Η πρόληψη που είναι ίσως το πιο σημαντικό κομμάτι, και η αποκατάσταση ενός παιδιού που έχει υποστεί κακοποίηση ή παραμέληση, είναι τα δύο βασικά κεφάλαια στα οποία εστιάζουν οι αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς, όταν έρχονται αντιμέτωποι με τέτοια περιστατικά.
Πριν δύο εβδομάδες, σε σχετικό ρεπορτάζ του «Θ», αναφέραμε ότι το τελευταίο διάστημα, εισαγγελικές αρχές και κοινωνικές υπηρεσίες ασχολούνται καθημερινά πλέον με υποθέσεις ανήλικων, για τα οποία υπήρξε αναφορά κακοποίησης ή παραμέλησης.
Σύμφωνα δε με τα διαθέσιμα στοιχεία, αυτή την περίοδο συνολικά 55 υποθέσεις παιδιών παρακολουθούνται για κακοποίηση ή παραμέληση στη Μεσσηνία.
Αυτό στάθηκε και η αφορμή για την κουβέντα που είχαμε με τον Διευθυντή Κοινωνικής Εργασίας και Έρευνας των Παιδικών Χωριών SOS Στέργιο Σιφνιό, εστιάζοντας στο θέμα της πρόληψης και την ενεργοποίηση του περιβάλλοντος, πριν ένα παιδί φτάσει κακοποιημένο ή παραμελημένο στην πόρτα της κοινωνικής υπηρεσίας ή του Εισαγγελέα. Ιδιαίτερα υπογράμμισε την ανάγκη να μην υπάρχει καθυστέρηση στην επίσημη διαπίστωση κακοποίησης ή παραμέλησης ενός παιδιού.
Σωματική κακοποίηση
Στην Καλαμάτα το Κέντρο Στήριξης Παιδιού και Οικογένειας των Παιδικών Χωριών SOS λειτουργεί από 2009 και στόχο έχει την ενίσχυση οικογενειών που βρίσκονται σε κρίση.
«Εμείς, ως Παιδικά Χωριά SOS και για να μείνω στην περιοχή της Καλαμάτας, έχουμε ήδη, όπως γνωρίζετε, δύο προγράμματα τα οποία έχουν να κάνουν μεταξύ άλλων και με την προσπάθεια να προλάβουμε αυτού του τύπου τα φαινόμενα της κακοποίησης ή και σοβαρής παραμέλησης από πλευράς οικογενειακού περιβάλλοντος προς τα παιδιά», είπε ο κ. Σιφνιός ξεκινώντας την κουβέντα μας και συνέχισε:
«Το φαινόμενο της σωματικής κακοποίησης είναι αρκετά περίπλοκο και έχει αρκετές παραμέτρους και πάρα πολλές αιτίες. Υπάρχουν αιτίες που αφορούν γονείς που έχουν θέμα με την γονική τους ιδιότητα. Δηλαδή υπάρχει μια παθολογία ή προβλήματα που μπορεί να είναι από εξάρτηση, μέχρι σοβαρές ψυχιατρικές ασθένειες των γονιών. Υπάρχουν όμως και άλλες αιτίες, που έχουν να κάνουν με την αδυναμία από τον γονιό, είτε λόγω κοινωνικών συνθηκών, είτε λόγω πνευματικής δυνατότητας, να εκπαιδευτεί κατά κάποιο τρόπο ή να έχει τη δυνατότητα να βοηθήσει το παιδί του σε ζητήματα που μπορεί να προκύπτουν. Και έτσι, πολλές φορές, μπορεί να έχουμε μία μητέρα ή ένα πατέρα, που είναι μόνος του και παλεύει με χίλια δυο κοινωνικά προβλήματα. Φτάνει, λοιπόν, στο σημείο να παραμελεί το παιδί του ή ακόμα και σε σωματική βία απέναντι του. Σ’ αυτή την περίπτωση, λοιπόν, είναι πάρα πολύ σημαντικό να υπάρχουν δομές, όπως είναι αυτή του Κέντρου Στήριξης και του Κέντρου Επαγγελματικής Οικογενειακής Υποστήριξης των SOS στην Καλαμάτα, στα οποία μπορούν να απευθύνονται οι γονείς ή και οι νέοι γονείς, οι οποίοι περνούν μία δύσκολη περίοδο σε επίπεδο κοινωνικό και ψυχολογικό. Να παίρνουν τις απαιτούμενες υπηρεσίες και προς εκείνους, αλλά και προς τα παιδιά τους, ώστε να ανακουφιστούν σ’ αυτή τη μεγάλη και δύσκολη προσπάθεια να ανταποκριθούν στο γονεϊκό τους ρόλο και παράλληλα τη συμβουλευτική και την εκπαίδευση που χρειάζεται για να μπορέσουν να αποκαταστήσουν τις σχέσεις τους με τα παιδιά».
Ο κ. Σιφνιός εξήγησε ότι αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι που πρέπει να κατανοήσει η κοινωνία και οι άνθρωποι που έχουν πρόβλημα να απευθύνονται σε αυτές της υπηρεσίας, ώστε και οι ίδιοι να βοηθηθούν και να προληφθεί μία κατάσταση που μπορεί να μην έχει επιστροφή.
«Όταν λέω μία κατάσταση που μπορεί να μην έχει επιστροφή, εννοώ καταστάσεις, όπου, πλέον, παρεμβαίνουμε εμείς και αναγκαστικά και οι δημόσιες κοινωνικές υπηρεσίες, Εισαγγελείς, όταν διαπιστωθεί ότι ένα παιδί βρίσκεται σε κίνδυνο μέσα στο πλαίσιο της οικογένειας. Όταν αυτό διαπιστώνεται, αφαιρείται η γονική επιμέλεια και το παιδί πρέπει να πάει είτε σε ίδρυμα, είτε σε μία εναλλακτική κατάσταση όπως είναι η ανάδοχη οικογένεια ή η υιοθεσία. Γι’ αυτό έχει μεγάλη σημασία η πρόληψη. Να προλάβουμε τα παιδιά να μη φτάνουν σε μία συνθήκη όπου θα κακοποιούνται ή θα παραμελούνται και το δεύτερο να μη χάνουν την οικογένειά τους».
Σεξουαλική κακοποίηση
Στο δεύτερο μεγάλο κεφάλαιο που αναφέρθηκε ο κ. Σιφνιός, ήταν αυτό της σεξουαλικής κακοποίησης των ανηλίκων. Όταν η σεξουαλική κακοποίηση προέρχεται από το στενό οικογενειακό περιβάλλον, τίθεται θέμα παθολογίας των γονέων και πρέπει πολύ γρήγορα να γίνει αντιληπτό και να απομακρυνθεί το παιδί.
«Πρέπει επίσης οι γονείς να «εκπαιδευτούν» στο να γνωρίζουν και να προφυλάσσουν τα παιδιά τους από έναν τέτοιο κίνδυνο. Ένας γονιός έχοντας πάρει την εκπαίδευση που χρειάζεται μπορεί να κατανοήσει ποιο είναι το φυσιολογικό για έναν έφηβο ή τι συμβαίνει αν είναι συνεχώς στην ένταση. Να μπορεί να αναγνωρίσει ότι κάτι συμβαίνει στο παιδί του ή να δίνει τη δυνατότητα στο παιδί ανά πάσα στιγμή να απευθυνθεί σε αυτόν. Οι γονείς καμιά φορά αγαπώντας το παιδί και έχοντας έντονα την έγνοια του, γίνονται υπερπροστατευτικοί, σε σημείο που πολλές φορές να δημιουργούν το αντίθετο αποτέλεσμα στο παιδί τους. Αυτό λοιπόν έχει να κάνει με τη συμμετοχή όσο γίνεται των ανθρώπων αυτών, όχι μόνο μέσω προγραμμάτων που το SOS μπορεί να έχει, αλλά και οποιαδήποτε άλλη συμμετοχή μπορεί σε τέτοιες ομάδες ώστε οι γονείς να εκπαιδευτούν και να ευαισθητοποιηθούν απέναντι στο φαινόμενο αυτό» διευκρίνισε ο κ. Σιφνιός.
Αποκατάσταση
Τέλος, το τρίτο που είναι επίσης πολύ σημαντικό, όπως είπε ο κ. Σιφνιός είναι εφόσον διαπιστώνεται από τους αρμόδιους η κακοποίηση και η ακαταλληλότητα, να απευθύνονται έγκαιρα και γρήγορα σε φορείς που έχουν κατάλληλα περιβάλλοντα φροντίδας, όπως τα Παιδικά Χωριά SOS, στην Καλαμάτα.
«Άλλο ένα σημείο που θέλω να επισημάνω, γιατί δεν ακούγεται, είναι η καθυστέρηση πολλές φορές στη διαπίστωση της κακοποίησης και της ακαταλληλότητας του γονέα να έχει το παιδί του. Και αυτό το κομμάτι είναι πολύ σοβαρό, γιατί έχοντας κατά νου ότι προέχει το συμφέρον του παιδιού και η ασφάλεια του θα πρέπει κυρίως στις τοπικές κοινωνίες να ξεχνάμε τις οποίες κοινωνικές παρενέργειες μπορεί να υφίσταται ο ενήλικας, ο γονέας ή οποιοσδήποτε άλλος, και να κοιτάμε πως το παιδί μπορεί να προστατευθεί», κατέληξε.
Της Βίκυς Βετουλάκη
