Την εικοσαετία 1870 – 1890 άνθισαν στην πόλη μας πολλές βιομηχανίες. Το ξεκίνημα έγινε με την ποτοποιία. Μέχρι τότε γνώριζαν μόνον το ρακί.
Πολύ ενωρίτερα, το 1850, το ξεκίνημα είχε γίνει με την ποτοποιία Γ. Καλλικούνη και ακολούθησαν ο Σταματελάκης, ο Ι. Καλούλης, ο Στεφανούρης κ.ά.
Το 1892 ο Μπουφέας, ο Αγγελόπουλος, ο Σταματέλος, ο Σιγαλός, ο Ντέρος, ο Νικολόπουλος, ο Χριστόπουλος κ.ά.
Συγκεκριμένα, η ποτοποιία του Πέτρου Μπουφέα ιδρύθηκε το 1884 και του Νιον. Στεφανούρη το 1892.
Είναι γνωστό σε όλους μας ότι η ποτοποιία Γ. Καλλικούνη διέγραψε στην πόλη μας μια μεγάλη και αλματώδη πορεία. Τον Γ. Καλλικούνη διαδέχθηκε ο γιος του Νικόλαος και εν συνεχεία τα παιδιά του Νικολάου: Γιώργος και Βασίλης, οι οποίοι ανέβασαν σημαντικά τον πήχη της ποιότητας, της ποικιλίας των ποτών και της εμπορικότητας.
Άλλος τομέας που εμφανίστηκε ήταν η βυρσοδεψία, δηλαδή η κατεργασία των δερμάτων από τα ζώα. Ως γνωστόν, από αυτά βγαίνουν τα δέρματα για παπούτσια, τσάντες, ακόμη και ρούχα.
Με τη βυρσοδεψία ασχολήθηκαν οι Καλαματιανοί όπως: ο Σκοπέτος, ο Τσάκωνας, ο Μαστοράκος. Τα βυρσοδεψεία ήταν στη δυτική πλευρά του Νέδοντα, καθώς και στη Δυτική Παραλία, τα γνωστά «Ταμπάκικα».
Στον τομέα της αλευροβιομηχανίας το 1905 εμφανίζεται ο ηλεκτροκίνητος αλευρόμυλος του Καπράλου και των Μπαρδή – Γεωργόπουλου, που το 1910 μετατράπηκε σε αλευρόμυλο και αγοράσθηκε από τους Αφούς Μπαλή.
Το 1915 ιδρύθηκε η μεγάλη αλευροβιομηχανία των Φεραδούρου και Αποστολάκη, η «Ευαγγελίστρια» και ως ήταν επόμενο, οι μικροί αλευρόμυλοι έκλεισαν.
Την υποδηματοποιία και την ξυλουργική τέχνη οι δικοί μας τη διδάχθηκαν από ξένους που έτυχε να βρεθούν εδώ. Σε αυτές τις τέχνες, πρωτοπόροι υπήρξαν οι Ιταλοί, γι’ αυτό και ήκμασε στον τόπο μας το ιταλικό παπούτσι.
Τα πρώτα μαθήματα της ξυλογλυπτικής τα πήραν οι Καλαματιανοί από έναν Ιταλό μαραγκό, τον Τζοβανίνο, τον οποίο είχε φέρει εδώ ο πλούσιος Εφέσιος για τις ξυλουργικές εργασίες του αρχοντικού του στην πλατεία Μαυρομιχάλη.
Ο Τζοβανίνο έμεινε πολλά χρόνια και πολλά από τα έργα του σώζονται ακόμη, σε πολλά διατηρητέα κτήρια της πόλης.
Ένας άλλος κοινωνικός τομέας που εμφανίστηκε τα χρόνια εκείνα, ήταν η ραπτική. Οι ράφτες γνώρισαν μεγάλες δόξες, γιατί τότε μπήκε στη ζωή μας το ευρωπαϊκό ντύσιμο. Δόξες γνώρισαν οι «φραγκοράφτες» όπως τους έλεγαν: ο Μηνιουράκος, ο Σφακιανάκης, ο Βεντήρης, ο Αβραμάκος, ο Κασιώτης κ.ά. Αυτοί ήταν οι πρώτοι που έντυσαν τους Καλαματιανούς ευρωπαϊκά.
Βέβαια, οι ραφτάδες δεν προορίζονταν μόνον για να φτιάχνουν κουστούμια, αλλά έκαναν και επιδιορθώσεις ρούχων. Διορθώματα, γυρίσματα και διάφορα άλλα.
Η εμφάνιση των ραπτομηχανών ήταν μεγάλο γεγονός. Η τέχνη, πάντως, που σημείωσε στον τόπο μας εξαιρετική πρόοδο, ήταν η υφαντουργία της μετάξης.
Η ιστορία της πόλης μας, μας πληροφορεί ότι την τέχνη αυτή έφεραν στην Καλαμάτα από την Κωνσταντινούπολη εννέα καλόγριες που ήταν εξόριστες εκεί. Αυτές έμαθαν την τέχνη στη Σχολή της Πριγκίπισσας Ελένης και στην Βαλλειάνιο Σχολή.
Την τέχνη έμαθαν από τις καλόγριες και πολλά κορίτσια του τόπο μας και εξασφάλισαν τη ζωή τους.
Τα μεταξωτά των καλογραιών ήταν εξαιρετικής ποιότητος και η φήμη τους είχε φθάσει στα πέρατα της γης. Ειδικά ένας τύπος λεπτού υφάσματος ήταν περιζήτητο στα χαρέμια της ανατολής.
Η Μονή Καλογραιών είχε πάρει πολλά βραβεία και το κράτος τούς είχε εξασφαλίσει ετήσια επιχορήγηση.
Στον τομέα της Αγιογραφίας, υπήρξαν άξιοι αγιογράφοι όπως: ο Καμβύσης, ο Δράκος, ο Φερεντίνος, ο Βυζάντιος κ.ά. των οποίων αγιογραφίες σώζονται μέχρι σήμερα σε πολλές εκκλησίες.
Τα χρόνια εκείνα υπήρχαν και ζαχαροπλαστεία, που μαζί με τα γλυκά πουλούσαν και… φάρμακα, γιατί τα φάρμακα και οι φαρμακοποιοί ήταν ακόμα ανύπαρκτοι.
Είχε τότε δημιουργηθεί παράδοση για τα περίφημα γλυκά του τόπου μας. Ζαχαροπλαστεία που άφησαν εποχή ήταν του Κούση, των Αφών Ηλιοπούλου (τα Γαλάξια), του Ηλία Κάζου, των Βασίλη και Παντελή Σκιαδά, των Αφών Αλησμόνη, των Αφών Λάμπου, του Παντελή Αθανασίου. Σερβίριζαν το αγνό βούτυρο με μέλι αγνό, το γαλακτομπούρεκο και τους ασυναγώνιστους λουκουμάδες.
Τα πρώτα παγωτά σερβιρίστηκαν στο ζαχαροπλαστείο του Χρηστέα κοντά στη γέφυρα του Σιδηροδρομικού Σταθμού και ήταν φτιαγμένα από… χιόνι του Ταϋγέτου!
Το γαλακτομπούρεκό μας άφησε εποχή και σήμερα την παράδοση συνεχίζει ο γιος του Παντελή Σκιαδά, Νικόλαος, στην οδό Υπαπαντής.
Για την ιστορία της πόλης: Βασίλης Ι. Μανιάτης
