Πόσους «κορωνοϊούς» να αντέξουμε πια…
Χάσαμε τους επενδυτές και μας βρήκε ένας «μεγάλος απο-επενδυτής». Ένας πραγματικός καταστροφέας της «κανονικής ζήτησης» και, εάν παραμείνει πάνω από 3-4 μήνες, και της «κανονικής προσφοράς». Η «υγειονομική βόμβα» και οικονομικός επιβραδυντής, που ονομάζεται κορωνοϊός. Και γιατί όχι και ένας «κοινωνικός αποστασιοποιητής» και «πολιτικός πειραματιστής»…
Και όσο κι αν ο λόγος επικεντρώνεται μέχρι στιγμής περισσότερο στην εγκατακρήμνιση των χρηματιστηρίων και των αγορών (του μεγάλου) κεφαλαίου, ο «κορωνοϊός» αποδεδειγμένα χτυπάει, κυρίως, τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, τους αδύνατους, όπως ήδη χτυπάει και τις ευπαθείς οικονομικές ομάδες, τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις.
ΠΟΙΟΙ ΧΑΝΟΥΝ, ΠΟΙΟΙ ΚΕΡΔΙΖΟΥΝ, ΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΗΜΙΧΡΟΝΟ…
Έχουν γίνει ήδη οι πρώτες… πρόχειρες εκτιμήσεις. Και αυτές πιστεύουν ότι μερικοί κερδίζουν προκλητικά και οι περισσότεροι μικρότεροι, ασθενέστεροι, χάνουν και τα ρέστα τους. Στη μικρομεσαία οικονομία όλοι πλήττονται, δεν υπάρχει «ορφανός ασθενής». Ο ένας κολλάει τον άλλο. Η πέτρα (π.χ. το τουριστικό εισόδημα) που πέφτει στην αγορά, προκαλεί αλλεπάλληλα κυκλικά εισοδηματικά κύματα (πολλαπλασιάζεται η αρχική εισροή –εάν δεν αποταμιευτεί- με τη μεταφορά της σε άλλους κλάδους: συμπληρωματική αγορά εστίασης – αναψυχής – διασκέδασης, εμπόριο, παροχές τρίτων, κ.λπ.).
Έτσι, με το σφύριγμα της λήξης, ο μικρομεσαίος θα έχει χάσει.
Με δεδομένο το όλο κλίμα και τις εντολές κλεισίματος που υπάρχουν –έστω μέχρι σήμερα και αναμένεται να γενικοποιηθούν σε λίγες ημέρες- υπάρχει καμία αμφιβολία ότι κανένας δεν θα δουλέψει στη μικρομεσαία αγορά, εκτός από τα σούπερ μάρκετ και τα φαρμακεία; Τι θα πει «κλείσιμο με εντολή»; Όσες δραστηριότητες δεν περιορίζονται «με εντολή» δηλαδή θα δουλέψουν; Ποιος θα πάει για παπούτσια, ρούχα, δικηγόρους, λογιστές, μηχανικούς αυτές τις ημέρες, που θα πλησιάζει η κορύφωση της επέλασης του κορωνοϊού και δεν θα περιμένει να περάσει το κακό;
Γι’ αυτό και οι ρυθμίσεις (Εφορίας και Ασφαλιστικών Ταμείων και Προθεσμιών) μόνο για όσες δραστηριότητες «κλείνουν» με εντολή, εξετάζεται να επεκταθούν στο σύνολο σχεδόν των δραστηριοτήτων.
ΜΕΣΣΗΝΙΑ
Η Μεσσηνία θα είναι, φυσικά, και αυτή μέρος της κρίσης. Έστω κι αν ευτυχεί μέχρι σήμερα να μην έχει κανένα κρούσμα. Όμως, αργά ή γρήγορα, είναι σίγουρο ότι θα μάθουμε και εμείς… πολλαπλασιασμό.
Με στατιστικά στοιχεία, για το νομό μας, η συμμετοχή στο νομαρχιακό εισόδημα (το γράφουμε όσο πιο απλά γίνεται) του τουρισμού (μαζί με την εστίαση και το εμπόριο) ανέρχεται σε περίπου 20%. Το εισόδημα… εξ ακινήτων σε περίπου 22%. Εάν αφαιρέσουμε το δημόσιο τομέα (δημόσια διοίκηση, κοινωνική μέριμνα, κοινωνική ασφάλιση, κ.λπ.) που κατέχει τη δεύτερη θέση, οι υπόλοιποι κλάδοι κινούνται σε μονοψήφια ποσοστά. Μάλιστα, ο πρωτογενής τομέας έχει συμμετοχή μόλις 11%, παρά τα όσα λένε οι πολιτικοί και τα συνέδρια και οι αναπτυξιακές μελέτες (αυτές τουλάχιστον έχουν ένα κίνητρο: να αιτηθούν πόρους).
Το εισόδημα από τουρισμό – εστίαση και εξ ακινήτων και πολιτισμό – αναψυχή ανέρχεται στο 50%. Η νομαρχιακή εισοδηματική διάρθρωση προδίδει αμέσως, όσα υποστηρίζουμε παραπάνω, ότι όλοι οι μικρομεσαίοι στο τέλος θα χάσουν συνολικά.
Τουρισμός και εστίαση καταποντίζονται. Από το συγκεκριμένο νομαρχιακό εισόδημα, επομένως, θα αφαιρεθούν μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, τα οποία φυσιολογικά στη συνέχεια δεν θα φθάσουν ποτέ στους υπόλοιπους οικονομικούς κλάδους.
Και το ζητούμενο, και για τη Μεσσηνία, είναι πόσο θα διαρκέσει η «κορωνοϊκή κρίση». Εάν ισχύσει το «αισιόδοξο σενάριο» που λέει ότι θα… καθαρίσουμε μέχρι το τέλος Μαΐου – αρχές Ιουνίου, τότε κάτι σώζεται. Εάν η διάρκεια είναι μεγαλύτερη, τότε τέλος ο φετινός τουρισμός.
Δεν είναι του παρόντος να εκτιμηθούν οι επιπτώσεις της απο-επένδυσης και της υποχώρησης της ζήτησης.
ΟΙ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ
Μέχρι νεωτέρας και εν αναμονή των χρημάτων από το «ελικόπτερο της ευρωπαϊκής ένωσης» (το «corona-fund» ύψους 25 δις ευρώ), οπότε –ανάλογα και με την πορεία της επιδημίας- θα υπάρξουν και νέες ρυθμίσεις, τα μέτρα που ανακοινώθηκαν είναι:
ΦΠΑ – «ΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΛΑΟΥ»
• Η αναστολή πληρωμής ΦΠΑ, πληρωτέου τέλος Μαρτίου, για 4 μήνες, σε κλάδους και περιοχές όπου διακόπτεται η οικονομική δραστηριότητα της επιχείρησης, με κρατική εντολή, για περισσότερες από 10 ημέρες.
• Η αναστολή πληρωμής βεβαιωμένων οφειλών προς τις ΔΟΥ, καθώς επίσης και των δόσεων ρυθμίσεων τμηματικής καταβολής βεβαιωμένων οφειλών, πληρωτέων τέλος Μαρτίου, για 4 μήνες, αντίστοιχα σε κλάδους και περιοχές όπου διακόπτεται η οικονομική δραστηριότητα της επιχείρησης, με κρατική εντολή, για περισσότερες από 10 ημέρες.
Ταυτόχρονα, αναστέλλονται έως 30/6/2020 όλες οι ασφαλιστικές εισφορές και δόσεις κάθε είδους ρύθμισης προς τα ασφαλιστικά ταμεία, πληρωτέες έως 30/3/2020, για περιοχές στις οποίες έχουν επίσης κλείσει οι επιχειρήσεις.
Ο.Α.Ε.Δ.
1) Η τακτική επιδότηση των ανέργων που θα υποβάλουν αίτηση έως την Παρασκευή 3 Απριλίου 2020, θα ξεκινάει αναδρομικά από την 7η ημέρα μετά την ημερομηνία απόλυσής τους, ανεξάρτητα από την ημερομηνία της αίτησης. Συνεπώς, οι άνεργοι δεν χρειάζεται να προσέρχονται στα Κέντρα Προώθησης Απασχόλησης (ΚΠΑ2) εντός του 6ήμερου μετά τη λύση της εργασιακής τους σχέσης, αρκεί να προσέρχονται οποιαδήποτε εργάσιμη ημέρα έως και την Παρασκευή 3 Απριλίου 2020.
2) Όλες οι συνεντεύξεις ανέργων με εργασιακούς συμβούλους, είτε είναι προγραμματισμένες, είτε πρόκειται να προγραμματιστούν, θα διεξάγονται μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας και όχι με αυτοπρόσωπη παρουσία. Οι Υπηρεσίες του ΟΑΕΔ θα ενημερώσουν άμεσα όλους τους ανέργους που έχουν ραντεβού, ώστε να μην προσέλθουν στα ΚΠΑ2.
Δ.Ο.Υ.
Συναλλαγή με φορολογούμενους αποκλειστικά μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις και τουλάχιστον δύο τηλέφωνα επικοινωνίας κάθε Δ.Ο.Υ. θα δημοσιευθούν στο site της ΑΑΔΕ, προκειμένου οι φορολογούμενοι να εξυπηρετούνται με ραντεβού από τις υπηρεσίες της ΑΑΔΕ.
Τυχόν αιτούμενα πιστοποιητικά, βεβαιώσεις, κ.ά., θα αποστέλλονται στο φορολογούμενο αποκλειστικά μέσω email και εφόσον αυτό δεν είναι εφικτό να πραγματοποιηθεί, θα οριστεί συνάντηση, εάν κρίνεται απαραίτητη η φυσική παρουσία.
Σε όλα τα καταστήματα των Δ.Ο.Υ. θα οριστεί υπάλληλος ο οποίος θα βρίσκεται στην είσοδο της μονάδας, για την υποδοχή των φορολογουμένων και την επιβεβαίωση των ραντεβού.
ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ
• Στην απευκταία περίπτωση που ο εργαζόμενος φέρει τον κορωνοϊό και τελικά νοσήσει, τότε ενεργοποιούνται οι διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας για την ασθένεια του μισθωτού, η οποία θεωρείται ανυπαίτιο κώλυμα για την παροχή αυτής. Ως ανυπαίτιο κώλυμα (εμπόδιο) παροχής εργασίας θεωρείται κάθε περιστατικό για το οποίο ο εργαζόμενος εμποδίζεται να εργαστεί από σπουδαίο λόγο που δεν οφείλεται σε υπαιτιότητά του.
Ο μισθωτός, μόλις διαγνωστεί ότι είναι φορέας του κορωνοϊού, ακόμα και αν δεν έχει ακόμα παρουσιάσει συμπτώματα της νόσου, οφείλει να απουσιάσει από την εργασία του και να ειδοποιήσει με οποιονδήποτε τρόπο τον εργοδότη περί ασθένειάς του, προσκομίζοντας, εντός εύλογου χρόνου, σχετική ιατρική βεβαίωση, αναφορικά με το είδος και τη διάρκεια της ασθένειάς του. Έκτοτε, δικαιούται τόσο τις παροχές σε είδος (ιατρική περίθαλψη), όσο και τις παροχές σε χρήμα (μισθό και επίδομα ασθενείας).
• Ιδιαίτερη πρακτική σημασία έχει η περίπτωση που ναι μεν ο εργαζόμενος δεν έχει νοσήσει ο ίδιος, αλλά «αναγκαστεί» να παραμείνει κατ’ οίκον για το διάστημα των 14 ημερών από την έκθεσή του στον κίνδυνο, σύμφωνα με τις οδηγίες που έχουν δημοσιευθεί. Στην περίπτωση αυτή δεν θεωρείται ασθενής, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, αλλά από την άλλη εμποδίζεται να εργαστεί για λόγους που δεν αφορούν τον ίδιο, αλλά ούτε και τον εργοδότη.
Η αδυναμία του μισθωτού να παρέχει τις υπηρεσίες του για τον ανωτέρω λόγο, αν προκύπτει κατ’ επιταγή απόφασης Δημόσιας Αρχής (ΕΟΔΥ), τότε συνιστά γεγονός ανώτερης βίας το οποίο αναστέλλει την εργασιακή σχέση και, κατ’ επέκταση, την υποχρέωση του εργοδότη για καταβολή του μισθού.
Στο πλαίσιο των υποχρεώσεων του εργοδότη, αυτός οφείλει, σε περίπτωση που διαπιστωθεί με οποιονδήποτε τρόπο, έκθεση εργαζόμενού του σε παράγοντα κινδύνου (επίσκεψη σε χώρα κινδύνου, επαφή με νοσούντες κ.λπ.), να μην αποδέχεται τις υπηρεσίες του μισθωτού, προκειμένου να προστατεύσει τους λοιπούς εργαζομένους από τον κίνδυνο διάδοσης της ασθένειας. Στην περίπτωση αυτή, ο μισθωτός, που για το μέγιστο χρονικό διάστημα των 14 ημερών, δεν παρέχει τις υπηρεσίες του κατόπιν εντολής του εργοδότη, έχει αξίωση στο μισθό του (αλλά και στις ασφαλιστικές εισφορές).
• Στην περίπτωση προσωρινής απαγόρευσης λειτουργίας κάποιων επιχειρηματικών μονάδων, τότε αναστέλλεται πλήρως η εργασιακή σχέση, με βάση τον κανόνα του άρθρου 380 Α.Κ.. («Αν η παροχή του ενός από τους συμβαλλομένους είναι αδύνατη από γεγονός για το οποίο αυτός δεν έχει ευθύνη, απαλλάσσεται και ο άλλος συμβαλλόμενος από την αντιπαροχή….») και έτσι ούτε ο εργαζόμενος υποχρεούται να παράσχει εργασία, αλλά ούτε και ο εργοδότης να καταβάλλει το μισθό για το χρονικό διάστημα της απαγόρευσης. Αναστέλλονται, επίσης, και οι ασφαλιστικές υποχρεώσεις, εκτός αν υπάρξει αντίθετη ρύθμιση στην υπουργική απόφαση.
• Στον Δημόσιο τομέα, δεν οφείλεται μισθός όταν ο υπάλληλος από υπαιτιότητά του δεν παρέσχε υπηρεσία καθόλου ή εν μέρει. Σε περίπτωση προσωρινής διακοπής λειτουργίας του χώρου, όπου ο δημόσιος υπάλληλος παρέχει τις υπηρεσίες του, ή αναστολής λειτουργίας των υπηρεσιακών τμημάτων του φορέα, λόγω έκδοσης της σχετικής Υπουργικής Απόφασης, διατηρεί στο ακέραιο το δικαίωμα του μισθού του. Και τούτο διότι, ο μισθός του δημοσίου υπαλλήλου δεν αποτελεί αντάλλαγμα υπηρεσιών, αλλά παρακολούθημα της υπαλληλικής ιδιότητας και οφείλεται και όταν ο υπάλληλος, χωρίς υπαιτιότητά του, αδυνατεί να παράσχει τις υπηρεσίες του.
Του Παναγιώτη Ξεροβάσιλα
