Η Ευρώπη εν τάχει
Η δήλωση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Charles Michel, μετά τη συμφωνία της Ευρωομάδας, χαρακτηρίζεται από την εξαιρετική σύμφωνη γνώμη του αξιωματούχου αυτού περί «της σημαντικής προόδου του μισού τρισ. ευρώ, τα οποία είναι, πλέον, διαθέσιμα για να προστατεύουν τις χώρες, τους εργαζομένους και τις επιχειρήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Τα καλά λόγια του Ευρωπαίου αξιωματούχου αφορούσαν, ομοίως, στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, που θα παράσχει υποστήριξη με τη μορφή προληπτικών πιστωτικών γραμμών για την παροχή δανείων της Ένωσης που χορηγούνται με ευνοϊκούς όρους στα κράτη μέλη της Ε.Ε. Επίσης, η δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού ταμείου εγγυήσεων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), ιδίως των ΜΜΕ, θα εξασφαλίσει μια ισχυρή ευρωπαϊκή οικονομική ανάκαμψη σε όλα τα κράτη μέλη. Υπογραμμίζουμε το εδάφιο της δήλωσης του κ. Μισέλ, ότι «είναι καιρός να δημιουργήσουμε το έδαφος για μια ισχυρή οικονομική ανάκαμψη, το οποίο πρέπει να αναζωογονήσει τις οικονομίες μας, προωθώντας παράλληλα την οικονομική σύγκλιση στην Ε.Ε. Ο προϋπολογισμός της Ε.Ε. θα πρέπει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο εδώ…». Μάλιστα, αναμένεται να φέρει το θέμα στην ερχόμενη Σύνοδο Κορυφής.
Επισημαίνουμε ότι με τα ποσά που συμφωνήθηκαν δεν είναι ούτε ορατή ούτε δυνατή η ανάκαμψη των ευρωοικονομιών! Κι αυτό, γιατί από δίπλα έχουμε την αδήριτη ανάγκη των ιλιγγιωδών ποσών που δεσμεύθηκαν από τις ΗΠΑ (2,3 τρισ. δολάρια) και τη Γερμανία (2 τρισ. ευρώ). Είμαστε υποχρεωμένοι να αντιμετωπίσουμε καταστάσεις σοβαρών δυσχερειών για την επανεκκίνηση των οικονομιών και πρέπει να γίνει ουσιαστική συνείδηση ο μονόδρομος που συνιστά η έκδοση ευρωπαϊκού ομολόγου, που ήδη βαφτίστηκε «κορώνα – ομόλογο».
Συντονισμένες δράσεις έναντι της πανδημίας COVID-19
Σε έκθεση σχετικά με τη συνολική ανταπόκριση της οικονομικής πολιτικής στην πανδημία COVID-19, που αποτελεί μια πρωτοφανή πρόκληση με πολύ σοβαρές κοινωνικο-οικονομικές συνέπειες, καταμετρούνται συντονισμένες δράσεις που έχουν αναληφθεί έως τώρα στο επίπεδο των κρατών μελών, της Ε.Ε. και της ζώνης του ευρώ.
Αν τα δημοσιονομικά μέτρα ανέρχονται στο 3% του ΑΕΠ, που δεν επαρκούν για την αντιμετώπιση της κρίσης, σήμερα προστίθενται ελλείψεις ρευστότητας, οι οποίες συνίστανται σε καθεστώτα κρατικών εγγυήσεων και αναβαλλόμενες φορολογικές επιβαρύνσεις, που υπολογίζονται τώρα στο 16% του ΑΕγχΠ της Ε.Ε., από 10% που ήταν στις 16 Μαρτίου. Άρα, θεωρείται ως ορθή η προοπτική να αποφασίζονται στοχευμένες δράσεις, εφόσον κινητοποιούνται περαιτέρω χρηματοδοτήσεις.
Μέχρι στιγμής συνοψίζουμε τις αξιόλογες προσπάθειες στα ακόλουθα σημεία:
-Ευελιξία στους κανόνες της Ε.Ε. Στις 23 Μαρτίου, οι υπουργοί Οικονομικών συμφώνησαν με την εκτίμηση της Επιτροπής ότι πληρούνται οι όροι για τη χρήση της γενικής ρήτρας διαφυγής του δημοσιονομικού πλαισίου της Ε.Ε., μια σοβαρή οικονομική ύφεση στη ζώνη του ευρώ ή στην Ένωση στο σύνολό της.
-Χρήση του προϋπολογισμού της Ε.Ε. Η Επιτροπή για την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των υφιστάμενων πόρων του προϋπολογισμού της Ε.Ε. για την καταπολέμηση της κρίσης. Παράδειγμα η χρήση 37 δισεκατομμυρίων ευρώ στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής για την άμεση αντιμετώπιση των δαπανών υγείας λόγω της πανδημίας!
-Νομισματική πολιτική. Δράση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τη στήριξη των συνθηκών ρευστότητας και χρηματοδότησης στα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και τις τράπεζες, που έλαβε στις 18 Μαρτίου η ΕΚΤ για τη δρομολόγηση «Προγράμματος Αγοράς Έκτακτης Ανάγκης (PEPP), ύψους 750 δισ. ευρώ!
-Χρηματοπιστωτική σταθερότητα: Πρόκειται για τις κατευθύνσεις που παρέχουν οι εποπτικές αρχές στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σχετικά με την ερμηνεία και την εφαρμογή των κανονιστικών απαιτήσεων υπό τις παρούσες εξαιρετικές περιστάσεις. Η αποδέσμευση κεφαλαίων, για να ξεπεραστούν οι χρηματοδοτικές πιέσεις που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, είναι απαραίτητη η πλήρης αξιοποίηση της ευελιξίας που προβλέπεται στο κανονιστικό πλαίσιο.
Επιπρόσθετα, μέσα αντιμετώπισης κρίσεων και προετοιμασία του εδάφους για την ανάκαμψη αποτελούν και τα εξής:
-Ευελιξία προϋπολογισμού της Ε.Ε. Αφορά στην περαιτέρω προσωρινή ευελιξία στη χρήση των κονδυλίων της Ε.Ε., όπως η μεταβίβαση μεταξύ κονδυλίων, περιφερειών και στόχων πολιτικής (βλέπε τα 37 δισ. ευρώ που προαναφέρθηκαν).
-Υποστήριξη έκτακτης ανάγκης. Αφορά στη στήριξη της χρηματοδότησης της επείγουσας βοήθειας μέσω της χορήγησης επιχορηγήσεων και την επανενεργοποίηση του μέσου υποστήριξης έκτακτης ανάγκης στο πλαίσιο της επιδημίας COVID-19. Σήμερα μπορεί να φθάσει τα 2,7 δισ. ευρώ από πόρους του προϋπολογισμού της Ε.Ε.
-Ενίσχυση των δραστηριοτήτων της ΕΤΕπ. Είναι πρωτοβουλία της Ομάδας ΕΤΕπ για τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού ταμείου εγγυήσεων ύψους 25 δισ. ευρώ, το οποίο θα μπορούσε να στηρίξει χρηματοδότηση 200 δισ. ευρώ για επιχειρήσεις με επίκεντρο τις ΜΜΕ.
-Δίχτυα ασφαλείας στην Ε.Ε. Τα δίκτυα ασφαλείας υπάρχουν στη ζώνη του ευρώ και στην Ε.Ε. Στη ζώνη του ευρώ, ο ΕΜΣ είναι εξοπλισμένος με όργανα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν, ανάλογα με τις ανάγκες, κατά τρόπο προσαρμοσμένο στη φύση του συμμετρικού σοκ που προκλήθηκε από το COVID 19.
-Σιγουριά και πνεύμα αλληλεγγύης λόγω χαρακτήρα της κρίσης COVID -19, για τη θέσπιση ενός προσωρινού χρηματοδοτικού μέσου βάσει του άρθρου 122 της Συνθήκης τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό θα αφορά στην προστασία της απασχόλησης στις ειδικές περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης της κρίσης COVID-19, συνολικού ύψους 100 δισ. ευρώ.
Σκέψεις για την αναβολή διαπραγματεύσεων «από το αγρόκτημα στο πιάτο»
Το ευρωσυνδικάτο της ένωσης αγροτών COPA-COGECA υποστηρίζει την περαιτέρω αναβολή της στρατηγικής «από το αγρόκτημα στο πιάτο» (Farm to Fork F2F), λόγω των αυξανόμενων πιέσεων που αντιμετωπίζουν οι αγρότες κατά τη διάρκεια της έκρηξης του COVID-19, αλλά η στάση αυτή επικρίνεται έντονα.
Για τη γεφύρωση του χάσματος της ΚΓΠ αρχίζουν συζητήσεις Κομισιόν και Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη μεταβατική περίοδο που θα επιτρέψει στις γεωργικές επιδοτήσεις της Ε.Ε. να ρέουν ακόμη και χωρίς συμφωνία για τη μεταρρύθμιση της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής μετά το 2020.
Όσον αφορά στην έκθεση για τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων στα τρόφιμα, τα κατάλοιπα φυτοφαρμάκων που βρέθηκαν στα τρόφιμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έπειτα από σχετικές αναλύσεις καταλήγουν στο ότι είναι «απίθανο να δημιουργήσουν ανησυχία για την υγεία των καταναλωτών».
Η κρίση του COVID-19 υπογραμμίζει το «δυναμικό των μικρών αγροτών» και αποτελεί τεράστιο πλήγμα στην Ε.Ε. στον τομέα των γεωργικών προϊόντων διατροφής και ιδιαίτερα στους παραγωγούς μικρής κλίμακας. Ωστόσο, οι αγρότες καινοτομούν ταχύτατα για να δημιουργήσουν νέα μέσα πώλησης των προϊόντων τους, με σκοπό να διατηρήσουν τη δραστηριοποίησή τους. Πιστεύουμε ότι το πρόβλημα της επάρκειας θα αποτελέσει τον ακρογωνιαίο λίθο, για να μη μειωθούν οι πιστώσεις προς την ΚΑΠ του επερχόμενου επταετούς δημοσιονομικού προϋπολογισμού.
Του Γιώργου Μαρκατάτου
