Ενώ στο θεσσαλικό κάμπο η γεωργία αργοπεθαίνει, ένα μικρό χωριό αντιστέκεται. Στον Ηλιά, δύο νέοι αγρότες και πέντε γιαγιάδες παίρνουν τη μοίρα στα χέρια τους και ξεκινούν να καλλιεργούν παλιούς σπόρους ντομάτας. Με τα πολύτιμα βαζάκια που παράγουν θα επιχειρήσουν να διεισδύσουν στην παγκόσμια αγορά και να κρατήσουν το χωριό τους ζωντανό…
Αυτή είναι η ιστορία πίσω από την ταινία «Οταν ο Βάγκνερ συναντησε τις ντοματες» που θα προβληθεί στην Καλαμάτα την Πέμπτη 23 Ιανουαρίου, στις 9.30 το βράδυ, σε συνεργασία με τη Νέα Κινηματογραφική Λέσχη Καλαμάτας.
Μιλώντας η σκηνοθέτις Μαριάννα Οικονόμου για την ταινία της, αναφέρει:
-Ποιο το κίνητρο να δώσετε το συγκεκριμένο τίτλο στην ταινία σας και με ποιον τρόπο οι ντομάτες, ένα ιθαγενές φυτό της Κεντρικής και Ανατολικής Αμερικής, συνάντησαν τον Βάγκνερ, το Γερμανό συνθέτη;
Θα έλεγα ότι καθοριστικό ρόλο στην εμπλοκή μου με αυτή την ιστορία και με αυτούς τους ανθρώπους έπαιξε η ύπαρξη μιας παραδοξότητας, μιας απρόσμενης συνθήκης. Είναι αξιοσημείωτο ότι σε ένα μικρό χωριό του
θεσσαλικού κάμπου που χαρακτηρίζεται από εσωστρέφεια και απειλείται με αφανισμό λόγω της κρίσης, δύο άνδρες και πέντε γυναίκες, με πρωτοτυπία, χιούμορ και σκληρή δουλειά τολμούν να αντιμετωπίσουν τις παγκόσμιες
αγορές τροφίμων και καταφέρνουν απροσδόκητα αποτελέσματα. Ο τίτλος της ταινίας αντικατοπτρίζει την ιδιαιτερότητα αυτών των ανθρώπων και της
ιστορίας τους. Προέκυψε μια μέρα, όταν οι δύο πρωταγωνιστές περπατώντας μέσα στα χωράφια και σχεδιάζοντας την κατανομή των καλλιεργειών, άρχισαν
να συζητούν για την επιρροή της μουσικής στα φυτά τους. Ο Βάγκνερ ήταν μια αυθόρμητη έμπνευση του Χρήστου, παραδοσιακού γεωργού του θεσσαλικού κάμπου. Μέχρι σήμερα δεν ξέρουμε πώς του προέκυψε η ιδέα του Βάγκνερ, και αν όντως ο Γερμανός αυτός συνθέτης μίλησε στην ψυχή των ντοματών.
Σημασία, πάντως, έχει ότι από τότε ο κάμπος γέμισε από μελωδίες και ο ορίζοντάς του σαν να μεγάλωσε για τους κατοίκους.
-Δεδομένου ότι η ταινία είναι κοινωνικού περιεχομένου, ποιο είναι το μήνυμα που επιθυμείτε να μεταδώσετε στο δέκτη και, κυρίως, στη νέα γενιά;
Αυτό συνήθως το αφήνω στην ίδια την ταινία να το μεταδώσει, καθότι ο καθένας συνδέεται και ταυτίζεται με την ιστορία και τους «χαρακτήρες» με διαφορετικό τρόπο. Αυτό που εμένα με κινητοποίησε σε αυτή τη μικρή
τοπική ιστορία είναι η οικουμενική της διάσταση που αφορά στο κρίσιμο θέμα της γεωργίας και της βιωσιμότητας των μικρών αγροτικών κοινοτήτων
παγκοσμίως, αλλά και σε ένα πιο ανθρώπινο επίπεδο, στη δύναμη των ανθρωπίνων σχέσεων, στο ρόλο της ποίησης και του χιούμορ στη ζωή μας και στην ανάγκη να επαναπροσδιορίζεται κανείς σε δύσκολους καιρούς.
Προσπάθησα να κάνω μια ταινία που να είναι μια ωδή στον άνθρωπο που επιτρέπει στο μυαλό του να ξεφεύγει από τα τετριμμένα και τα γνώριμα, να ξεπερνάει τους φόβους του, να ονειρεύεται, να βουτάει στα απρόβλεπτα της ζωής και να μπλέκει τη ζωή του με διαφορετικούς ανθρώπους.
-«Είναι ντροπή τα όνειρα να στηρίζονται στην οικονομία». Μπορείτε να στηρίξετε αυτήν την άποψη που ειπώθηκε στο πλαίσιο της ταινίας;
Όλο αυτό το εγχείρημα που παρουσιάζεται στην ταινία βασίζεται σε μια φιλοσοφία ζωής που δε στηρίζεται αποκλειστικά στην οικονομία. Χρειάζεται μια συνολική άποψη για τη ζωή για να μπορέσει κανείς να
επιχειρήσει πράγματα που υπερβαίνουν τα δεδομένα της οικονομίας στις καπιταλιστικές κοινωνίες. Για τον Αλέξανδρο, τον πρωταγωνιστή, η ζωή είναι ολόκληρη, εμπεριέχει σκληρή δουλειά, αλλά και ποίηση, χιούμορ,
χαρά, ανθρώπινες σχέσεις, προκλήσεις. Δεν είναι μόνο το κέρδος που μετράει, είναι σημαντικό να μείνει ζωντανό το χωριό, να έχουν εργασία οι λιγοστοί κάτοικοι, να μπορούν να συναντιούνται, να ανταλλάσσουν ιδέες και όνειρα και να έχει νόημα η ζωή τους. Για τον Αλέξανδρο και τις γυναίκες, ο Κολόμβος, ο Βάγκνερ, η λουλουδένια και οι τοπικές νύμφες είναι μέρος της καθημερινότητάς τους, προσδίδουν νόημα στη ζωή τους και ώθηση να
επιχειρήσουν καινούρια πράγματα. Έχει πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι στην προώθηση των προϊόντων τους στο εξωτερικό, η «ιστορία» γύρω από τα προϊόντα τους αποδείχτηκε καθοριστικής σημασίας.
Στην πορεία συνειδητοποίησαν ότι οι Παγκόσμιες Αγορές Τροφίμων πέρα από την ποιότητα, αναζητούν και «καλές ιστορίες» που να πλαισιώνουν τα προϊόντα.
Και κατ’ αυτό τον τρόπο η ιστορία γύρω από τις ντομάτες τους λειτούργησε σαν γέφυρα ανάμεσα στα δύο άκρα της παραγωγικής αλυσίδας.
-Είναι εφικτό με τα σημερινά δεδομένα η γεωργία να αποδειχθεί καταλυτικός παράγοντας για την οικονομία της χώρας;
Θα πρέπει να γίνουν μεγάλες τομές, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην ευρωπαϊκή γεωργική πολιτική, για να μπορέσει η Ελλάδα να στηριχθεί και πάλι σε αυτόν τον πρωτογενή τομέα και να τον αναπτύξει. Οι φυσικές
προϋποθέσεις υπάρχουν και είναι μοναδικές στην Ελλάδα. Το κλίμα και το χώμα παρέχουν ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη μιας μεγάλης βιοποικιλότητας και η Ελλάδα με σωστό σχεδιασμό, επιτήρηση και εκπαίδευση των αγροτών θα μπορούσε να αποτελέσει το γεωργικό μποστάνι
της Ευρώπης.
-Μπορείτε να μας περιγράψετε τα συναισθήματά σας, ως σκηνοθέτις, που απορρέουν από την υπόθεση του έργου;
Στενοχώρια με τα κατάντια των χωριών μας, μεγάλη ανησυχία για το μέλλον της γεωργίας και των ποιοτικών γεωργικών προϊόντων, μεγάλη χαρά με το
θάρρος και την πρωτοτυπία κάποιων ανθρώπων.
-Το σενάριο της ταινίας προέκυψε από προσωπική σας εμπειρία ή από εμπειρίες άλλων ανθρώπων;
Προέκυψε παρακολουθώντας αυτούς τους ανθρώπους του χωριού για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα.
Μαριάννα Οικονόμου
Η Μαριάννα Οικονόμου σπούδασε Ανθρωπολογία στο University College London, Φωτογραφία-Δημοσιογραφία στο London College of Printing και Παραγωγή Βίντεο στο South Thames College του Λονδίνου. Από το 1985 δουλεύει ως φωτογράφος και συνεργάζεται με περιοδικά και διαφημιστικές εταιρείες. Έχει κάνει φωτογραφικές εκθέσεις στο Λονδίνο, την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και την Κύπρο. Το 1986 εκδίδεται το φωτογραφικό της βιβλίο «Εδώ & Εκεί». Το 1990 δουλεύει ως ερευνήτρια στη σειρά ντοκιμαντέρ «Frontiers» του BBC. Το 1996-2000 διδάσκει βίντεο στο VSA Hellas. Το 2000-03 εργάζεται στο «Ερευνητικό πρόγραμμα Θράκη και Α. Μακεδονία» του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής», ως υπεύθυνη των κινηματογραφήσεων και του οπτικού υλικού. Από το 1999 ασχολείται με το ντοκιμαντέρ.
Η ταινία
Όταν ο Βάγκνερ συνάντησε τις ντομάτες/ When Tomatoes Met Wagner
Σκηνοθεσία-σενάριο: Μαριάννα Οικονόμου
Παραγωγή: Ρέα Αποστολίδη, Γιούρι Αβέρωφ, Σπύρος Μαυρογένης
Διάρκεια: 75’
Χώρα παραγωγής: Ελλάδα.
-Συνέντευξη στο Μάριο Ζέτκι, πρωτοετή φοιτητή στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, στο πλαίσιο συνεργασίας του Ιδρύματος με το 6ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου
