Τα υπέρ και τα κατά δίνουν και παίρνουν στις υιοθετήσεις επιμέρους πολιτικών για την κλιματική αλλαγή. Από το Πρωτόκολλο του Κιότο μέχρι τη συμφωνία των Παρισίων (COP15) θα εξετάσουμε τα στοιχεία που οδηγούν στην κλιματική ουδετερότητα και τις … ασυμφωνίες περιβάλλοντος! Ακόμη και στο τελευταίο συμβούλιο υπουργών περιβάλλοντος παρατηρήθηκαν τέτοιες συμφωνημένες ασυμφωνίες!
Το Πρωτόκολλο του Κιότο αποτελεί έναν «οδικό χάρτη», στον οποίο περιλαμβάνονται τα απαραίτητα βήματα για τη μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος που προκαλείται, λόγω της αύξησης των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η Συμφωνία των Παρισίων, η Διάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή 2015 (2015 United Nations Climate Change Conference, COP 21) έγινε το Δεκέμβριο του 2015. Ήταν η 21η ετήσια σύνοδος της Διάσκεψης των Συμβαλλομένων Μερών των Ηνωμένων Εθνών της σύμβασης-Πλαίσιο για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC) του 1992 και η 11η σύνοδος της Διάσκεψης των Συμβαλλομένων Μερών του Πρωτοκόλλου του Κιότο του 1997.
Από τότε μέχρι σήμερα πολλές πολιτικές πρωτοβουλίες είτε ευοδώνονται, είτε καταπατούνται!
Όμως, οι αποφάσεις που λαμβάνονται στο μεταξύ δημιουργούν και επιπτώσεις, βεβαίως οικονομικού χαρακτήρα και άρα μετρήσιμες, που δεν μπορεί κανείς εχέφρων να αγνοεί.
Βάζοντας σε μια σειρά τα τελευταία σημεία του σοβαρού αυτού θέματος, που σχετίζεται και με την επιβίωση της ανθρωπότητας, θα δούμε ότι η κατάσταση τείνει να δημιουργήσει ένα νέφος που δεν έχει καμιά σχέση με το υπολογιστικό νέφος των νέων τεχνολογιών, αλλά είναι ένα νεφέλωμα με απροσδιόριστες επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων.
Έχουμε αναδείξει στο πρόσφατο παρελθόν, ότι οι ηγέτες της Ε.Ε. δεν κατέληξαν σε κοινή θέση για τον επόμενο επταετή προϋπολογισμό της Ε.Ε., κατά τη διάρκεια της τελευταίας συνόδου κορυφής. Το Κοινοβούλιο θα συζητήσει το αδιέξοδο με τον Πρόεδρο του Συμβουλίου Charles Michel, ενώ θα συνεχίσει να υπερασπίζεται τις προτεραιότητές του, όπως τη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής και την επαρκή χρηματοδότηση για επιτυχημένα προγράμματα(1).
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα περιγράψει την πρότασή της για τον πρώτο νόμο της ΕΕ για το κλίμα. Το κείμενο, ακρογωνιαίος λίθος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, προβλέπει τον τρόπο που η Ε.Ε. θα επιτύχει μια οικονομία με ουδέτερο ισοζύγιο διοξειδίου του άνθρακα ως το 2050.
Σύμφωνα με ανακοίνωση της 6ης Μαρτίου 2020, η επιδημία COVID-19 και οι συνέπειες στις συναντήσεις που διοργάνωσε η κλιματική αλλαγή των Ηνωμένων Εθνών(2), σημειώνει ότι αναστέλλονται οι φυσικές συναντήσεις στη Βόννη ή αλλού μεταξύ 6 Μαρτίου και τέλους Απριλίου. Η απόφαση αυτή ακολουθεί την επιδημία της νόσου του κορωνοϊού (COVID-19) και λαμβάνει υπόψη την εξέλιξη της κατάστασης στη Γερμανία.
Από τον περασμένο Σεπτέμβριο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε από τις ευρωπαϊκές χώρες να απορρίψουν ένα ψήφισμα των Ηνωμένων Εθνών, το οποίο θα μπορούσε να εμποδίσει την ΕΕ να ξεπεράσει το πρόγραμμα CORSIA, ένα διεθνές πρόγραμμα μείωσης εκπομπών αεροπορικών μεταφορών(3). Το θέμα αφορούσε τη συμμετοχή, σε εθελοντική βάση, στην αρχική φάση, ενός νέου μηχανισμού αντιστάθμισης του άνθρακα που αναπτύχθηκε από τη Διεθνή Οργάνωση Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) ), υπό την προϋπόθεση ότι αυτό δεν παρεμποδίζει τις προσπάθειες της ΕΕ για τη μείωση των ρυπογόνων εκπομπών από τα αεροσκάφη. Η συμμετοχή στην αρχική φάση, η οποία προγραμματίζεται μεταξύ 2021 και 2027, θα πραγματοποιηθεί σε εθελοντική βάση. Προς το παρόν, έχουν προσχωρήσει 81 χώρες, οι οποίες καλύπτουν το 77% της διεθνούς αεροπορικής δραστηριότητας. Η Κίνα δεν είναι μία από αυτές.
Ο λόγος ήταν ότι θεωρούνται λίγες οι προσπάθειες των αερομεταφορών, λόγος που επέβαλε στην Πολωνία (έναν από τους ταγούς της ρύπανσης στην Ευρώπη) να ζητήσει την κατάργηση των ελεύθερων ποσοστώσεων CO2 για τα αεροπλάνα(4), έκκληση που βρήκε ανταπόκριση από εννέα άλλα κράτη-μέλη και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Μάλιστα, οι Ευρωπαίοι υπουργοί περιβάλλοντος δεν προτείνουν πλέον τη χορήγηση δωρεάν ποσοστώσεων CO2 στις αεροπορικές εταιρείες. Οι αερομεταφορές όμως αντιδρούν και συνδέουν το θέμα του κορωνοϊού με το θέμα αυτό, πράγμα που κατά την άποψή μου, δείχνει ότι μακροχρόνια θα υποχρεωθούν να μειώσουν τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και οι αερομεταφορείς! Το κόστος θα περάσει πιο εύκολα στις πλάτες των ταξιδιωτών και θα πρέπει να αναμένεται ανάσχεση των τουριστικών ρευμάτων (που πλήττουν και τη χώρα μας). Για το θέμα δεν βρήκαμε την ελληνική θέση δυστυχώς και μόνο η Πορτογαλία και η Κύπρος εξέφρασαν αμφιβολίες. Πάντως, στην ιδέα αυτή ανταποκρίνονται θετικά και μια δεκαριά χώρες, μεταξύ των οποίων Γαλλία, Ιταλία και Ολλανδία. Πάντως, επειδή αναμένεται αναθεώρηση της αγοράς άνθρακα για το 2021, στον ναυτιλιακό τομέα αλλά και να μειώσει τα δικαιώματα που καταβάλλονται δωρεάν στις αεροπορικές εταιρείες, μια πρόσθετη κίνηση τώρα δεν έχει ιδιαίτερο νόημα.
Υπενθυμίζουμε ότι στον καμβά που περιγράψαμε προηγουμένως, χωρίς αναφορά στην επέκταση των ΑΠΕ, στις νέες μορφές παραγωγής ενέργειας, στην επέκταση του φυσικού αερίου και άλλες συναφείς ενέργειες, όπως η εξοικονόμηση ενέργειας, σημαντικές πρωτοβουλίες και νέες στρατηγικές, ήλθε η Κομισιόν με ένα εξαιρετικά φιλόδοξο εργαλείο που βαφτίστηκε Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (Just Transition Fund), που ανήκει στην οικογένεια της Πράσινης Ευρώπης και προικοδοτήθηκε με το ελάχιστο ποσόν των ευρώ 7,5 δις. Η Πολωνία πήρε αρχικά 2 δις, αλλά της τα μειώνουν τώρα στο 1 δις, η δε μεγάλη αδικημένη είναι η Ελλάδα, η οποία προβλέπεται να λάβει μόλις 294 εκ. ευρώ από το Ταμείο αυτό, για το θέμα της απολιγνιτοποίησης Δυτικής Μακεδονίας και Μεγαλόπολης, που δε φτάνουν ούτε για αρχή! Μήπως θα πρέπει να βρει την ευκαιρία να επανατοποθετηθεί η ελληνική κυβέρνηση, θέτοντας τις βάσεις για απεξάρτηση από το λιγνίτη, με μελετημένο τρόπο; Δεν θα πρέπει να είμαστε εμείς, με τα μύρια προβλήματα, οικονομικά, ελληνοτουρκικά κ.ά., που θα κληθούμε να σώσουμε τις μέσες στατιστικές της Ευρώπης.
Του Γιώργου Μαρκατάτου
