Εντυπώσεις και στιγμιότυπα
«ΘΑΡΡΟΣ» 3 Ιουνίου 1931
Την 29ην Μαΐου το απόγευμα τα παιδιά των ανωτέρων τάξεων του Πρακτικού Λυκείου της πόλεώς μας ήσαν χαρούμενα και γελαστά, γιατί τους ανακοινώθηκε από τον διευθυντήν των και του συλλόγου των καθηγητών των, ότι την επομένην θα μετέβαιναν στο ιστορικό Ναυαρίνο.
Με το γλυκοχάραμα της επομένης ημέρας οι μαθηταί ήσαν συγκεντρωμένοι στο Λύκειο και ανέμεναν την ώρα της εκκινήσεως. Τα παιδιά συνταχθέντα υπό του γυμναστού των Νινιού και συνοδευόμενα από τους περισσοτέρους των καθηγητών και του διευθυντού των, κατέρχονται ηγουμένης της μουσικής του Λυκείου εις την Παραλίαν. Εκεί φιλοφρενέστατα τους υποδέχονται ο πράκτωρ Α. Κουλουμβάκος, ο Κουρής και ο πλοίαρχος του ατμοπλοίου «Δελφίν» Παύλος Καρμανιόλλας. Τα παιδιά συντεταγμένα περιμένουν με τραγούδια και χαρές την ώρα της επιβιβάσεως και εκκινήσεως. Μερικά ζητούν από τον πλοίαρχο πληροφορίες για τον καιρό. Για μια στιγμή πλησιάζει ο πλοίαρχος και τους λέγει: «Παιδιά, θα κάμουμε ταξίδι θαυμάσιο. Στην Καλαμάτα πιθανόν να βρέξη. Εμείς όμως δεν θα ιδούμε διόλου βροχή και θα πάμε πολύ – πολύ ευχάριστα».
Τα λόγια αυτά του καλού αυτού πλοιάρχου τα υποδέχονται με ζητωκραυγές. «Ζήτω το ελληνικό ναυτικό, ζήτω το Ναυαρίνο».
Με τα μουσικά τα τραγούδια και τα ξεφωνητά των παιδιών, η είδηση της εκδρομής του Λυκείου διαδίδεται αστραπιαίως. Πλείστοι πλησιάζουν τον διευθυντήν του Λυκείου και τους καθηγητάς και εκδηλώνουν παράπονα που δεν γνωστοποιήθηκε μια τόσο σοβαρά και σπουδαία εκδρομή δια του Τύπου, ενώ άλλοι σπεύδουν πρόχειρα να ετοιμασθούν δια να συμμετάσχουν. Εκ των πρώτων καταφθάνουν ο Λιακάκης μετά της Δ/νος Λιακάκη και του τέκνου τους, ο Καίσαρης μετά της κυρίας του και ο Αρ. Κουτσομητόπουλος μετά της κυρίας του. Εν τω μεταξύ, το τηλέφωνο του πρακτορείου δίδει πληροφορίας σχετικά με τον απόπλουν του πλοίου. Σπεύδουν με αυτοκίνητο κυρίες καθηγητών, η δ/νίς Εφραιμίδου, ο ιατρός Κουτσομητόπουλος μετά της κυρίας του, αι δεσποινίδες Καίσαρη, ο Αν. Κουτσομητόπουλος μετά της δ/δος Κουτσομητοπούλου και η Σ. Ματθαιοπούλου μετά των τέκνων της κ.λπ.
Τέλος, στας εννέα και μισή αρχίζει η επιβίβασις. Ο πλοίαρχος επιβλέπει προσωπικώς την επιβίβαση με την καλή πρόθεση να ευχαριστήση τους πάντας. Το πλοίο ολοκάθαρο και φρεσκοπλυμένο κάμνει αρίστην εντύπωσιν. Τρία σφυρίγματα του πλοίου δίδουν το σύνθημα του απόπλου. Ο πλοίαρχος στη γέφυρα δίδει διαταγές και αμέσως ακούονται άλλα τρία χαιρετιστήρια σφυρίγματα, και το πλοίον με σηκωμένες τις άγκυρες αρχίζει να κινείται. Τα παιδιά καθ’ όλην την διάρκειαν του διάπλου του λιμένος χαιρετούν, ξεφωνούν, τραγουδούν αφήνοντα να ξεχειλίζουν όλα τα ενδόμυχα της ψυχής των χαροποιά συναισθήματα. Αμέσως μετά την έξοδον του πλοίου εκ του λιμένος ο καθηγητής Κουκέας οδηγεί τους μαθητάς στο μηχανοστάσιο, εξηγεί την λειτουργία της μηχανής και ομιλεί περί αντιστάσεως των ρευστών εις την κίνησιν. Ακολούθως προσκαλεί τούτους εις την γέφυραν προς παρατήρησιν του ανεμολογίου της μαγνητικής βελόνης και των φωναγωγών σωλήνων. Καθορίζουν οι μαθηταί τη γραμμή πίστεως και προσδιορίζουν την γωνίαν πλεύσεως. Μετά το ολιγοχρόνιο και εποπτικώτατο αυτό μάθημα αφήνονται τα παιδιά ελεύθερα να θαυμάσουν τις μεσσηνιακές ακτές, το διαμελισμό τούτων υπό της θαλάσσης, τα ξάστερα νερά του Μεσσηνιακού κόλπου, τον ορίζοντα και το φυσικό χρωματισμό. Ο Τρίμης, καθηγητής του Λυκείου, αρχίζει να ομιλή περί ωραίου, οπόταν φαίνονται στην πλώρη του πλοίου τρία δελφίνια παίζοντα στον αφρό της θάλασσας. Ένα παιδί φωνάζει: «δελφίνια… παιδιά, δελφίνια…». Όλα τα παιδιά τρέχουν να ιδούν τα δελφίνια τα οποία θέλουν να τα ενθουσιάσουν με τη μουσική και να τα ευχαριστήσουν με τροφή. Οι ευγενέστατες κυρίες και δεσποινίδες δίδουν το σύνθημα σε διάφορα διασκεδαστικά παιχνίδια μηδέ του μπιζ παραληφθέντος.
Ο Ντώνος, ο Λιακάκης, ο Κουτουμάνος, ο Σβώλος, ο Νινιός, ο Εφραιμίδης, ο Κουτσομητόπουλος κ.λπ. συμμετέχουν στα παιχνίδια. Όλοι οι εκδρομείς πανηγυρίζουν. Περισσότερον όλων ο Ντώνος προσπαθεί να ποικίλει τις πιο πολύ ωραίες χαρούμενες στιγμές. Τα παιδιά ενθουσιούν, φωνάζουν, τρέχουν από την μια άκρη του πλοίου στην άλλη, άλλα παίζουν, άλλα τραγουδούν και ένα γέλοιο αδιάκοπο αντηχεί σε όλο το πλοίο.
Στις ένδεκα και μισή φθάνομεν στην Κορώνην για το φρούριον της οποίας δίδει πληροφορίες ο καθηγητής του Πρακτικού Λυκείου Καντής. Περιπλεόμεν τον Ακρίτα (Πόρτο Γάλλο) έχοντες προς τα αριστερά μας τας νησίδας Βενέκκο, Σκίζα και Πόρτο Λόγγο. Πάνω στο τελευταίο διακρίνεται ένας θαυμάσιος φάρος, ο οποίος θεωρείται από τους ναυτικούς μας από τους καλυτέρους των θαλασσών μας. Κατά τον περίπλουν αυτόν έμπροσθεν και προς τα δεξιά μας διακρίνεται η Μεθώνη με το επιβλητικό της φρούριο. Η πολύωρη καθυστέρηση του πλοίου στη Μεθώνη δίδει την ευκαιρία σε πολλούς εκδρομείς να επισκεφτούν το φρούριό της και τα αξιοθέατα μέρη. Ο Καντής πρόθυμα παρέχει πληροφορίες και για φρούριο τούτο.
Μετά λίγη ώρα από τον απόπλου μας εκ Μεθώνης όλοι οι εκδρομείς προσπαθούν να παρακολουθήσουν και να θαυμάσουν προεξάρχοντος του Τρίμη τη δύση του ηλίου και την εμφάνιση της σελήνης, καθώς και τις θεσπέσιες φωτοσκιάσεις του ορίζοντος. Ο Μαργαρίτης καθηγητής του Πρ. Λυκείου προσκαλεί τα παιδιά στο κεντρικό κατάστρωμα να τους μιλεί περί προσανατολισμού, περί πολικού και λοιπών αστέρων. Δεν είχε προλάβει να συμπληρώση τη διδασκαλία του οπότε διακρίνεται ο φάρος στο νότιον άκρον της ιστορικής Σφακτηρίας και μετ’ ολίγον οι ηλεκτρικοί λαμπτήρες του φρουρίου της Πύλου… Στας εννέα και τέταρτο αρχίζει η αποβίβασις. Στην αποβάθρα μας υποδέχεται πλήθος κόσμου, ο καθηγητής των Φυσικών του Γυμνασίου Πύλου Γεωργακόπουλος, ο μαθηματικός και ο καθηγητής της Γαλλικής του αυτού Γυμνασίου. Όλων αυτών ηγείται ο Νικ. Καμπύλης μετά πλήθους μαθητών κ.λπ. κατοίκων οι οποίοι ευγενέστατα προσεφέρθησαν να μας υποδεχθούν και να προσφέρουν ξενίαν και ύπνον στους εκδρομείς μαθητάς. Πρέπει εδώ να εξαρθή το εξαιρετικόν ενδιαφέρον που επέδειξε δια την φιλοξενίαν και την δεξίωσίν μας εν γένει ο δικηγόρος και πρόξενος της Γαλλίας Τσικλητήρας. Η ηλεκτροφώτιστη Πύλος από την πρώτη στιγμή μας κάμνει αρίστη εντύπωσιν. Περισσότερο όλων μας συνεκίνησαν τα φιλόξενα αισθήματα των παιδιών προς τους συμμαθητάς των, επίσης και ο περιποιητικώτατος και φιλοφρονέστατος Πρόεδρος της Κοινότητος.
Πρέπει να ομολογηθή ότι η Πύλος έχει παρουσιάσει όχι μόνον φιλόξενα αισθήματα αλλά και ευπαρουσίαστα ξενοδοχεία φαγητού και ύπνου, καφενεία, θερινό κινηματογράφο της προκοπής, κουρεία, υδραγωγείον, εγκατάστασιν εκμεταλλεύσεως λευκού άνθρακος κ.λπ.
Την επομένην πολλά πρωί όλοι οι εκδρομείς συγκεντρούνται στο μέρος του λιμενοβραχίονος ένθα διακρίνουν μίαν αναμνηστικήν πλάκα μαρμαρίνην των υπέρ Πατρίδος πεσόντων. Εκείθεν προχωρούν στην βαθύσκιον από πλατάνια και λεύκες πλατείαν των τριών Ναυάρχων. Στο επάνω μέρος επιβλητικό διακρίνεται το μνημείον των ενδόξων ναυάρχων της ιστορικής για την Ελληνική Φυλή ναυμαχίας του Ναυαρίνου, Κοδριγκτώνος, Δεριγνύ και Χέυτεν. Εν μέσω βαθυτάτης σιγής ακούονται λίγα λόγια περί της σημαίας της ναυμαχίας, απονέμεται φόρος ευγνωμοσύνης στους τρεις μεγάλους ναυτικούς και αμέσως αρχίζει η εκίννησις δια την επίσκεψιν του φρουρίου, το οποίον διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση. Οι πυργίσκοι του, οι τάμπιες (πρατήριά του), τα τείχη όλα διατηρούνται. Τα μεγάλα του διαμερίσματα με τα τεράστια τειχίσματα χρησιμοποιούνται για φυλακές των διαρρηκτών και κακούργων.
Από το φρούριον οι εκδρομείς προχωρούν πάλιν στην παραλία και δια λέμβων και βενζινακάτου επισκέπτονται συνοδευόμενοι υπό του Α. Στελιοπούλου τη νησίδα Χελωνάκι με την αναμνηστική πλάκα του Κόδριγκτων, τη Σφακτηρία εις την τοποθεσίαν Παναγούλα όπου υπάρχει πλάκα των κατά την περίφημη ναυμαχίαν πεσόντων Ρώσσων, το μνημείον του Σανταρόζα, το στενόν του Άρη και την νοτίαν αποκεκομμένην άκρα της Σφακτηρίας, ένθα υπάρχει πλησίον του φάρου το μνημείον των Γάλλων.
Στις 12.30 τελειώνει ο διάπλους του περιφήμου αυτού κόλπου που κατάπιε τη δουλεία και ξεπέταξε τη λευτεριά.
Στη 1 μ.μ. αρχίζει το γεύμα και μετ’ αυτό στας 2.30 συνάντησις των ομάδων βόλεϋ – μπολ Πρ. Λυκείου και Γυμνασίου Πύλου. Αναδεικνύεται νικήτρια η πρώτη και αμέσως αρχίζει πάλιν η επιβίβασις δια τας Καλάμας, μετά σύντομον ευχαριστήριον και ενθουσιώδη λόγον του Κουτουμάνου προς τον πρόεδρον της Κοινότητος και τους μαθητάς.
Στας 9 μ.μ. οι εκδρομείς με αλησμόνητες εντυπώσεις με χαρές, τραγούδια και βεγγαλικά αποβιβάζονται στην Παραλία Καλαμών. Προχωρούν δια των οδών Φαρών – Κήπου και Αριστομένους, φθάνουν στην οδόν Ταϋγέτου ένθα μετά σύντομον προσλαλιάν του Κουτουμάνου διελύθησαν με ζωηρή και ανεξάλειπτη τη χαρακτηριστική της Πύλου ωραία εικόνα.
ΕΚΔΡΟΜΕΥΣ
O φωτογράφος Ali Sani Bey, που γεννήθηκε στην Τουρκία το 1870, λειτουργούσε το 1932 φωτογραφείο στους Γαργαλιάνους, όπου- πάντα φορώντας τη φθαρμένη του στρατιωτική στολή με όλα τα παράσημα- συνέχιζε να πουλάει φωτογραφίες για να ζήσει. Εκεί τον βρίσκει και ο Πολυχρονόπουλος Πολυχρόνης (1895 – 1987) και αγοράζει από αυτόν το «Φωτογραφικό Λεύκωμα Τριφυλίας», απ’ όπου και η εικονιζόμενη άποψη της Πύλου (1932).
Το λεύκωμα αυτό παρέμενε άγνωστο μέχρι πρόσφατα, οπότε η κα Λουκία Πρεβεζάνου το βρήκε ανάμεσα σε άλλα παλιά πράγματα του παππού της Πολυχρόνη
