Το 1989 είχα μόλις τελειώσει τη στρατιωτική μου θητεία και δίδασκα Οικονομικά στη νεοσύστατη Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης. Εκείνη την άνοιξη ο Αντρέας Παπανδρέου με φώναξε στο γραφείο του στο Καστρί και μου πρότεινε να πάω στην Ευρωβουλή. Αρνήθηκα.
Αρνήθηκα, γιατί το πολιτικό κλίμα της εποχής ήταν άρρωστο και νοσηρό. Ήταν το «Βρώμικο ’89», όταν η Αριστερά σε συμπαιγνία με την αμετανόητη Δεξιά προσπάθησαν να εξοντώσουν πολιτικά τον Αντρέα Παπανδρέου, γιατί τόλμησε και έβαλε τον «Έλληνα στο παιχνίδι».
Αρνήθηκα, γιατί ήμουν αισιόδοξος και δε συμμερίστηκα τους φόβους του Αντρέα. Ήταν βαθύτατα Eυρωπαϊστής, αλλά φοβόταν ότι οδεύαμε προς μια Γερμανική Ευρώπη και όχι μια Ευρωπαϊκή Γερμανία. Φανταστείτε τη διορατικότητα του: Η Ενωμένη Γερμανία δεν υπήρχε ακόμη! Το Τείχος του Βερολίνου έστεκε ακόμη και χώριζε την Ευρώπη στα δύο. Έξι χρόνια μετά, το Μάη του 1995, σε μια δραματική συνέντευξη, ο- κατά το BBC- μοναχικός «Λέων της Μεσογείου» κατήγγειλε για πρώτη φορά το δημοκρατικό έλλειμμα και την Ευρώπη των 2 ταχυτήτων μέσα από την ανατριχιαστική του αναφορά στο «Διευθυντήριο». Πολλές από τις χώρες του Σιδηρούν Παραπετάσματος είναι σήμερα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Από τότε άλλαξαν πολλά, όμως καίρια ζητήματα παραμένουν αναπάντητα μέχρι και σήμερα.
Αρνήθηκα, γιατί δεν ήθελα να εκλεγώ με λίστα. Δεν ήθελα να τον εκθέσω με την κατηγορία του νεποτισμού- της κατάληψης θέσεων εξουσίας, δηλαδή με διορισμό οικογενειακών προσώπων. Αυτή τη φορά κατεβαίνω με σταυρό.
Αρνήθηκα, γιατί δεν ήμουν πεπεισμένος για το όραμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Δε θεωρούσα ότι ένα πολιτικό εγχείρημα που ξεκίνησε για αμυντικούς και οικονομικούς σκοπούς μπορεί να πρεσβεύσει τις αξίες του Σοσιαλισμού.
Τους τελευταίους μήνες προσπαθώ για κάτι που είναι αδύνατο. Προσπαθώ να γυρίσω πίσω το χρόνο και να κάνω την άρνηση κατάφαση. Αντί για ΟΧΙ να πω ΝΑΙ.
Ο Αντρέας είχε δίκιο…
Μόνο η Ενωμένη Ευρώπη μπορεί να γίνει ασπίδα από ασύμμετρες απειλές και την παγκοσμιοποίηση.
Μόνο η κοινωνική Ευρώπη μπορεί να κρατήσει ψηλά τις αξίες και το όραμα του Ευρωπαϊκού Σοσιαλισμού σήμερα. Την προστασία των κοινωνικά αδυνάμων, την ελεύθερη πρόσβαση για όλους στην Υγεία και στην Παιδεία, καθώς και το δικαίωμα στην εργασία και την αξιοπρεπή τρίτη ηλικία.
Μόνο η ισχυρή και αποφασισμένη Ευρώπη μπορεί να ηγηθεί της προσπάθειας να αποσοβηθεί η κλιματική αλλαγή.
Μόνο η δίκαιη Ευρώπη μπορεί να φορολογήσει τους κολοσσούς της τεχνολογίας και τις τράπεζες.
Μόνο εν τη ενώσει έχουν δύναμη τα κράτη μέλη της Ευρώπης.
Το ξέρω ότι όλοι μας αισθανόμαστε πολιτικά ορφανοί. Λείπουν οι μεγάλοι ηγέτες: ο Σπινέλι, ο Μονέ και ο Σούμαν, ο Μπραντ, ο Πάλμε, ο Μιτεράν, ο Αντενάουερ και ο Κολ. Λείπει ο Αντρέας.
Αλλά είμαστε εδώ. Εναπόκειται σε εμάς να φτιάξουμε τον κόσμο που θέλουμε. Για να μην το φτιάξουν άλλοι για λογαριασμό μας.
Σας ζήτω να με τιμήσετε με την εμπιστοσύνη σας.
Νίκος Παπανδρέου
*Φωτογραφία από το προσωπικό Αρχείο του Νίκου Παπανδρέου
