Το παλαιό Λύκειο είναι ένα υψίστης ιστορικής σημασίας κτήριο για τα Φιλιατρά. Η ιστορία του ξεκινά σχεδόν έναν αιώνα πίσω, όταν με πρωτοβουλία του εκπαιδευτικού Γ. Καψάλη ιδρύθηκε το ταμείο εκπαιδευτικής πρόνοιας, με σκοπό την ανεύρεση πόρων για την ανέγερσή του. Η πρώτη κίνηση του ταμείου ήταν η θέσπιση ειδικού φόρου στην παραγωγή του ελαιολάδου και της σταφίδας εκείνου του έτους, πρωτοβουλία που στήριξαν οι τοπικοί έμποροι της τότε εποχής. Ύστερα, εφόσον είχε γίνει το πρώτο επιτυχημένο βήμα, εξασφαλίστηκε χρηματοδότηση από το υπουργείο Παιδείας και δάνειο με ευνοϊκούς όρους από την Εθνική Τράπεζα.
Οι πόροι είχαν συγκεντρωθεί και το Λύκειο Φιλιατρών έκανε εγκαίνια το Μάιο του έτους 1928. Πλήθος κόσμου απ’ όλον τον νομό παρευρέθηκε στην εκδήλωση, ώστε να θαυμάσει το επιβλητικό νέο κτήριο, με την εντυπωσιακή αρχιτεκτονική, που θεωρούνταν ιδιαίτερα σύγχρονη και πρωτοποριακή για την εποχή της.
Η λειτουργία του Λυκείου έπαψε οριστικά το έτος 2013, όταν εγκαινιάστηκε το καινούργιο κτήριο στέγασης των μαθητών. Από τότε έχει εγκαταλειφθεί πλήρως και σήμερα, βανδαλισμένο πλέον, φαντάζει ερείπιο, χωρίς να διακρίνεται κανένα ίχνος από τη λάμψη του παρελθόντος. Τα προβλήματα που προϋπήρχαν όσο λειτουργούσε, πλέον έχουν γιγαντωθεί και δεν απειλούν μόνο το οικοδόμημα, αλλά εγκυμονούν κινδύνους για τους πολίτες ή τα μικρά παιδιά που δραστηριοποιούνται στον περιβάλλοντα χώρο.
Παρατηρώντας κανείς το Παλαιό Λύκειο Φιλιατρών μπορεί εύκολα να αντιληφθεί ότι εάν δεν γίνει κάποια παρέμβαση, το κτήριο θα καταρρεύσει σε βάθος δεκαετίας. Τα πατώματα είναι αλλοιωμένα και στην πλειοψηφία τους εντελώς κατεστραμμένα, ενώ εμφανείς είναι οι φθορές στην τοιχοποιία και στην στέγη. Κάθε φορά που βρέχει το σχολείο πλημμυρίζει. Η υγρασία κυριαρχεί στο χώρο, διαβρώνει τους τοίχους και τα νερά δημιουργούν «μικρούς βάλτους», με αποτέλεσμα να υπάρχουν οι ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη μικροβίων και μικροοργανισμών. Η εγκατάλειψη έχει αχρηστεύσει ολοκληρωτικά το δίκτυο θέρμανσης και το ηλεκτροστάσιο. Όλοι οι σωλήνες είναι σκουριασμένοι, τα παράθυρα και οι πόρτες είναι σπασμένα, ενώ όσα κουφώματα έχουν απομείνει έχουν σαπίσει.
Όσο δε γίνεται κάποια παρέμβαση, η άπρακτη παρέλευση του χρόνου και οι καιρικές συνθήκες θα συνεχίσουν να αλλοιώνουν και να καταστρέφουν όλο το οικοδόμημα. Συνεπώς, η ανάγκη επισκευής του είναι επιτακτική.
Η αδιαφορία των αρμόδιων Αρχών του τόπου μας είναι προκλητική. Οι κάτοικοι των Φιλιατρών δικαίως διαμαρτύρονται για τη στάση τους, καθώς έχουν δείξει την μέγιστη αδράνεια. Σημειωτέον ότι το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης έχει εκδώσει ειδικό πρόγραμμα χρηματοδότησης για την ανακαίνιση παλαιών δημοτικών κτηρίων (άνω 800 τ.μ), το οποίο υπάγεται σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα και έχει ανώτατο όριο χρηματοδότησης το ποσό των 2.500.000 ευρώ, με ποσοστό κάλυψης 100%. Κανένας δε διεκδίκησε την ένταξη στο πρόγραμμα, αλλά έγινε λόγος, προεκλογικά, για ανακατασκευή-επισκευή του κτηρίου από πόρους του Δήμου Τριφυλίας και για κονδύλιο ύψους 95.000 ευρώ, προκειμένου να ενταχθεί στον προϋπολογισμό του Δήμου Τριφυλίας των ετών 2018 (4.990 ευρώ) -2019 (90.000 ευρώ). Είναι αντιληπτό ότι το ποσό αυτό, αν τελικά διατεθεί, είναι μηδαμινό συγκριτικά με το μέγεθος του κτηρίου και τις καταστροφές που έχει υποστεί.
Το κτήριο βρίσκεται ακριβώς δίπλα στο νέο σχολικό συγκρότημα, όπου στεγάζονται το Γυμνάσιο και το Λύκειο Φιλιατρών. Η θέση του και ο αρχικός προορισμός του υπαγορεύουν συνειρμικά ότι θα μπορούσε να λειτουργήσει ως βιβλιοθήκη-πνευματικός πολυχώρος, εξοπλισμένος με το απαραίτητο πνευματικό υλικό και την τελευταία τεχνολογία ή εναλλακτικά να γίνει Μουσείο, ελεύθερο προς τα παιδιά και τους πολίτες, που θα φιλοξενήσει την πλούσια ιστορία των Φιλιατρών και της Τριφυλίας.
Είναι πραγματικά κρίμα, σε βάθος δεκαετίας, όταν και θα συμπληρωθεί ένας αιώνας ζωής του Παλαιού Λυκείου, αντί να γιορτάσουμε τα εγκαίνια της ανακατασκευής, αναβάθμισης και επαναλειτουργίας του ιστορικού οικοδομήματος αυτού, να αναζητούμε τις ευθύνες για την ολοκληρωτική κατάρρευσή του.
Ευχαριστώ από καρδιάς τον κ. Παναγιώτη Α. Ξύγκα, πολιτικό μηχανικό, που ζει και εργάζεται στα Φιλιατρά, για την πολύτιμη συμβολή του στη συλλογή πληροφοριών σχετικά με τη σημερινή κατάσταση του κτηρίου και τον κ. Ηλία Ζέρβα για την επιμέλεια και την εξακρίβωση των ιστορικών αναφορών.
Της Χάιδως Παναγιωτοπούλου
Υποψήφιας δημάρχου Τριφυλίας
