«Εκ των γραμμάτων γεννάται η προκοπή με την οποίαν λάμπουν τα ελεύθερα έθνη», έλεγε ο Ρήγας Φεραίος, τότε που εμψύχωνε τους επαναστατημένους Έλληνες. Διακόσια και κάτι χρόνια μετά η ρήση του Ρήγα είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Η Ελλάδα έχει ανάγκη να βρει την παγκόσμια λάμψη της, να «λυτρωθεί» από τα δεσμά της πολυεπίπεδης κρίσης που βιώνει, έχει ανάγκη να προκόψει. Και το μόνο κατάλληλο μέσο γι’ αυτό είναι η επένδυση στην Παιδεία. Αλλά ποιες είναι οι προτεραιότητες μιας σύγχρονης εκπαιδευτικής πολιτικής, στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση;
Σύγχρονο Δημόσιο Σχολείο
Πρώτη και κύρια είναι να δημιουργήσει ένα ανάλογο με την εποχή, σύγχρονο δημόσιο σχολείο. Με ένα νέο συνεκτικό πρόγραμμα σπουδών από το Δημοτικό ως το Λύκειο, που θα προσαρμόζει έτσι τη διδακτέα ύλη, ώστε να ολοκληρώνεται κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους και ταυτόχρονα θα ενισχύει την πειραματική άσκηση.
Ένα τέτοιο σχολείο θα υιοθετήσει νέες μεθόδους διδασκαλίας, οι οποίες και θα περιορίζουν το διάβασμα του μαθητή στο σπίτι, αλλά και θα του δίνουν τα εφόδια για να αναπτύξει άλλες βιωματικές και δημιουργικές δράσεις, εκτός ωρολογίου προγράμματος, επάνω σε νέα εκπαιδευτικά θέματα (π.χ. ρομποτική, εθελοντισμός, οδική συμπεριφορά, λειτουργία εικονικών επιχειρήσεων κ.λπ.). Με τον τρόπο αυτό θα έρθει ως φυσικό επακόλουθο η κατάργηση της «παπαγαλίας» και η άμεση αντικατάστασή της από την κριτική σκέψη, την πρωτοβουλία, τη δημιουργικότητα, απαραίτητα εφόδια κάθε εργαζόμενου στη σημερινή κοινωνία, μαζί με αυτά της ομαδικότητας, της συναισθηματικής νοημοσύνης και της καλλιέργειας ψηφιακών δεξιοτήτων.
Ειδικά ως προς το τελευταίο, πρέπει να δοθεί έμφαση στην ασφαλή περιήγηση στο διαδίκτυο και στην ευαισθητοποίηση των μαθητών πάνω στους κινδύνους του. Όλοι οι μαθητές πρέπει να έχουν αποκτήσει πιστοποιητικό βασικών γνώσεων πληροφορικής ως την Α΄ Λυκείου. Αλλά καμία εκπαιδευτική πολιτική δεν μπορεί να επιτελέσει το σκοπό της, αν δε συνδυαστεί με την παροχή κατευθύνσεων σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού (στο Γυμνάσιο) από επιστήμονες και στελέχη της αγοράς, αλλά και με την εισαγωγή της άσκησης σε επιχειρήσεις, ώστε οι μαθητές να εξοικειώνονται με την πραγματική οικονομία και να διαλέγουν επάγγελμα με μεγαλύτερη σιγουριά.
Τα παραπάνω πρέπει να προσφέρονται σε όλους τους μαθητές, χωρίς κανέναν αποκλεισμό λόγω αναπηρίας ή ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών.
Ποιοτική και αποτελεσματική εκπαίδευση
σημαίνει επένδυση στους εκπαιδευτικούς μας
Προτεραιότητα, επίσης, μιας σύγχρονης εκπαιδευτικής πολιτικής πρέπει να είναι η επένδυση στους εκπαιδευτικούς μας. Η ενδοσχολική επιμόρφωση, εστιασμένη στις ανάγκες του κάθε στελέχους, η δημιουργία κέντρων εκπαιδευτικής καινοτομίας και η δημιουργία δικτύων συνεργαζόμενων σχολείων (δημόσιων και ιδιωτικών) για την ανταλλαγή απόψεων και καλών πρακτικών είναι από τα πρώτα βήματα μιας εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Καμία, όμως, μεταρρύθμιση δε θα έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα αν δε συνδεθεί με την αξιολόγηση. Αξιολόγηση όλων των συντελεστών του εκπαιδευτικού συστήματος: δομών, διευθυντών, εκπαιδευτικών, μαθητών. Οι γονείς θα αξιολογούν δομές και εκπαιδευτικούς, οι μαθητές επίσης… Η αξιολόγηση θα γίνεται μέσω ηλεκτρονικών ερωτηματολογίων και δεικτών που διαμορφώνονται από τα αποτελέσματα. Τα κριτήρια θα καθορίζονται και τα αποτελέσματα θα αξιολογούνται από την Αρχή διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και την Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Α.ΔΙ.Π.Π.Δ.Ε). Και φυσικά, τα αποτελέσματα θα συνδέονται με την επιβράβευση όσων διακρίνονται και την επιμόρφωση όσων υστερούν, ενώ την όλη διαδικασία θα συντονίζουν οι σχολικοί σύμβουλοι, που πρέπει να επανέλθουν με νέο ρόλο και αρμοδιότητες.
Σχολεία απελευθερωμένα από
το σφιχτό εναγκαλισμό με το κράτος
Ασφαλώς τίποτα από τα παραπάνω δεν είναι υλοποιήσιμο, αν δεν «απελευθερώσουμε» το σχολείο. Αν δεν ξεφύγουμε από το υπουργοκεντρικό μοντέλο που διατρέχει όλη τη δημόσια διοίκηση… Ειδικά ως προς το διοικητικό και οικονομικό πεδίο των σχολείων μας, πρέπει να δημιουργήσουμε ένα νέο ολιγομελές όργανο, στο οποίο θα μετέχει οπωσδήποτε ένας εκπρόσωπος του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων, καθώς και ένας παρατηρητής από τους μαθητές. Το όργανο αυτό θα είναι επιφορτισμένο με την καθημερινή λειτουργία του σχολείου, αλλά και με τη διαχείριση πόρων επιπλέον της κρατικής χρηματοδότησης.
Σε παιδαγωγικό επίπεδο, η απελευθέρωση του σχολείου σημαίνει ότι οι εκπαιδευτικοί του θα έχουν τη δυνατότητα να διαμορφώνουν ένα τμήμα του προγράμματος σπουδών με βάση τις ανάγκες των μαθητών του και τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής.
Το Λύκειο να έχει
αυτόνομο παιδαγωγικό ρόλο
Αποτελεσματική μεταρρύθμιση, τέλος, δεν μπορεί να υπάρξει αν το Λύκειο δεν επανακτήσει τον αυτόνομο παιδαγωγικό του ρόλο. Αν δε λειτουργεί απλώς ως προθάλαμος συμμετοχής στις Πανελλήνιες, αλλά ως δρόμος για την απόκτηση του Εθνικού Απολυτηρίου, σε συνδυασμό με την απόκτηση πιστοποίησης σε μια τουλάχιστον ξένη γλώσσα. Απαραίτητο γι’ αυτό θα είναι ο συνυπολογισμός των βαθμών των τριών τάξεων του Λυκείου και, συνεπώς, οι εξετάσεις για το πέρασμα από τη μια τάξη στην άλλη με θέματα από την Τράπεζα Θεμάτων.
Οι Έλληνες αξίζουμε
και μπορούμε καλύτερα!
Όμορφος κόσμος αγγελικά πλασμένος; Ή μήπως σκηνή από ταινία επιστημονικής φαντασίας; Τίποτα από τα δύο. Όσα αναφέρω παραπάνω, δεν είναι παρά μέρος μόνο του ήδη έτοιμου και κοστολογημένου προγράμματος της Νέας Δημοκρατίας για την Παιδεία, στη διαμόρφωση του οποίου είχα την χαρά και την τιμή να συμμετέχω ως μέλος του Μητρώου Στελεχών και του Τομέα Παιδείας.
Μαζί με συνεργάτες από όλη την Ελλάδα επεξεργαστήκαμε νομοσχέδια τα οποία περιλαμβάνουν μέτρα για την ενίσχυση του κοινωνικού χαρακτήρα του σχολείου (όπως π.χ. κουπόνι ύψους 180 ευρώ το μήνα για 10 μήνες το χρόνο, ώστε να μη μείνει κανένα παιδί εκτός παιδικού σταθμού), αλλά και μέτρα για την ενίσχυση της ασφάλειας των σχολικών μονάδων (υπεύθυνος κτηρίου) και την αντιμετώπιση του εκφοβισμού (εισαγωγή του νέου θεσμού του «εκπαιδευτικού εμπιστοσύνης», στον οποίο θα μπορούν να απευθύνονται οι μαθητές, ατομικά ή ομαδικά, συζητώντας τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν).
Πίστευα και πιστεύω ακράδαντα πως οι Έλληνες αξίζουμε καλύτερα, αλλά και μπορούμε να επιτύχουμε τα καλύτερα. Ας μη χάσουμε την ευκαιρία που θα έχουμε γι’ αυτό μέσα στο 2019…
Της Πιπίνας Π. Κουμάντου
Μέλους του Μητρώου Πολιτικών Στελεχών της Ν.Δ.
Αυτήν την εκπαίδευση θέλουμε για τα παιδιά μας!
