«Η Τουρκία επιχειρεί να αλλάξει δραματικά τα δεδομένα στην Κύπρο και να επεκτείνει την κατοχή της στις θαλάσσιες περιοχές νοτίως του νησιού»
«Απαιτείται άμεσα συνεννόηση μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων του τόπου»
Σε όλη την υφήλιο, στον απανταχού Ελληνισμό, εορτάζεται σήμερα η εθνική εορτή της παλιγγενεσίας του Έθνους και η μεγάλη εορτή της Ορθοδοξίας ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. Ο φετινός 197ος εορτασμός του ξεσηκωμού του 1821 συμπίπτει εφέτος με μια περίοδο που οι σχέσεις με τη γείτονα Τουρκία βρίσκονται σε εξαιρετικά τεταμένο κλίμα και μονοπωλούν την επικαιρότητα τους τελευταίους μήνες. Ακούγοντας τις δηλώσεις, κατά τον εορτασμό της απελευθέρωσης της Καλαμάτας, τόσο του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου όσο και του πρώην Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά αλλά και του ΑΝΥΕΘΑ Φώτη Κουβέλη, άπαντες διαπιστώνουν ότι τα μηνύματα που «εστάλησαν» διέφεραν σημαντικά από αυτά των προηγούμενων χρόνων. Από την αρχή του 2018 άλλωστε, τα εθνικά θέματα βρίσκονται ψηλά στην «ατζέντα». Ξεκινώντας από το «Σκοπιανό» και εν συνεχεία με τα «επεισόδια» με την Τουρκία που ξεκίνησαν στην περιοχή των Ιμίων και συνεχίστηκαν με τη σύλληψη των δυο Ελλήνων αξιωματικών στον Έβρο αλλά και την παρεμπόδιση του ιταλικού γεωτρύπανου της ΕΝΙ στην κυπριακή ΑΟΖ. Παράλληλα, όχι πολύ μακριά από τη γειτονιά μας, στη Συρία βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη ένα μεγάλο γεωπολιτικό παιχνίδι, με τη συμμετοχή όλων των μεγάλων δυνάμεων, αρκετά δυσνόητο για τους περισσότερους από εμάς. Το «Θάρρος» προσπαθώντας να δώσει απαντήσεις σε όλα τα παραπάνω και σε όσα ανησυχούν την ελληνική κοινωνία τις τελευταίες ημέρες, επικοινώνησε, με το Μεσσήνιο στην καταγωγή, αναπληρωτή καθηγητή Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Άγγελο Συρίγο, ο οποίος απάντησε με μεγάλη προθυμία στα ερωτήματα που θέσαμε.
Συνέντευξη στον Κώστα Γαζούλη
*Κύριε Συρίγο τους τελευταίους μήνες οι διεθνολόγοι έχουν αντικαταστήσει, θα λέγαμε εν είδει χιούμορ, τους σεισμολόγους και μονοπωλούν το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης καθώς τα εθνικά θέματα βρίσκονται σε κρίσιμη καμπή. Για πόσο καιρό πιστεύετε ότι θα συνεχίσουν να μας απασχολούν;
Ως Μεσσήνιος, με καταγωγή από την Μάνδρα του Δήμου Οιχαλίας, θα μπορούσα να πω ότι έχω αποκτήσει κάποια ειδικότητα και στους σεισμούς… Στα σοβαρά τώρα, το θέμα της Κύπρου και των κινήσεων που γίνονται στην Κυπριακή ΑΟΖ πιστεύω ότι θα μας απασχολεί με έντονο τρόπο τουλάχιστον τα επόμενα δυο χρόνια. Για πρώτη φορά μετά το 1974 η Τουρκία επιχειρεί να επεκτείνει την κατοχή της στις θαλάσσιες περιοχές νοτίως του νησιού. Η κατάσταση στο Αιγαίο είναι λίγο διαφορετική. Η αμφισβήτηση των Τούρκων είναι μια διαρκής κατάσταση. Μπορεί βεβαίως να γίνει ένα θερμό επεισόδιο αλλά δύσκολα θα αλλάξουν δραματικά τα δεδομένα. Όσον αφορά στο «Σκοπιανό» θα είναι σίγουρα στην επικαιρότητα μέχρι τον Ιούλιο που θα πραγματοποιηθεί η σύνοδος του ΝΑΤΟ. Αν υπάρξει πραγματική λύση θα αποκτήσει ιστορική σημασία ως θέμα. Αν δεν επιλυθεί θα επανέλθει στην επικαιρότητα στο μέλλον κατά τις επόμενες συνόδους του ΝΑΤΟ.
*Παρακολουθώντας τις δηλώσεις των πολιτικών στις εκδηλώσεις απελευθέρωσης της Καλαμάτας πριν από δυο ημέρες, θα παρατηρήσει κανείς ότι τα μηνύματα που εστάλησαν προς τη γείτονα διέφεραν σημαντικά απ’ αυτά των προηγούμενων χρόνων. Είναι τελικά πιθανό να έχουμε ένα «επεισόδιο» με την Τουρκία;
Είναι θλιβερό ότι 197 χρόνια μετά την επανάσταση του 1821 εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε την Τουρκία ως τη μέγιστη απειλή. Το ενδεχόμενο για πολεμικό επεισόδιο υπάρχει στις θαλάσσιες περιοχές νοτίως της Κύπρου, για τους λόγους που προείπαμε. Στο Αιγαίο υπάρχει κίνδυνος για θερμό επεισόδιο το οποίο δεν είναι απαραίτητο ότι θα εξελιχθεί σε πολεμικό επεισόδιο.
*Συμφωνείτε με την άποψη που επικρατεί στην Κοινή Γνώμη ότι πόλεμοι δεν γίνονται πλέον;
Η οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2009-10, απέδειξε ότι δεν υπάρχει τίποτα το δεδομένο… όλα μπορούν να ανατραπούν ανά πάσα στιγμή. Στο σπίτι όταν πατάμε το διακόπτη θεωρούμε δεδομένο ότι θα έχουμε ρεύμα και όταν ανοίγουμε τη βρύση ότι θα «τρέξει» το νερό. Δε θεωρώ πλέον αυτονόητα αυτά τα πράγματα. Θα πρέπει να παλέψουμε για να τα έχουμε. Υπ’ αυτή την έννοια δυστυχώς και ένα πολεμικό επεισόδιο, ένας πόλεμος, δεν μπορεί να αποκλειστεί. Για παράδειγμα, κανείς Σύρος δεν θα μπορούσε να πιστέψει πριν 10 χρόνια ότι σήμερα θα ήταν πρόσφυγας ανά τον κόσμο…
*Με λιτά λόγια κατανοητά για τον απλό κόσμο μπορούμε να εξηγήσουμε τι συμβαίνει με την Τουρκία και την κυπριακή ΑΟΖ;
Τα τελευταία 15 -18 χρόνια η Τουρκία έχει επενδύσει πολλά χρήματα ώστε να γίνει «διακομεταστικός κόμβος» φυσικού αερίου και να λειτουργεί ως η «ανατολική οδός» ανεφοδιασμού της Ευρώπης. Σήμερα στην Τουρκία φτάνει αέριο από τη Ρωσία, το Αζερμπαϊτζάν και το Ιράν. Η πιθανότητα εύρεσης κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ σε συνδυασμό με τα μεγάλα κοιτάσματα που ήδη έχουν βρεθεί σε Αίγυπτο και Ισραήλ μπορεί να δημιουργήσει μια εναλλακτική πηγή φυσικού αερίου για την Ευρώπη, που θα έρχεται από την ανατολική Μεσόγειο. Αυτό σημαίνει ότι η Τουρκία θα πάψει να είναι ο μόνος «διακομεταστικός κόμβος». Η Τουρκία θέλει σε πρώτη φάση να ακυρώσει το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σε δεύτερo στάδιο θέλει να εκμεταλλευθεί η ίδια το αέριο που θα βρεθεί στην κυπριακή ΑΟΖ και να το μεταφέρει μέσω Τουρκίας. Έτσι θα παραμείνει η ίδια ο βασικός «διακομεταστικός κόμβος» ανατολικά της Ε.Ε.
*Πως βλέπεται να εξελίσσεται η κατάσταση με τους δυο έλληνες αξιωματικούς που βρίσκονται στις φυλακές της Ανδριανούπολης; Θεωρείτε κρίσιμη ημερομηνία την 30η Μαρτίου για την απελευθέρωση τους;
Καλό θα είναι να μη βάζουμε ημερομηνίες. Η εμπειρία από την Τουρκία, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, έχει αποδείξει ότι η μικρότερη περίοδος που έχει κρατηθεί ξένος υπήκοος στις τουρκικές φυλακές είναι οι τέσσερις μήνες. Επρόκειτο για κάποιους Γερμανούς ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συνελήφθησαν ενώ βρίσκονταν σε κάποιο συνέδριο στην Κωνσταντινούπολή. Επομένως, ας μη θεωρούμε τίποτα δεδομένο και ας μη βάζουμε ημερομηνίες «σταθμούς». Η Τουρκία είναι διατεθειμένη να χρησιμοποιήσει τους δύο στρατιωτικούς ως εργαλείο «ψυχολογικού» πολέμου.
*Καλώς ή κακώς η κράτηση αυτή των αξιωματικών είναι μια πρωτόγνωρη εικόνα για την ελληνική κοινωνία , εν καιρώ ειρήνης μάλιστα. Πιστεύετε ότι όσο παρατείνεται η κράτηση τους, τόσο θα επιβαρύνεται και το κλίμα στο εσωτερικό της χώρας μας;
Είναι φυσιολογικό να συμβαίνει αυτό. Είναι βαρύ να κρατάς δυο στρατιωτικούς χωρίς λόγο επί μακρό χρονικό διάστημα. Θα πρέπει όμως να το αντιμετωπίσουμε στο πλαίσιο του «παιχνιδιού» που στήνει η Τουρκία και να κατανοήσουμε τι επιδιώκει μέσα απ΄ αυτό. Θεωρώ ότι ο Ερντογάν πρέπει να είναι πολύ ευχαριστημένος που η είδηση αυτή βρίσκεται «πρώτο θέμα» στα ελληνικά ΜΜΕ γιατί επιβεβαιώνει τη σωστή απόφαση του να παίξει ψυχολογικά με τους Έλληνες.
*Κλείνοντας αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση μαζί σας θα ήθελα να σας ρωτήσω τι είναι αυτό που ανησυχεί εσάς προσωπικά περισσότερο το επόμενο διάστημα και τι είναι αυτό που χρειάζεται να γίνει;
Αυτό που με ανησυχεί είναι ένα επεισόδιο στην κυπριακή ΑΟΖ για όλους τους λόγους που εξηγήσαμε προηγουμένως. Αυτό που πρέπει άμεσα να υπάρξει είναι «εθνική συνεννόηση». Ξέρετε, τα εθνικά θέματα απαιτούν και εθνική συνεννόηση. Όταν δεν υπάρχει… οδηγούμαστε σε άσχημες καταστάσεις. Της Μικρασιατικής Καταστροφής προηγήθηκε ο εθνικός διχασμός. Επιβάλλεται να πέσουν οι τόνοι και να βρεθεί το συντομότερο πεδίο συνεννοήσεως των πολιτικών δυνάμεων του τόπου σε κάποιο ελάχιστο πεδίο που αφορά τους εξωτερικούς κινδύνους που αντιμετωπίζει η χώρα μας.
