Περ. Ξηρογιάννης: «Θα αποφορτισθούν τα δικαστήρια, αλλά θα επιβαρυνθούν Εισαγγελία και Πρωτοδικεία»
Με πολύ διάβασμα θα βγάλουν το φετινό καλοκαίρι δικαστές και δικηγόροι λόγω των σαρωτικών αλλαγών στον Ποινικό Κώδικα και την Ποινική Δικονομία. Μάλιστα, είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι επήλθαν σε περίοδο που δε λειτουργούν κανονικά τα δικαστήρια, προκειμένου να γίνουν οι αλλαγές και οι προσαρμογές που πρέπει.
Βέβαια, τροποποιήσεις, όπως ήδη έχουν ανακοινωθεί από τη νέα ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης, θα γίνουν άμεσα, ωστόσο αρκετά πράγματα από αυτά που προβλέπει ο νέος Ποινικός Κώδικας και η Ποινική Δικονομία θα εφαρμοσθούν.
Ποινικός Κώδικας
Οι αλλαγές που έγιναν είναι πραγματικά σαρωτικές και σε συζήτηση που είχαμε με τον πρόεδρο του Δικηγορικού Συλλόγου Καλαμάτας, Περικλή Ξηρογιάννη, ως βασικές επισήμανε τις εξής: «Καταργούνται τα πταίσματα ως αδικήματα και τα Πταισματοδικεία ως δικαστήρια. Διατηρείται ως λειτουργός ο πταισματοδίκης για την ποινική προδικασία. Αναμορφώνεται εντελώς το σύστημα ποινών και στις κύριες ποινές προβλέπεται πλέον η παροχή κοινωφελούς εργασίας. Μειώνεται το όριο της πρόσκαιρης κάθειρξης σε 15 έτη. Καταργείται η μετατροπή της στερητικής της ελευθερίας ποινής σε χρηματική ποινή, και αντί για αυτό προβλέπεται η ολική ή μερική μετατροπή σε παροχή κοινωφελούς εργασίας. Υπάρχει η δυνατότητα περαιτέρω μείωσης μιας μειωμένης ποινής όταν συντρέχουν περισσότεροι λόγοι μείωσης ή περισσότερα ελαφρυντικά. Η χρηματική ποινή μετριέται σε ημερήσιες μονάδες κατά το πρότυπο του ελβετικού ποινικού κώδικα. Αλλάζουν τα όρια της ανηλικότητας και της μετεφηβικής ηλικίας. Καταργούνται ορισμένες αναχρονιστικές διατάξεις για ξεπερασμένα από τις κοινωνικές και ιστορικές συνθήκες αδικήματα. Καταργείται ο περιβόητος νόμος 1608/1950 (περί καταχραστών του Δημοσίου). Προβλέπεται σε περισσότερες περιπτώσεις η δυνατότητα παύσης της ποινικής δίωξης σε περίπτωση ικανοποίησης του παθόντος. Αυστηροποιούνται οι ποινές σε σοβαρά τροχαία ατυχήματα. Αντίθετα, γίνονται πιο επιεικείς σε άλλα αδικήματα».
Ποινική Δικονομία
Σε ό,τι αφορά την ποινική δικονομία, ο κ. Ξηρογιάννης, σημείωσε ότι με τις αλλαγές καταργούνται τα Πταισματοδικεία, υπάρχουν διατάξεις για τους οικονομικούς εισαγγελείς, προβλέπονται ειδικές διατάξεις για την αποχή από την ποινική δίωξη υπό προϋποθέσεις, αλλάζει η αρμοδιότητα των μονομελών και πολυμελών συνθέσεων, ενώ η αρμοδιότητα για τα κακουργήματα πλέον ανήκει μόνο σε πολυμελείς συνθέσεις. Καθιερώνεται η ηχογράφηση και σε ποινικές δίκες, η ποινική συνδιαλλαγή και η ποινική διαπραγμάτευση, καθώς και η ποινική διαταγή.
«Πρόκειται γενικά για διατάξεις που όσον αφορά στην ποινική δικονομία έχουν ως στόχο να μειώσουν τις υποθέσεις που φτάνουν στο ακροατήριο, μέσα από θεσμούς δράσεων της Εισαγγελίας, αλλά έτσι μεταφέρεται έντονο βάρος στην Εισαγγελία που στερείται του αναγκαίου αριθμού εισαγγελέων και υπαλλήλων, και έχουν στόχο να ελαφρύνουν ορισμένα αδικήματα, με αποτέλεσμα να μεταφέρεται μεγάλη ύλη ποινικών δικογραφιών στα Πρωτοδικεία, που επίσης στερούνται του αναγκαίου προσωπικού», τόνισε ο κ. Ξηρογιάννης.
«Στο δε νέο σύστημα ποινών», εξήγησε ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου, «παρατηρούμε σε άλλες περιπτώσεις μείωση της βαρύτητας κάποιων αδικημάτων ή μείωση των ποινών που δημιουργούν μία πρώτη εντύπωση αποφυλακίσεων, σε άλλες περιπτώσεις αυστηροποίηση των ποινών ορθή όπως στα τροχαία, προβληματική σε άλλες που κάποιος μπορεί να υποχρεωθεί να εκτίσει μικρό μέρος ποινής για αδικήματα που ως τώρα δε συνέβαινε. Προβληματισμούς δημιουργεί η κατάργηση της μετατροπής της ποινής σε χρήμα, ανάλογα από τη σκοπιά που θα το δει κανείς. Δηλαδή, από τη μία πριν διευκολυνόταν κάποιος με την πληρωμή να μη φυλακιστεί, από την άλλη υπήρχε η θεώρηση ότι όποιος έχει χρήματα πληρώνει και δε φυλακίζεται. Επίσης, η εκτεταμένη εφαρμογή της παροχής κοινωφελούς εργασίας δημιουργεί προβλήματα από την έλλειψη της αναγκαίας προετοιμασίας των φορέων που θα παρέχεται και τους όρους επίβλεψης της εκτέλεσής της.
Οι διατάξεις ήδη ισχύουν και δικαστές και δικηγόροι προσπαθούν να εξοικειωθούν με αυτές, έχουμε δε πάντα υπόψη ότι κάποιες επιμέρους διατάξεις μπορεί να τροποποιηθούν, αλλά ήδη αποτελέσματα στις εκκρεμείς ή και στο στάδιο της εκτέλεσης υποθέσεις θα έχουν επέλθει», κατέληξε ο κ. Ξηρογιάννης.
Της Βίκυς Βετουλάκη
Οι θετικές και οι αρνητικές αλλαγές από τον ποινικό κώδικα και ποινική δικονομία
