Εξαγωγές, τουρισμός και αγροτικά προϊόντα οι πυλώνες της Μεσσηνίας που πρέπει να στηριχθούν
Η περίοδος που διανύουμε είναι πρωτόγνωρη για όλη την ανθρωπότητα, με τις συνέπειες και στον ίδιο τον άνθρωπο και στις οικονομίες ακόμα να μην μπορούν να προσδιορισθούν.
Το σίγουρο είναι ότι μετά τη δύσκολη περίοδο για την υγεία των ανθρώπων, και όταν θα ξεπερασθεί η πανδημία, θα ακολουθήσει οικονομική κρίση, της οποίας επίσης το ακριβές μέγεθος δεν μπορεί να προσδιοριστεί, ούτε και από τους πιο ειδικούς.
Οι ελπίδες εστιάζονται στο να μπορέσει η Ελλάδα, με την καλή πορεία που έχει μέχρι στιγμής, να βγει γρήγορα από την υγειονομική κρίση και να αντιμετωπίσει άμεσα και χωρίς μεγάλη ύφεση την οικονομική. Προς αυτό πρέπει να γίνουν βήματα, για τα οποία ίσως και από τώρα χρειάζεται προετοιμασία.
Εξαγωγές, τουρισμός και αγροτικά προϊόντα είναι οι βασικοί τομείς της Μεσσηνίας, με τον τουρισμό ήδη για φέτος να έχει δεχτεί μεγάλο πλήγμα.
Τέσσερις ενεργοί επιχειρηματίες της Μεσσηνίας μιλούν στο «Θ» για το σήμερα, αλλά κυρίως το αύριο και τη μετά κορωνοϊό εποχή στους βασικούς τομείς ανάπτυξης της περιοχής μας.
Γιώργος Γκούμας: «Με αύξηση των εξαγωγών να αντισταθμίσουμε τη ζημιά από τον τουρισμό»
Ο εξαγωγέας αγροτικών προϊόντων της εταιρείας Agrexpo, Γιώργος Γκούμας, αναφέρθηκε σε τέσσερα σημαντικά σημεία, τα οποία αφορούν τόσο στην τρέχουσα δύσκολη κατάσταση όσο και πολύ περισσότερο στη μετά κορωνοϊό εποχή κι όταν όλες οι επιχειρηματικές συναλλαγές επιστρέψουν σε μια νέα κανονικότητα.
Τώρα η κατάσταση, όπως εξήγησε, είναι σε αναγνωριστικό επίπεδο μέσα από τις δυσκολίες που βιώνουμε.
Το πρώτο ζήτημα, κατά τον κ. Γκούμα, έχει σχέση με τη ζήτηση των προϊόντων και όλη τη νέα τάξη πραγμάτων που δημιουργείται στις αγορές. «Με την έναρξη αυτής της κατάστασης κάποιες χώρες σταμάτησαν αμέσως τις παραγγελίες, άλλες ακύρωσαν και κάποιες άλλες έδειξαν μια αποστροφή στα ευρωπαϊκά προϊόντα, όπως αρχικά η Αμερική. Έδειξαν να φοβούνται να εισάγουν προϊόντα από την Ευρώπη, αλλά με τις εξελίξεις που ακολούθησαν, αυτό αμβλύνθηκε κάπως. Στην ουσία, οι εμπορικές πράξεις είχαν αρχίσει να σταματούν από τις αρχές Μαρτίου. Σε ό,τι αφορά την Ευρώπη, δεν υπήρξε ιδιαίτερο πρόβλημα με τα φρέσκα προϊόντα, όπου υπάρχει μια διακίνηση. Μάλιστα, υπάρχει προτίμηση στα ελληνικά προϊόντα σε σχέση με Ισπανία και Ιταλία, κι αυτό είναι άμεσα συνδεδεμένο με την πανδημία. Βλέπουν ότι στην Ελλάδα υπάρχει μικρότερη έξαρση σε σχέση με τις γείτονες χώρες και αυτό επηρεάζει και τη ζήτηση των προϊόντων. Ίσως για την Ελλάδα αλλάξει ακόμα περισσότερο η ψυχολογία, όσο βελτιώνεται η καμπύλη και γίνουν πιο θετικές οι αγορές», σημείωσε ο κ. Γκούμας.
Ανησυχία και προβληματισμός από πλευράς αγοραστών υπάρχουν γενικότερα, όπως συνέχισε, για την ενδοκοινοτική αλλά και την υπεράκτια κίνηση.
Αυτό είναι και το δεύτερο ζήτημα, οι μεταφορές. «Είναι ευνόητο ότι σε όλες τις ναυτιλιακές εταιρείες, μέσα από αυτή την απραξία του μεγάλου διαστήματος, έχουν δημιουργηθεί μεγάλες ζημιές και το κόστος στις υπεράκτιες μεταφορές ήδη ανεβαίνει. Και τα ενδοκοινοτικά ναύλα άρχισαν να ανεβαίνουν και αυτό δε θα σταματήσει σύντομα. Πιστεύω ότι αυτό θα διαρκέσει σχεδόν όλη την καλοκαιρινή περίοδο. Τα μεταφορικά κόστη έχουν ανέβει σημαντικά και γι’ αυτό έχω προτείνει η Πολιτεία να βοηθήσει με το 50% της αξίας των ναύλων, για να μη φτάσουμε στο σημείο να μην μπορούμε να προωθήσουμε τα προϊόντα μας στο εξωτερικό».
Το τρίτο ζήτημα είναι το χρηματοοικονομικό. Οι παραγωγοί, σύμφωνα με τον κ. Γκούμα, θα ζητούν πλέον πιο έγκαιρη εκταμίευση των χρημάτων, γιατί οι ανάγκες τους έχουν μεγαλώσει, καθώς και αυτοί βρίσκονται σε δεινή θέση. Δημιουργείται ήδη ανάγκη για μεγαλύτερη ρευστότητα.
Το τέταρτο κομμάτι αφορά στον πρωτογενή τομέα: «Εμείς ακολουθούμε πρωτόκολλα ασφαλείας για τη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού και παίρνουμε αυξημένα μέτρα ασφαλείας. Υπάρχει προθυμία από τους εργαζομένους στα συσκευαστήρια κ.λπ., αλλά υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με τους εργάτες γης, οι οποίοι πλέον δεν υπάρχουν. Είναι διστακτικοί και υπάρχει πρόβλημα με τη μεταφορά τους. Πρέπει να δοθεί έμφαση και σε αυτό το κομμάτι από την Πολιτεία. Αν μειωθούν οι ρυθμοί στο τομέα της συγκομιδής, θα δημιουργηθούν προβλήματα και στην εξαγωγή».
Σε ό,τι αφορά τη συναλλαγματική ισοτιμία, ο κ. Γκούμας τόνισε ότι υπάρχουν ζητήματα, αλλά δεν είναι καθοριστικά αυτή τη στιγμή. Και πρόσθεσε: «Αυτό είναι ένα ερωτηματικό για το μέλλον, πώς θα εξελιχθεί όλο αυτό, πώς θα αντιδράσουν οι χώρες που έχουν άλλο νόμισμα και πώς τα νομίσματά τους θα αντιδράσουν έναντι του ευρώ».
Για όλα αυτά ο κ. Γκούμας υπογράμμισε ότι πρέπει να υπάρξει ειδική μέριμνα για τους εξαγωγείς από το υπ. Ανάπτυξης. «Πρέπει να δοθούν επιπλέον κίνητρα για υποστήριξη της εξαγωγικής δραστηριότητας, αλλά και άμεσα κίνητρα για επενδύσεις στις εξαγωγές και στην εξωστρέφεια. Πρέπει να προσπαθήσουμε να ανεβάσουμε τις εξαγωγές μας. Μέχρι τέλος του χρόνου να εντείνουμε τις προσπάθειες και να φέρουμε περισσότερες εξαγωγές, που θα βοηθήσουν την οικονομία.
Ο εξαγωγικός τομέας είναι πολύ βασικός αυτή τη στιγμή για την οικονομία. Έχει ήδη πληγεί ο κλάδος του τουρισμού και φοβάμαι ότι θα έχουμε μεγάλες απώλειες εκεί. Μπορούμε να καλύψουμε ενδεχόμενα ή να μειώσουμε τις απώλειες αυτές με αύξηση των εξαγωγών. Να μπορέσουμε να ανέβουμε σε ποσότητες και αξίες για να αντισταθμίσουμε τη ζημιά από τον τουρισμό», κατέληξε ο κ. Γκούμας.
Νίκος Λύτρας: «Πρέπει να ενισχυθεί η ρευστότητα των τουριστικών επιχειρήσεων για να φτάσουν στο 2021, που θα γίνει το ριμπάουντ»
Χαμένη τουριστικά θεωρεί τη φετινή χρονιά ο διευθύνων σύμβουλος των ξενοδοχείων «Neilson Buca Beach Resort» και «Neilson Messini Beachclub», Νίκος Λύτρας. «Οι συνέπειες είναι καταλυτικές. Ιδιαίτερα για επιχειρήσεις, όπως εμείς, που συνεργαζόμαστε αποκλειστικά με ξένες αγορές, έχει χαθεί εντελώς η φετινή χρονιά. Η θέση μας είναι πολύ δυσχερής. Ακόμα κι όταν τελειώσει όλο αυτό, δεν πιστεύω ότι υπάρχει πιθανότητα να αρθούν οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί. Αυτή τη στιγμή οι αεροπορικές εταιρείες δεν έχουν καμία πτητική δυνατότητα και δεν ξέρουμε πότε θα επανέλθει μια κανονικότητα. Οι μεγάλοι tour operators ξεκινούν τον Ιούλιο, αλλά έχω μεγάλη αμφιβολία αν αυτό θα ισχύσει», τόνισε.
Σε ό,τι αφορά ακυρώσεις, όπως μας είπε ο κ. Λύτρας, πολλοί πελάτες του εξωτερικού για Ιούλιο και Αύγουστο δεν έχουν ακόμα ακυρώσει ή μεταθέσει το ταξίδι τους για αργότερα, γιατί υπάρχουν πακέτα που εγγυώνται τις κρατήσεις και έτσι αισθάνονται ασφαλείς. Το πρόβλημα, όμως, είναι αν θα μπορεί να υλοποιηθεί αυτό το ταξίδι. Επίσημα έχουν ακυρωθεί όλα τα πακέτα για Μάιο και Ιούνιο.
Η μόνη ελπίδα φαίνεται να είναι ο εσωτερικός τουρισμός για φέτος.
«Υπάρχει μια αισιοδοξία για “οδικές” κρατήσεις από τα Βαλκάνια. Η βόρεια Ελλάδα μπορεί να μην έχει τόσο μεγάλες απώλειες, αλλά η Καλαμάτα δεν είναι από αυτές που θα επωφεληθούν από αυτό», συμπλήρωσε.
Η μετά κορωνοϊό εποχή είναι πολύ δύσκολη, όπως ήδη έχουμε καταλάβει όλοι, ωστόσο, όπως σημείωσε ο κ. Λύτρας, ακόμα δεν μπορείς να κάνεις ακριβής εκτίμηση. «Η συνολική ζημία είναι συνάρτηση του τι θα γίνει και πότε θα τελειώσει όλο αυτό. Πρέπει πρώτα να τελειώσει όλο αυτό, για να μετρήσουμε τις πληγές μας. Τα μέτρα που έχουν εξαγγελθεί από την κυβέρνηση είναι σωστά. Από το Επιμελητήριο έχει γίνει μια πρόταση για ενίσχυση του ελληνικού τουρισμού με voucher 1 δισ. ευρώ. Αυτό θα μπορούσε να δώσει μιαν ώθηση, μια πρόσκαιρη ενίσχυση για τις τουριστικές επιχειρήσεις. Αυτό το πρόγραμμα θα μπορούσε να είναι μια καλή πρώτη ένεση για τις τουριστικές επιχειρήσεις Ωστόσο, το μέγεθος της ζημιάς είναι δύσκολο να εκτιμηθεί αυτή τη στιγμή. Από εκεί και πέρα, πρέπει να δούμε πώς θα επαναφέρουμε τα προγράμματα των αεροπορικών εταιρειών, ενώ σίγουρα τίθεται και θέμα ενίσχυσης των αεροπορικών συνδέσεων, καθώς φοβάμαι ότι θα χαθούν. Κανείς δεν ξέρει ποιες θα αντέξουν και θα είναι του χρόνου. Η Καλαμάτα είναι προορισμός που επαφίεται στις αφίξεις με αεροπλάνο και όχι στις οδικές», υπογράμμισε ο κ. Λύτρας.
Τέλος, επισήμανε πως πρέπει να υπάρξει ενίσχυση της ρευστότητας των τουριστικών επιχειρήσεων για να επιβιώσουν. «Του χρόνου θα είναι μια καλή χρονιά και θα μπορέσει να γίνει το “ριμπάουντ”. Αλλά οι τουριστικές επιχειρήσεις πρέπει να επιβιώσουν μέχρι τότε. Να ενισχυθεί η ρευστότητά τους για να φτάσουμε στο 2021 και να υπάρξει ανάκαμψη», κατέληξε.
Πάνος Παπαδέας: «Κάθε κρίση γεννάει ευκαιρίες. Χρειάζονται έξυπνοι και διπλωματικοί χειρισμοί»
Ανησυχία και αβεβαιότητα είναι το κλίμα που επικρατεί στον επιχειρηματικό κόσμο της Ελλάδας αυτή τη στιγμή, όπως σημείωσε ο κ. Πάνος Παπαδέας από την εταιρεία παραγωγής ξυδιού «Messino».
Για το δικό τους προϊόν, στο μερίδιο αγοράς που αφορά στα σούπερ μάρκετ υπάρχει ζήτηση, καθώς στο ξίδι αποδίδεται και απολυμαντικός χαρακτήρας. «Η ζήτηση για τρόφιμα δεν έχει μειωθεί, αλλά στο μερίδιο αγοράς του τουρισμού και το food service υπάρχει μεγάλο πρόβλημα. Και για το δικό μας κομμάτι θα υπάρξει κάποια νεκρή περίοδο, την οποία δεν μπορώ να τοποθετήσω. Μπορεί να είναι το καλοκαίρι, μπορεί να είναι και μετά. Στο επιχειρηματικό κομμάτι, σε κάθε κρίση ξέρουμε ότι υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα. Έλλειψη πρώτων υλών, έλλειψη σχεδιασμού κ.ά. Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, αυτή η ρύθμιση με τις επιταγές ενδεχομένως να δημιουργήσει μια αλυσίδα προβλημάτων και καθυστερήσεων. Τις όποιες συνέπειες μιας κρίσης, τις γνωρίζουμε καλά εμείς οι Έλληνες. Κι εκεί που πήγαμε να σηκώσουμε κεφάλι, μας έκατσε τώρα αυτό», σημείωσε ο κ. Παπαδέας.
Δεν πιστεύει ότι η κρίση του 2008 έχει σχέση με τη σημερινή, αλλά με έναν αστερίσκο, όπως λέει. «Η ύφεση που περιμένουν με τα τωρινά δεδομένα και με την προϋπόθεση ότι η κρίση του κορωνοϊού δε θα συνεχισθεί μετά το Μάιο, είναι περίπου 10%. Αν εμείς είμαστε πιο κάτω, πιστεύω θα σηκώσουμε πιο γρήγορα κεφάλι. Επειδή, όμως, εξαρτιόμαστε αρκετά από το εξωτερικό και στον τουρισμό και στις εξαγωγές, αυτό που θα παίξει ρόλο είναι το μέσο ποσοστό ύφεσης που θα έχουμε στην Ε.Ε. και όχι τόσο στην Ελλάδα», εξήγησε ο κ. Παπαδέας.
Επίσης, όπως είπε, τις τελευταίες δύο εβδομάδες λόγω της αβεβαιότητας και της έλλειψης πρώτων υλών παρατηρείται αύξηση σε καταναλωτικά αγαθά και υπηρεσίες, και αυτή η αύξηση καταλήγει πάντα στον καταναλωτή. «Πόσο θα μπορέσει ο καταναλωτής να ανταποκριθεί σε αυτό; Η οικονομία έχει ως βάση της την ψυχολογία. Πρέπει να κινηθούμε χωρίς πανικό και λίγο πιο ελεγχόμενα. Πάντως, αν εξαιρέσουμε το τραπεζικό κομμάτι, που δεν έχει δημοσιονομικό μπακράουντ, πιστεύω πως θα ανακάμψουμε πιο εύκολα. Κάθε κρίση γεννάει και ευκαιρίες, και θα γεννηθούν ευκαιρίες για τα ελληνικά προϊόντα στο εξωτερικό. Χρειάζονται όμως έξυπνοι και διπλωματικοί χειρισμοί», κατέληξε
Δημήτρης Καρούμπαλης: «Θα υπάρξουν μεγάλες αλλαγές στον παγκόσμιο οικονομικό χάρτη»
Ο τομέας των τροφίμων δεν έχει υποστεί τόσο μεγάλο πλήγμα και όπως σημείωσε ο κ. Δημήτρης Καρούμπαλης της εταιρείας παραγωγής, τυποποίησης και εξαγωγής ελαιολάδου «Αέναον», κάποιες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην τυποποίηση και συνεργάζονται με σούπερ μάρκετ δίνουν εμπορεύματα, καθώς όλος ο κόσμος καταφεύγει σε αυτά για τα ψώνια του.
«Όταν, όμως, μια μικρομεσαία εταιρεία απευθύνεται σε καταστήματα εστίασης, εστιατόρια, ταβέρνες, ντελικατέσεν, τα οποία έχουν κλείσει και σε Ελλάδα και σε εξωτερικό, εκεί υπάρχει πρόβλημα. Όσοι είχαν συμφωνίες με σούπερ μάρκετ, κινούνται ακόμα. Αλλά με τα υπόλοιπα καταστήματα, έχουν παγώσει οι εμπορικές συναλλαγές», σημείωσε ο κ. Καρούμπαλης.
Παρατήρησε ότι μεγάλη διακίνηση γινόταν και με τους τουρίστες που επισκέπτονταν τη χώρα και τώρα είναι αμφίβολο πότε και ποιοι θα ξανάρθουν, αλλά κι αν θα έχουν τη διάθεση να αγοράσουν προϊόντα μας για να πάρουν μαζί τους
Σε ό,τι αφορά την εποχή μετά την πανδημία, ο κ. Καρούμπαλης σημείωσε ότι όλα θα εξαρτηθούν από το πότε θα τελειώσει. «Θα είναι πάρα πολύ σφικτή η κατάσταση. Δε θέλω να είμαι απογοητευτικός, αλλά είναι η πραγματικότητα. Θα είναι μια δύσκολη περίοδος. Είναι τόσο ρευστή η κατάσταση τώρα, που δεν ξέρω πώς θα ανταποκριθεί και το ίδιος το κράτος. Δεν έχουμε ακόμα κάτι σταθερό για να ξέρουμε πώς θα εξελιχθεί. Αν λέγαμε ότι θα ανοίξουν οι αγορές το Μάιο, θα μπορούσαμε να κάνουμε ένα πλάνο. Πρέπει να αποκρυσταλλωθεί η κατάσταση και μετά θα δούμε τι θα γίνει. Πιστεύω, θα υπάρξουν μεγάλες αλλαγές στον παγκόσμιο οικονομικό χάρτη. Είναι γεγονότα που δεν μπορεί κανείς να προβλέψει. Η Ευρώπη βάλλεται, αλλά η Ευρώπη δεν είναι αυτή που θέλει κάποιος. Αλληλεγγύη από την Ευρώπη δεν υπάρχει», κατέληξε ο κ. Καρούμπαλης.
Της Βίκυς Βετουλάκη
