Το κλίμα ήταν ήδη στραβό όταν άρχισε η τηλεδιάσκεψη για τη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής οικονομίας ως απάντηση στην πανδημία του κορωνοϊού! Το αίτημα για έκδοση κορωναομολόγου δεν έγινε δεκτό από την ευρωπαϊκή ομοφωνία, λόγω γνωστών εκ των προτέρων αρνητικών απόψεων ορισμένων χωρών από αυτές που συμβάλλουν στις δαπάνες της Ε.Ε.
Υπάρχει, όμως, μια εμπλοκή εξ αρχής, που αφορά στο ότι η πανδημία δεν οφείλεται σε κρατική κακοδιαχείριση τάδε ή του δείνα κράτους μέλους. Όλοι, άλλος πολύ- άλλος λιγότερο, γονατίζουν μπροστά στη λαίλαπα αυτή και πιστεύουμε ότι είναι χρέος της Ένωσης να υπερβεί τις αρνητικές απόψεις της για να βρεθεί χρηματοδοτική λύση ανάτασης της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Στις 23/4/2020 έγινε πολύωρη τηλεδιάσκεψη των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Ε.Ε. με αντικείμενο την αντιμετώπιση της κρίσης της πανδημίας του κορωνοϊού. Ο πρόεδρος του συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, σε δελτίο Τύπου την ίδια μέρα αρθρώνει τις παρατηρήσεις και σκέψεις του για τα πενιχρά αποτελέσματα της συνάντησης κορυφής αυτής, σε έγγραφό του με τίτλο «Συμπεράσματα του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μετά την τηλεδιάσκεψη με τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, 23 Απριλίου 2020».
Στα πρώτα συμπεράσματα παρατηρούμε μια σοβαρή κρίση στον άξονα Παρίσι – Βερολίνο, που ίσως να εγκυμονεί κινδύνους ακόμη και ως προάγγελος δυσχέρανσης των σχέσεων στην πρώτη ταχύτητα της Ε.Ε.
Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμμανουήλ Μακρόν, ζήτησε «καθήκον ενότητας και αλληλεγγύης» μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών, που επηρεάζονται περισσότερο ή λιγότερο σοβαρά και είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν το «μέγεθος του σοκ» που προκλήθηκε από την κρίση στην υγεία. «Χρειαζόμαστε μια ενωμένη, οργανωμένη και ισχυρή ανταπόκριση», διακήρυξε σε έντονο ύφος.
Εντύπωση προκάλεσε το αίτημα του Γάλλου προέδρου για ένα τεράστιο σχέδιο τόνωσης, που περιλαμβάνει «όχι μόνο τα δάνεια, αλλά και αυτές τις χρηματοοικονομικές μεταφορές», λέγοντας ότι «εάν εγκαταλείψουμε μέρος της Ευρώπης, όλη η Ευρώπη θα πέσει».
Στο δελτίο Τύπου του προέδρου Μισέλ τονίζεται η σοβαρή δοκιμασία από την πανδημία, και μαζί διακυβεύεται η ευημερία κάθε κράτους μέλους της Ε.Ε., πράγμα που μας αφορά όλους. Η καταπολέμηση του κορωνοϊού και των συνεπειών του θα είναι χρονοβόρα, σημειώνεται.
Συζητήθηκε η πρόοδος ως προς τις διάφορες διαστάσεις της ευρωπαϊκής αντίδρασης στην πανδημία και εκφράστηκε ικανοποίηση για τον κοινό ευρωπαϊκό χάρτη πορείας για την άρση των μέτρων περιορισμού λόγω της πανδημίας COVID-19.
Υπενθυμίζουμε ότι ο Χάρτης Πορείας στον οποίο αναφέρθηκε ο πρόεδρος Μισέλ αφορά στην άνευ προηγουμένου επενδυτική προσπάθεια της Ε.Ε., που χρειάζεται μια επενδυτική προσπάθεια τύπου «Σχεδίου Μάρσαλ» για να τροφοδοτήσει την ανάκαμψη και να εκσυγχρονίσει την οικονομία. Μια συντονισμένη προσπάθεια που θα αξιοποιεί τις δημόσιες επενδύσεις σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο και θα κινητοποιεί τις ιδιωτικές επενδύσεις
Σημειώνουμε ακόμη ότι η άμβλυνση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης κάνει αναγκαίες περισσότερες δράσεις για την πλήρη ανάκαμψη, όπως:
Προσθήκη πόρων στο ήδη πολυσυζητημένο 7ετές δημοσιονομικό πλαίσιο (μελλοντικό ΠΔΠ) για να επιτευχθεί μια διατηρήσιμη ανάκαμψη. Θα πρέπει να λάβει υπόψη τις επιπτώσεις της κρίσης στις περιφέρειες και τους τομείς που έχουν πληγεί, μεταξύ άλλων με την αναμόρφωση βασικών προγραμμάτων για να μεγιστοποιηθεί η συμβολή τους στην αποκατάσταση, την ανάκαμψη και την άντληση χρηματοδότησης από την αγορά.
Θα πρέπει να παρέχει στήριξη στα σχέδια ανάκαμψης των κρατών μελών, καθώς και ένα πλαίσιο για βιώσιμες επενδύσεις μεταξύ των στρατηγικών στόχων της Ε.Ε.
Ο όμιλος ΕΤΕπ, ως η μεγαλύτερη τράπεζα δημόσιων επενδύσεων παγκοσμίως, έχει σημαντική ευθύνη για την παροχή χρηματοδότησης με ευνοϊκούς όρους κατά τα επόμενα χρόνια. Είναι απολύτως αναγκαίο να εφοδιαστεί με τα εργαλεία, τη στήριξη και το κεφάλαιο που απαιτούνται για την εκπλήρωση της εν λόγω ευθύνης, διατηρώντας παράλληλα την αξιολόγηση «ΑΑΑ» που κατέχει.
Στη συνάντηση κορυφής καταβλήθηκε προσπάθεια περιγραφής και συντονισμού για την εξασφάλιση της σταδιακής και ομαλής άρσης των περιορισμών, και πρέπει να κρίνουμε ως θετική την υπενθύμιση εννοιών και αρχών, όπως η αλληλεγγύη, η συνοχή και η σύγκλιση.
Προσδιορίζονται, επίσης, τέσσερις βασικοί τομείς δράσης: μια πλήρως λειτουργική ενιαία αγορά, μια άνευ προηγουμένου επενδυτική προσπάθεια, η δράση σε παγκόσμια κλίμακα και ένα λειτουργικό σύστημα διακυβέρνησης.
Είναι υψίστης σημασίας να αυξήσουμε τη στρατηγική αυτονομία της Ένωσης και να παραγάγουμε βασικά αγαθά στην Ευρώπη. Η φράση αυτή, κατά την άποψή μας, σημαίνει ότι δε θα γίνει κατορθωτή η μείωση των δαπανών για τη γεωργία και τη συνοχή, που είχε προπαγανδιστεί σημαντικά από τις αντιδρούσες χώρες σε αύξηση του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου.
Δεν είναι δυνατός ο υπολογισμός «εκ των πραγμάτων» των ποσών που θα τεθούν για την ανάταξη των ευρω-οικονομιών από την πανδημία του κορωνοϊού. Πάντως, ήδη στην Ευρωομάδα που συνεδρίασε στις 9 Απριλίου εγκρίθηκε συμφωνία που επιτεύχθηκε στους κόλπους της επί τριών σημαντικών διχτυών ασφαλείας για τους εργαζομένους, τις επιχειρήσεις και τα κράτη, που ανέρχονται σε πακέτο ύψους 540 δισ. ευρώ. Η έναρξη χρήσης των πόρων αυτών ζητήθηκε να τεθεί σε λειτουργία έως την 1η Ιουνίου 2020.
Οι επόμενες δραστηριότητες έχουν ως σκοπό τη σύσταση ταμείου ανάκαμψης, το οποίο είναι απαραίτητο και επείγον. Το ταμείο θα είναι επαρκούς μεγέθους, θα απευθύνεται στους τομείς και τα γεωγραφικά μέρη της Ευρώπης που πλήττονται περισσότερο και θα αποσκοπεί ειδικά στην αντιμετώπιση αυτής της άνευ προηγουμένου κρίσης.
Η Επιτροπή θα αναλύσει τις ακριβείς ανάγκες και θα υποβάλει επειγόντως πρόταση ανάλογη με την πρόκληση που αντιμετωπίζουμε. Εκεί θα αποσαφηνίζεται η σχέση με το ΠΔΠ, το οποίο σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να προσαρμοστεί, για να αντιμετωπίσει την παρούσα κρίση και τις συνέπειές της.
Αν θέλει κανείς να προϋπολογίσει τα ποσά που θα τεθούν σταδιακά στη διάθεση των κρατών μελών, με γνώμονα τα κράτη που πλήττονται περισσότερο από την πανδημία, θα πρέπει να προσθέσουμε στα ήδη αποφασισθέντα 540 δισ. ευρώ ακόμη περίπου 400 δισ. ευρώ, ποσό που θα αυξήσει τις ήδη εκκρεμούσες προτάσεις του νέου ΠΔΠ 2021 – 2027.
Η Γερμανίδα Καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ, ανακοίνωσε την Πέμπτη (23 Απριλίου) ότι ήταν ανοιχτή για να προσφέρει σημαντική οικονομική υποστήριξη για ένα πακέτο αποκατάστασης κορωνοϊού αξίας έως και 2 τρισεκατομμυρίων ευρώ, αλλά ήθελε να δει πώς θα χρησιμοποιηθεί πριν δεσμευτεί.
Του Γιώργου Μαρκατάτου
