρετούσαν το γειτονικό λιοτρίβι, ερειπωμένο και αυτό. Στο νοτιοδυτικό άκρο του συγκροτήματος σώζεται η βάση του πύργου της μονής, καθώς και το άδειο κέλυφος μίας διώροφης οικοδομής.
Στο εσωτερικό της εκκλησίας στη Μονή Λυκάκη υπάρχει ξυλόγλυπτο τέμπλο που είναι καταστόλιστο από εξαιρετικές αγιογραφίες του 18ου αιώνα. Οι περισσότερες βρίσκονται σε άσχημη κατάσταση λόγω μη συντήρησης τους, αλλά και από χαραγμένες αναφορές και ονόματα που έχουν κάνει διάφορες επισκέπτες.
Μάλιστα, η παλαιότερη υπογραφή που εντοπίζεται είναι ξένου περιηγητή, όπου δίπλα στο όνομα του αναγράφεται η ημερομηνία 1827. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η τοιχογραφία που βρίσκεται στην οροφή μπαίνοντας στο ναό.
Της Βίκυς Βετουλάκη
Εγκρίθηκε η μελέτη αποκατάστασης της Μονής Λυκάκη στη Μάνη
