Μια ξεχωριστή παράσταση με το έργο του Αριστοφάνη «Βάτραχοι» θα ανέβει από την Πειραματική Σκηνή Καλαμάτας και εκτός από το Κάστρο Καλαμάτας, «θα ταξιδέψει» στην Αρχαία Μεσσήνη και το Διαβολίτσι.
Ειδικότερα, η πρεμιέρα έχει προγραμματιστεί για απόψε το βράδυ στις 9.00 στο Κάστρο Καλαμάτας, ενώ ο κύκλος των παραστάσεων στο συγκεκριμένο χώρο θα ολοκληρωθεί το προσεχές Σάββατο 14 Ιουλίου. Την επομένη στις 7.00 το απόγευμα θα δοθεί παράσταση στο Εκκλησιαστήριο της Αρχαίας Μεσσήνης, ενώ η περιοδεία θα ολοκληρωθεί στις 20 Ιουλίου, στις 9.00 το βράδυ, οπότε θα δοθεί παράσταση στο Διαβολίτσι.
Να σημειωθεί ότι η Πειραματική Σκηνή αφιερώνει τις παραστάσεις στο Γιώργο Τσαγκάρη, αφού φέτος συμπληρώνονται 10 χρόνια από το θάνατό του και πραγματοποιούνται σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας.
Τέλος, για την παράσταση στην Αρχαία Μεσσήνη θα δρομολογηθεί πούλμαν για όσους δε διαθέτουν μεταφορικό μέσο με κόστος 10 ευρώ, με την είσοδο στον αρχαιολογικό χώρο να είναι δωρεάν. Όσοι, λοιπόν, ενδιαφέρονται να μεταβούν στην Αρχαία Μεσσήνη για την παράσταση, μπορούν να τηλεφωνήσουν για κλείσιμο θέσεων στα τηλ. 2721021653, 6977437279.
Ο ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΒΑΤΡΑΧΟΙ
Το αρχαίο δράμα, η τραγωδία και η κωμωδία, που γεννήθηκε και κυριάρχησε στην πνευματική σφαίρα της αρχαίας Αθήνας τον 5ο αιώνα π.Χ., σφράγισε την πολιτιστική ταυτότητα μιας πόλης και μιας ολόκληρης εποχής.
Κι ενώ σώζονται έργα τριών μεγάλων τραγικών ποιητών, στο χώρο της κωμωδίας μόνο έντεκα κωμωδίες του Αριστοφάνη έχουν φτάσει ολόκληρες μέχρι τις μέρες μας. Το έργο του κωμικού ποιητή είναι ένας μοναδικός θησαυρός που φωτογραφίζει πάμπολλες πτυχές της ζωής στην αρχαία Αθήνα.
Σε αντίθεση με την επίσημη, σχεδόν τελετουργική γλώσσα της τραγωδίας, το αριστοφανικό γλωσσικό ιδίωμα αποδίδει με μεγάλη ακρίβεια την καθομιλουμένη. Ο δραματικός τόπος και χρόνος των έργων είναι το παρόν του ποιητή, η Αθήνα το τελευταίο τέταρτο του 5ου αι. π.Χ.
Οι κωμικοί χαρακτήρες του Αριστοφάνη είναι βγαλμένοι από τη ζωή, άνθρωποι της διπλανής πόρτας, με προτίμηση στην προσφιλή τάξη των γεωργών, αλλά και έμποροι, δούλοι, πολιτικοί, νοικοκυρές, φιλόσοφοι και ποιητές. Όλοι τους αντιμετωπίζουν απτά και καθημερινά προβλήματα: ένας πατέρας ανησυχεί για τη μόρφωση του γιου του (Νεφέλες), δυο φίλοι σχεδιάζουν να εγκαταλείψουν την πόλη για να γλιτώσουν τους φόρους (Όρνιθες), ένας αγρότης αγωνιά για το μέλλον της Ελλάδας και λαχταρά την ειρήνη (Ειρήνη).
Μπλέκοντας αριστοτεχνικά τους επωνύμους με τους κωμικούς χαρακτήρες που δημιουργεί ο ίδιος, ο Αριστοφάνης σχολιάζει με τρόπο απαράμιλλο τους πολιτικούς και τα καμώματά τους, τον Σωκράτη, τους σοφιστές και την παιδεία της εποχής, τους λογοτεχνικούς αντίζηλούς του, τις γυναίκες και τα τερτίπια τους, ακόμα και τους Ολύμπιους θεούς.
Πάνω απ’ όλα, όμως, στην κωμωδία του Αριστοφάνη ζωντανεύει μπροστά μας η ζωή της πόλης με τα προβλήματά της και τις αγωνίες της. Κατεξοχήν πρόβλημα είναι ο Πελοποννησιακός Πόλεμος που κυριαρχεί στη θεματολογία του ποιητή, καθώς τρία από τα σωζόμενα έργα του ασχολούνται αποκλειστικά με αυτόν, ενώ αναφορές στις πολεμικές συγκρούσεις και εξελίξεις δε λείπουν και από τις υπόλοιπες κωμωδίες του.
Ο ποιητής Αριστοφάνης είναι ειρηνιστής, όμως το έργο του δεν εκφράζει απλώς την επιθυμία για τον τερματισμό των συγκρούσεων, αλλά αποτυπώνει τις εκάστοτε εξελίξεις στο πολεμικό μέτωπο.
Οι κωμωδίες του Αχαρνής, Ειρήνη και Λυσιστράτη καθρεφτίζουν την πραγματικότητα του πολέμου όπως τη ζει η Αθήνα το 425, 421 και 411 π.Χ. αντίστοιχα και κάθε φορά η συνθήκη ειρήνης που κλείνει θριαμβευτικά το κάθε έργο αντανακλά τη διαπραγματευτική δύναμη της πόλης.
Η Αρχαία Κωμωδία κλείνει με τους Βατράχους, ένα έργο που φαινομενικά δεν έχει άμεση σχέση με τον πόλεμο, αλλά στην ουσία αφορά στην πορεία και τη μοίρα της Αθήνας όπως έχει οριστεί από την πολύχρονη πολεμική σύγκρουση. Το έργο παρουσιάζεται το 405 π.Χ., έναν μόλις χρόνο πριν από το τέλος του πολέμου, και δεν είναι τυχαίο ότι επιστρατεύεται ο ίδιος ο τιμώμενος θεός των θεατρικών αγώνων, ο Διόνυσος, στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Η πόλη βρίσκεται σε δεινή θέση· τώρα πια δεν τίθεται θέμα ειρήνης ή έστω ανακωχής, αλλά μόνο σωτηρίας. Η Αθήνα, το πολίτευμά της και οι θεσμοί της απειλούνται με καταστροφή. Μέσα σε αυτό το κλίμα, οι Βάτραχοι εστιάζουν στη λογοτεχνική αντιπαράθεση του Ευριπίδη και του Αισχύλου στον Άδη με κριτή τον Διόνυσο και βραβείο την επιστροφή του νικητή στη ζωή και την Αθήνα.
Στην πιο κρίσιμη ερώτηση του διαγωνισμού, νικητής θα αναδειχτεί ο ποιητής οι συμβουλές του οποίου μπορούν να σώσουν την πόλη. Στο τέλος, κι ενώ φαίνεται να έχει το προβάδισμα ο Ευριπίδης, ο Διόνυσος επιλέγει –μάλλον αυθαίρετα– τον Αισχύλο, η ζωή και το έργο του οποίου σφράγισαν το ένδοξο παρελθόν της Αθήνας.
Σε αντίθεση με τον Τρυγαίο, όμως, που επιστρέφει στη γη θριαμβευτής, στους Βατράχους το κοινό δε βλέπει ποτέ την επάνοδο του Αισχύλου και του Διονύσου στην πόλη που γέννησε τη δημοκρατία. Σαν όνειρο που κόβεται απότομα, το έργο τελειώνει χωρίς να εκπληρωθεί η υπόσχεση του θεού.
Η τελευταία πράξη του πολέμου έμελλε να εκτυλιχθεί ένα χρόνο αργότερα με τη συνθηκολόγηση των Αθηνών, το υποχρεωτικό γκρέμισμα των τειχών της πόλης, την κατάλυση του δημοκρατικού πολιτεύματος και την εγκαθίδρυση της τυραννίας των Τριάκοντα. Με τη σκιά των δυσμενών εξελίξεων να πέφτει βαριά πάνω από την πόλη, ο ποιητής διαισθάνεται την επερχόμενη καταστροφή και το βήμα του Διονύσου μένει μετέωρο στον Άδη. Η αυλαία πέφτει. Η πόλη συνθηκολογεί. Τέλος εποχής.
Π.Μπ.
«Βάτραχοι» του Αριστοφάνη από την Πειραματική Σκηνή Καλαμάτας
