Το Πρόγραμμα LEADER «έτρεξε» το 2019 για την Πελοπόννησο και αναμένεται να δώσει τα αποτελέσματα για το ποιες επενδυτικές προτάσεις, τελικά, εγκρίνονται και επιδοτούνται, από τον Απρίλιο του 2020 και ίσως και λίγο αργότερα. Οι συνολικές προτάσεις σε όλες τις Ομάδες Τοπικής Δράσεις που κατατέθηκαν το 2019 έχουν υπερκαλύψει (πάνω από τρεις φορές) σε ζήτηση τη συνολική προκηρυχθείσα (προσφερόμενη) δημόσια δαπάνη (επιδότηση).
Η αύξηση της χρηματοδότησης των τοπικών προγραμμάτων LEADER για τις ιδιωτικές επενδύσεις καθίσταται αναγκαία, προκειμένου να καταστεί δυνατό να ενισχυθούν όσο γίνεται περισσότερες αιτήσεις επενδυτών, καθώς η επενδυτική ζήτηση έχει ξεπεράσει προηγούμενο. Κάτι τέτοιο, όμως, απαιτεί περισσότερα κονδύλια.
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο της Μεσσηνίας, αλλά και των υπολοίπων περιφερειακών ενοτήτων της Περιφέρειας Πελοποννήσου, στην οποία δραστηριοποιούνται τρεις Ομάδες Τοπικής Δράσης:
-ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ Α.Ε. (LEADER Μεσσηνίας).
Υπεβλήθησαν 82 επενδυτικές προτάσεις συνολικού ζητούμενου προϋπολογισμού 24.344.000 ευρώ με ζητούμενη δημόσια δαπάνη (επιδότηση) 13.288.000 ευρώ, όταν η προκήρυξη του προγράμματος «LEADER Μεσσηνίας) προέβλεπε δημόσια δαπάνη (επιδοτήσεις) μόλις 3.685.000 ευρώ. Υπερκάλυψη από τη ζήτηση της αρχικά προβλεπόμενης από την προκήρυξη επιδότησης κατά 360%.
-ΑΝ.ΒΟ.ΠΕ. Α.Ε. (LEADER Βόρειας Πελοποννήσου).
Κατατέθηκαν συνολικά 83 επενδυτικές προτάσεις συνολικού προϋπολογισμού 11.947.475 ευρώ που υπερκαλύπτουν την συνολικά προκηρυχθείσα δημόσια δαπάνη κατά 316%.
-ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ Α.Ε. (LEADER Ανατολικής Πελοποννήσου).
Οι συνολικές απαιτήσεις για τις αιτήσεις που κατατέθηκαν φθάνουν στα 19.000.000 ευρώ, όταν τα διαθέσιμα είναι μόλις 3.500.000 ευρώ.
ΔΥΟ ΟΙ ΛΥΣΕΙΣ
Οι δρόμοι για την εξασφάλιση επιπλέον πόρων για την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ικανοποίηση της υπερβάλλουσας (σε σχέση με τον αρχικό προϋπολογισμό) επενδυτικής ζήτησης είναι δύο:
1. ΥΠΕΡΔΕΣΜΕΥΣΗ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ/ΠΟΡΩΝ: Η υπερδέσμευση / υπερχρηματοδότηση κάθε υπομέτρου του προγράμματος LEADER της κάθε Τοπικής Ομάδας Δράσης (εν προκειμένω, για τη Μεσσηνία, της «Αναπτυξιακής Μεσσηνίας ΑΕ»), είναι δυνατή σε όλες τις υποδράσεις (αγροτικής μεταποίησης, οικοτεχνίας, τουρισμού – καταλυμάτων κ.τ.λ.). Η υπερδέσμευση πηγάζει από διαθέσιμα κονδύλια του ΥΠΑΑΤ, με υποχρέωση στο τέλος να διαπιστώνεται ποσόστωση 40% (δημόσια έργα) προς 60% (ιδιωτικά έργα).
2. ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΠΟΡΩΝ: Το ΥΠΑΑΤ (υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων), μετά και τη σχετική πίεση των ενδιάμεσων διαχειριστικών φορέων των Περιφερειών (μεταξύ τους και της Περιφέρειας Πελοποννήσου), φαίνεται να έχει καταλήξει σε μια γρήγορη και αποτελεσματική λύση.
Η λύση που προωθείται είναι τα κονδύλια που έχουν εκχωρηθεί στις Περιφέρειες για την προκήρυξη της Δράσης 4.2.1. «Μεταποίηση ή και Εμπορία ή και Ανάπτυξη Αγροτικών / Γεωργικών Προϊόντων», που σκοπεύει στη χρηματοδότηση επενδύσεων κάτω των 600.000 ευρώ σε περιοχές που βρίσκονται εκτός περιοχών LEADER, αντί να προκηρυχθούν (με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε καθυστερήσεις και αποτελεσματικότητα, αφού «βλέπουν» τελικά μόνο αστικές περιοχές), να μεταφέρουν τους πόρους τους στις υποδράσεις αγροτικής μεταποίησης των προγραμμάτων LEADER..
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Περιφερειακή Ενότητα Μεσσηνίας της Περιφέρειας Πελοποννήσου (με κάτι περίπου ανάλογο να συμβαίνει και στις υπόλοιπες περιφερειακές ενότητες), όπου, εκτός από τη Δημοτική Κοινότητα Καλαμάτας, ολόκληρη η υπόλοιπη Μεσσηνία ήταν μέσα στην περιοχή εφαρμογής του προγράμματος LEADER (προκηρύχθηκε στις 22/4/2019 και έληξε η προθεσμία υποβολής πρότασης το Αύγουστο του 2019).
Η προωθούμενη λύση αναμένεται να δώσει μια σύντομη και επιπλέον χρηματοδοτική λύση στις υποδράσεις αγροτικής μεταποίησης του προγράμματος LEADER, με αποτέλεσμα την αύξηση των εγκρίσεων προτάσεων που έχουν συσσωρευτεί και ζητούν διάθεση περισσότερων χρημάτων.
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ – ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΑ
Η υποδράση του LEADER Μεσσηνίας «19.2.3.3 – Οριζόντια εφαρμογή ενίσχυσης επενδύσεων στον τομέα του τουρισμού με σκοπό την εξυπηρέτηση των στόχων της τοπικής στρατηγικής» είναι αυτή που έχει δεχθεί μεγάλη προσφορά αιτήσεων επιδότησης (το ίδιο συμβαίνει με τις αντίστοιχες υποδράσεις των προγραμμάτων LEADER και στην υπόλοιπη Περιφέρεια Πελοποννήσου).
Στη συγκεκριμένη περίπτωση η υπερδέσμευση πιστώσεων θα δώσει «λύση ανάσα».
Χαρακτηριστικό παράδειγμα και πάλι η Μεσσηνία, με το πρόγραμμα LEADER που «έτρεξε» το καλοκαίρι του 2019 να διαθέτει για την υποδράση 19.2.3.3. συνολικό ποσό επιδοτήσεων μόλις 1.675.000 ευρώ, όταν οι προτάσεις (πολλές και πολύ καλές κατά γενική ομολογία) που κατατέθηκαν στον τομέα του αγρο-τουρισμού (και συγκεκριμένα για καταλύματα) απαιτούν πολλαπλάσια ποσά επιδοτήσεων.
Θα σκεφθεί κάποιος ότι το LEADER Μεσσηνίας (όπως και τα υπόλοιπα) είναι πρόγραμμα του ΥΠΑΑΤ με αγροτο-γεωργική προτεραιότητα, άρα εκείνο που πρέπει να έχει προτεραιότητα είναι ο πρωτογενής τομέας.
Όμως, το ίδιο αυτό πρόγραμμα, όταν προκηρύχθηκε, προέβλεπε τη δυνατότητα υποβολής αίτησης για αγροτο-τουριστικά καταλύματα και σε αγρότες (κατά προτεραιότητα) και σε ιδιώτες – μη αγρότες, με απώτερο σκοπό την ενίσχυση της οικονομίας των αγροτικών υποπεριοχών και την ανάπτυξη συμπληρωματικού προς το γεωργικό εισοδήματος. Οι προτάσεις για νέα καταλύματα, όπως αναμενόταν, ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο, με αποτέλεσμα οι υπάρχουσες επιδοτήσει να μη φθάνουν ούτε για δέκα «μικρές προτάσεις» (προϋπολογισμού 300.000 – 400.000 ευρώ η κάθε μία).
Για να «σωθούν» αυτές οι δεκάδες προτάσεις που κατατέθηκαν χρειάζεται μια γενναία υπερδέσμευση κονδυλίων, που… «λιμνάζουν» στο ΥΠΑΑΤ.
Βέβαια, δε γίνεται ένα πρόγραμμα να μπορεί σε κάθε περίπτωση να επιδοτήσει όλες τις προτάσεις που κατατίθενται, πολλώ δε μάλλον όταν η ζήτηση ξεπερνάει κάθε προηγούμενο… Όμως, δεν είναι σωστό και δίκαιο να μένουν και ανεκμετάλλευτα, από την άλλη πλευρά, και τόσα πολλά και καλά επενδυτικά σχέδια, που για να κατατεθούν δαπανήθηκε πολύς χρόνος και ικανά ποσά για τη δημιουργία των φακέλων υποψηφιότητας.
ΟΧΙ ΕΠΙΛΑΧΟΝΤΕΣ – ΤΩΡΑ ΥΠΕΡΔΕΣΜΕΥΣΗ
Τα προηγούμενα προγράμματα LEADER λειτουργούσαν με επιλαχόντες, προέβλεπαν, δηλαδή, σύνταξη καταλόγου επιλαχόντων, στον οποίο έμπαιναν επενδυτές με παραδεκτές επενδυτικές προτάσεις, που όμως δεν επελέγησαν αρχικά, γιατί δεν υπήρχαν διαθέσιμα ποσά. Επενδυτές που έμεναν, τελικά, στο περίμενε…
Το τρέχον πρόγραμμα LEADER θα λειτουργήσει με υπερδέσμευση πιστώσεων.
Πώς θα λειτουργήσει αυτή η υπερδέσμευση; Κάθε Τοπική Ομάδα Δράσης – «Ομάδα LEADER» αναγκαστικά θα καταλογοποιήσει, με βαθμολογική σειρά, όλες τις παραδεκτές επενδυτικές προτάσεις της, Ακολούθως, αυτός ο πίνακας παραδεκτών προτάσεων θα υποβληθεί στο ΥΠΑΑΤ και εκείνο θα αποφασίσει για το ποσό της υπερδέσμευσης, με βάση τα διαθέσιμα κονδύλια που έχει, από το οποίο θα εξαρτηθούν οι τελικές εγκρίσεις – ο τελικός κατάλογος επιλεγμένων έργων.
ΠΟΤΕ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ;
Τα προγράμματα LEADER Πελοποννήσου έκλεισαν μέχρι και το Σεπτέμβριο του 2019 (το LEADER Μεσσηνίας από τα τέλη Αυγούστου 2019).
Το ερώτημα που κυριαρχεί είναι: Πότε θα βγουν τα αποτελέσματα;
Η διαδικασία, λοιπόν, έχει ως εξής:
1. Πρώτα πρώτα πρέπει να ολοκληρωθεί η διαδικασία αξιολόγησης όλων των επενδυτικών φακέλων που κατατέθηκαν, από κάθε μία Ομάδα Τοπικής Δράσης – LEADER χωριστά.
Σύμφωνα με δηλώσεις του συντονιστή του LEADER Μεσσηνίας Ηλία Σπαρτιάνου, η αξιολόγηση των προτάσεων αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος Ιανουαρίου, το πολύ μέχρι τις αρχές Φεβρουαρίου.
Σύμφωνα με δηλώσεις της συντονίστριας του «LEADER Πάρνωνα» Μαρίας Μπούζιου, η αξιολόγηση θα ολοκληρωθεί έως το πολύ το τέλος Φεβρουαρίου.
2. Το επόμενο βήμα είναι η αποστολή των αξιολογήσεων από κάθε Τοπική Ομάδα Δράσης – «Ομάδα LEADER» στην Περιφέρεια Πελοποννήσου και συγκεκριμένα στην Υπηρεσία Διαχείρισης του Επιχειρησιακού Προγράμματος Πελοποννήσου. Εδώ θα απαιτηθεί ένας τουλάχιστον μήνας για όλες τις περιοχές LEADER Πελοποννήσου, προκειμένου να ολοκληρωθεί ο προβλεπόμενος δειγματοληπτικός έλεγχος σε ποσοστό 5%, που θα δώσει το «καλώς έχει» στην αξιολόγηση κάθε περιοχής.
3. Μετά το δειγματοληπτικό έλεγχο (εάν δε διαπιστωθούν διαφορές, που θα σημάνουν σημαντική καθυστέρηση) θα δημοσιευθούν κατά περιοχή τα προσωρινά αποτελέσματα.
4. Αμέσως, μετά θα δοθεί ικανό χρονικό διάστημα για την υποβολή πιθανών ενστάσεων.
5. Τέλος, όταν ολοκληρωθεί και η εξέταση των ενστάσεων, η κάθε Τοπική Ομάδα Δράσης – «Ομάδα LEADER» θα δημοσιεύσει οριστικό πίνακα αποτελεσμάτων – πίνακα τελικώς επιλεγμένων έργων.
Με βάση τα παραπάνω, εκτιμάται ότι τα οριστικά αποτελέσματα δε θα ανακοινωθούν πριν από το τέλος Απριλίου 2020.
