Τα «Χριστούγεννα» αποτελούν τη μεγαλύτερη γιορτή του Χριστιανισμού σ’ όλο τον κόσμο. Ήθη, έθιμα, παραδόσεις, δοξασίες συντηρούνται στο πέρασμα των αιώνων, περνώντας από γενιά σε γενιά. Με «πηγή» το «θησαυρό» του αρχειακού υλικού του «Θάρρους» επιχειρούμε σήμερα να δούμε πως έβρισκε την Καλαμάτα η μεγαλύτερη ημέρα της Χριστιανοσύνης μέσα σε τρεις αιώνες, όσοι ακριβώς και το «ταξίδι» του «Θάρρους». Ξεκινώντας από το 1899, όταν το «Θάρρος», «μωρό» ενός έτους, έκανε τα πρώτα του βήματα φθάνοντας στο 2001, στο ξεκίνημα του 21ου αιώνα, που το «Θάρρος» υπεραιωνόβιο πλέον, αλλά με νεύρο , νεανική ζωντάνια και φρέσκια ματιά συνεχίζει το «ταξίδι» του.
Χριστούγεννα 1899: Χριστουγεννιάτικες ευχές και … για δώρο «Ένα κουτί Biscuits από το Ζυθοπωλείον Καρότση»
Με ευχές για «Έτη Πολλά» και Χριστουγεννιάτικο κείμενο κυκλοφορεί το «Θάρρος» στις 23 Δεκεμβρίου του 1899. Λίγες ημέρες πριν τη συμπλήρωση του 1ου έτους κυκλοφορίας του και πριν «αποχαιρετίσουμε» τον 19ο αιώνα στις διαφημίσεις της εφημερίδας αναφέρεται ότι «Εις το ζυθοπωλείον του Καρότση, όχι μόνο μπογάτσα αλλά και βούτυρο και ριζόγαλο και γιαούρτι και μπίρα» Παράλληλα το κατάστημα προτείνει ότι «Ένα κουτί Biscuits από το κατάστημα του κ. Καρότση δια δώρο του νέου έτους, είναι έκτακτον, σπουδαίο και απαράμιλλο»
Χριστούγεννα 1908: Οι επίκαιρες σκέψεις του «Γνωστού» και ο «μποναμάς» για μια λάμπα οινοπνεύματος
Παραμονή Χριστουγέννων του 1908. Ο 20ος αιώνας έχει μπει για τα καλά και ο αρθρογράφος της εφημερίδας με την υπογραφή «Γνωστός» καταθέτει τους προβληματισμούς του στην πρώτη σελίδα σχετικά με την εορτή των Χριστουγέννων που από θρησκευτική έχει αρχίσει σιγά σιγά να γίνεται και υλιστική. Στην εφημερίδα της ίδιας ημέρας θα διαβάσουμε επίσης την ευαισθησία των συμπολιτών μας και τον έρανο για τη Μεσσήνης της Ιταλίας που χτυπήθηκε από τον Εγκέλαδο. Τέλος, στις στήλες τις εφημερίδας διαβάζουμε ότι ο καλύτερος τρόπος για να ξοδευτούν οι «μποναμάδες» είναι ένα δώρο σε φίλους και συγγενείς μιας «Λάμπας Οινοπνεύματος» καθώς «με αυτό τον τρόπο και τα λεφτά σας θα πιάσουν τόπο…», όπως υπογραμμίζει η στήλη…
Χριστούγεννα 1920: Το «κλεισμένο σπίτι», το υπερωκεάνιον «Blair» και ρετσίνα προς δραχμάς 2 κατά οκάν από τον Μαλικούρτη
Ανήμερα τα Χριστούγεννα του 1920, το «Θάρρος» κυκλοφορεί με το ποίημα το «Κλεισμένο σπίτι» του Γ. Στρατήγη, στην πρώτη του σελίδα. Επίσης, αναφέρεται ότι ανήμερα της μεγάλης θρησκευτικής εορτής στο λιμάνι της πόλης πρόκειται να καταπλεύσει το Αμερικανικό Κυβερνητικό Υπερωκεάνιο , βάρους 9600 τόνων, “Blair”. Οι Καλαματιανοί πάντως , γιόρτασαν τα Χριστούγεννα του ’20 με «Οίνο εκλεκτό» 2 δραχμάς κατά οκάν από τον Μαλικούρτη.
Χριστούγεννα 1930: Τα έργα στον Πάμισο και η Ουγγαρέζα χορεύτρια στο καμπαρέ του «Γερμανάκου»
Στο μεσοπόλεμο πλέον η Καλαμάτα, και το «Θάρρος» κυκλοφορεί ανήμερα τα Χριστούγεννα του 1930 με φωτογραφία έργο τέχνης από τη γέννηση του Θεανθρώπου στο πρωτοσέλιδο και άρθρο με την υπογραφή Π.Ι. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει στις μέσα σελίδες η έκθεση για τα έργα του Παμίσου. Επίκαιρο θα μπορούσε να πει κάποιος, καθώς, 87 χρόνια μετά, περιμένουμε μια μελέτη για έργα στον Πάμισο Ποταμό. Σχετικά με τη διασκέδαση των Καλαματιανών τα χρόνια του «μεσοπολέμου» σε διαφήμιση της εφημερίδας διαβάζουμε ότι το απόγευμα των Χριστουγέννων, όταν όλα τα κέντρα θα είναι κλειστά, στο καμπαρέ του «Γερμανάκου» Ουγγαρέζα χορεύτρια με θητεία στα καλύτερα «Μουζίκ – Χωλ» της Ευρώπης θα πραγματοποιήσει μοναδική παράσταση.
Χριστούγεννα 1940: Η Χειμάρρα εις χείρας Ελληνικάς και οι ευχές της Φρειδερίκης
Ο ελληνοιταλικός πόλεμος, που ξεκίνησε λίγους μήνες πριν, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη τα Χριστούγεννα του 1940, και οι Έλληνες στρατιώτες σημειώνουν μεγάλες νίκες εις το μέτωπον. Όπως είναι φυσικό, τα «πολεμικά νέα» και τα τηλεγραφήματα του πολεμικού ανταποκριτή Μελλά της «Καθημερινής», μονοπωλούν το ενδιαφέρον στο δισέλιδο «Θάρρος» της 24ης Δεκεμβρίου του 1940 ενώ η πρώτη σελίδα «επισκιάζεται» από τη προέλαση των Ελληνικών Στρατευμάτων στη Χειμάρρα που πέρασε «εις χείρας Ελληνικάς» . Παράλληλα, υπάρχουν οι ευχές της Βασίλισσας Φρειδερίκης για τις ημέρες των εορτών καθώς και ανακοίνωση του Δημάρχου Καλαμάτας για τα σημεία όπου οι άποροι μπορούν να προμηθευτούν βοήθεια.
Χριστούγεννα 1950: «Στις επάλξεις με τα όπλα ανά χείρας…» τα Χριστούγεννα του ‘50
Η Καλαμάτα όπως και ολόκληρη η χώρα έχουν βγει μόλις από τη δίνη του 2ου Παγκόσμιου Πολέμου και του αδελφοκτόνου εμφυλίου που ακολούθησε. Οι «Πατριωτικοί» κίνδυνοι παραμονεύουν, όπως υπογραμμίζεται στο πρωτοσέλιδο του «Θάρρους» την Κυριακή 24 Δεκεμβρίου, παραμονή των Χριστουγέννων του 1950, τόσο από το μήνυμα του Αρχιστράτηγου Παπάγου όσο και στο άρθρο της εφημερίδας. Ο «ευρωστρατός», έστω και σε άλλη μορφή και κάτω από διαφορετικές συνθήκες, ήταν θέμα προς συζήτηση ακόμα και πριν από περίπου 70 χρόνια. Ο πληθωρισμός που ξεκίνησε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο καλά κρατεί καθώς το «Θάρρος» το 1950 κοστίζει 1.000 δραχμές! Όσο για τα δώρα των εορτών, η Ηλεκτρονική Αγορά του Λεωνίδα Κληρόπουλου διαθέτει τα παγκοσμίου φήμης Ραδιόφωνα General Electric ενώ κουραμπιέδες εντός πολυτελών κουτιών με τα αγνότερα υλικά για τις ημέρες των Χριστουγέννων θα βρει κανείς στο Ζαχαροπλαστείο «Σκιαδά», το οποίο εξακολουθεί να υπάρχει μέχρι και σήμερα επί της οδού Υπαπαντής.
Χριστούγεννα 1964: Η ελληνική νίκη στο Παρίσι και το όνειρο για μια πολυκατοικία από το λαχείο των Συντακτών
Με σκιτσογραφία του Φώτη Δημητριάδη, που τονίζει τη «Μεγάλη Ελληνική Νίκη» της Κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου και του Μεσσήνιου υπουργού Κωστόπουλου, στο Παρίσι , κυκλοφορεί το «Θάρρος» ανήμερα των Χριστουγέννων του 1964. Γίνεται, δε, γνωστό ότι ο Υπουργός αναμένεται να επισκεφτεί την Καλαμάτα ανήμερα των «Θεοφανείων» . Το όνειρο των Καλαματιανών όπως και των υπόλοιπων ελλήνων τα χρόνια εκείνα είναι να κερδίσουν το «Λαχείο των Συντακτών» που μοίραζε πολυκατοικίες, διαμερίσματα, αυτοκίνητα έως και εκατομμύρια δραχμές! Το εν λόγω λαχείο καταργήθηκε επί Χούντας το 1967 και αποτέλεσε ένα σύμβολο μιας ολόκληρης εποχής καθώς όλη η χώρα ζούσε στον «παλμό» του την παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Για τη διασκέδαση των Καλαματιανών τις ημέρες των εορτών στο «Θάρρος» του 1964 διαφημίζεται το εξοχικό κέντρο «Μύλος» στο Πήδημα, που διατηρείται μέχρι και σήμερα ενώ για το ντύσιμο των ανδρών φροντίζει το εμπορορραφείον «Κασμηράλ» στην οδό Κολοκοτρώνη.
Χριστούγεννα 1973: Παγκόσμια κρίση στην οικονομία και εορταστικό απογευματινό από το «Λύκειο Ελληνίδων της Καλαμάτας»
Βρισκόμαστε πλέον λίγο πριν το τέλος της Χούντας των Συνταματαρχών. Όπως διαβάζουμε στο «Θάρρος», την Τρίτη 25 Δεκεμβρίου του 1973, επικρατεί παγκόσμια ανησυχία για την κατάσταση της οικονομίας. Παράλληλα, τη Μεσσηνία επισκέπτεται ο πρωθυπουργός της Χούντας Ανδρουτσόπουλος όπου τυγχάνει υποδοχής στην Τσακώνα. Αν και τα αυτοκίνητα ακόμα λίγα στους δρόμους τα τροχαία μαστίζουν από τότε τη χώρα καθώς συνολικά 12 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους στην άσφαλτο. Η «Ολυμπιακή» του Ωνάση βρίσκεται στις δόξες της , όπως φαίνεται και από τη μεγάλη διαφήμιση που θα συναντήσουμε στις μέσα σελίδες της εφημερίδας. Τέλος, το «Λύκειο Ελληνίδων της Καλαμάτας» καλεί τις κυρίες της πόλης στο Χριστουγεννιάτικο Απογευματινό στο ξενοδοχείο ΡΕΞ, όπου θα εμφανιστεί και το μικρό χορευτικό τμήμα.
Χριστούγεννα 1982: Εξαιρετική η κίνηση της τοπικής αγοράς
Ανήμερα των Χριστουγέννων, το Σάββατο του 1982 κυκλοφορεί το «Θάρρος». Ο Ανδρέας Παπανδρέου βρίσκεται στα «ηνία» της χώρας ήδη από το 1981 και ζητά φραγμούς στους εξοπλισμούς. Το Κυπριακό στον κύριο τίτλο της εφημερίδας αποτελεί διαχρονικό και άλυτο πρόβλημα δεκαετιών. Αισιόδοξα είναι τα μηνύματα για την κίνηση στην τοπική αγορά και από την κάθοδο των Αθηναίων στην ύπαιθρο. Για όσους θέλουν να δουν το μέλλον καλύτερα, το «μέντιουμ» Lacis μέσω της διαφήμισης του στην εφημερίδα τους δίνει αυτή τη δυνατότητα.
Χριστούγεννα 1992: «Λευκά» Χριστούγεννα , τρομοκρατία και Μακεδονικό
Η τρομοκρατία και οι ληστείες αποτελούν κύριες ειδήσεις του «Θάρρους» τα «Λευκά», όπως διαβάζουμε, Χριστούγεννα του 1992. Στο πρωτοσέλιδο ξεχωρίζει και το Χριστουγεννιάτικο μήνυμα του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Μεσσηνίας Χρυσοστόμου. Στις μέσα σελίδας διαβάζουμε τον αγώνα των ομογενών για το ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων, θέμα που βρίσκεται και πάλι στην επικαιρότητα αυτές τις ημέρες.
Χριστούγεννα 2001: Δρόμοι με επιπτώσεις στο περιβάλλον, ο «φεμινιστής» Γ. Νταγιόπουλος και Χριστούγεννα με Dj τον Γ. Σπίνο
Ο 21ος αιώνας έχει ξεκινήσει και το «Θάρρος» συνεχίζει το «ταξίδι» του. Στις 23 Δεκεμβρίου του 2001, λίγο πριν τα ATM αρχίζουν να βγάζουν «ευρώ», το «Θάρρος» αναγράφει την τιμή του τόσο σε δραχμές όσο και «ευρώ» για να συνηθίζουμε σιγά σιγά. Τον κύριο τίτλο της εφημερίδας απασχολεί οι επιπτώσεις στο περιβάλλον από τους νέους δρόμους που κατασκευάζονται , που, αν κρίνουμε και από τις περυσινές πλημμύρες, παραμένει πάντα επίκαιρο. Στα «Αδιακρίτως» της εποχής, πρωταγωνιστεί ο επί σειρά ετών δημοτικός σύμβουλος και αντιδήμαρχος Γ. Νταγιόπουλος, ο οποίος προβλέπει ότι το 2006 η Καλαμάτα θα έχει δήμαρχο γυναίκα , χωρίς ωστόσο να επαληθευτεί. Σχετικά με τις εορτές αναφέρεται, επίσης στη στήλη «Αδιακρίτως», ότι στο μεγάλο πάρτι που ετοιμάζει ο Δήμος στην κεντρική πλατεία μουσική θα παίξει ο δημοτικός σύμβουλος Γ. Σπίνος που διαθέτει και σχετική εμπειρία από το παρελθόν.Τέλος, στο πολυσέλιδο «Θάρρος» συναντάμε τον αγώνα για τη σωτηρία της «Μαύρης Θύελλας» στην τελευταία της παρουσία μέχρι και σήμερα στα σαλόνια της Α’ εθνικής καθώς και την επίσκεψη Ρεχάγκελ στη πόλη μας για την γιορτή της ΕΠΣΜ.
Επιμέλεια Θέματος: Κώστας Γαζούλης
*Η επιλογή των ημερομηνιών έγινε τυχαία με στόχο την αναφορά από κάθε δεκαετία στην πορεία αυτή του «Θάρρους»
*Φωτογραφία Χριστουγεννιάτικου δέντρου στην κεντρική πλατεία τεκμήριο από τα αρχεία ΓΑΚ Μεσσηνίας
