Ο τοπικός και περιφερειακός έντυπος Τύπος καταρρέει στη χώρα μας και οι πανελλήνιας κυκλοφορίας εφημερίδες δεινοπαθούν. Στη 65η θέση, σε σύνολο 180 χωρών στον κόσμο, βρίσκεται δυστυχώς η χώρα μας από την άποψη της ελευθερίας του Τύπου. Η ελευθερία του Τύπου είναι δικαίωμα, όχι μόνο των επαγγελματιών των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, αλλά του καθενός από εμάς.
Η Ε.Ε. επιβεβαιώνει έντονα τη συνεχιζόμενη υποστήριξή της στο βασικό ρόλο ανεξάρτητων και αξιόπιστων μέσων ενημέρωσης σε όλο τον κόσμο και με δελτίο Τύπου στο οποίο γνωστοποιήθηκε η δήλωση του Ύπατου Εκπροσώπου Josep Borrell, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου, 3 Μαΐου 2020, για τον ουσιαστικό ρόλο της δημοσιογραφίας στην προάσπιση της ελευθερίας έκφρασης, σε απευθείας σύνδεση και εκτός σύνδεσης, στις δημοκρατικές κοινωνίες και στην προώθηση της διαφάνειας και της λογοδοσίας.
Τονίζεται εξ αρχής ο τρόπος που αναδείχθηκε η σημασία του έργου του Τύπου κατά την κρίση του COVID-19. Εύκολα καταλογίζεται υπέρ της ελευθερίας του Τύπου ο σημαντικός ρόλος της δημοσίευσης αξιόπιστων πληροφοριών που ελέγχονται από γεγονότα, που είναι απαλλαγμένες από αδικαιολόγητες παρεμβολές και επιρροή. Και βέβαια, τονίζεται ο ζωτικής σημασίας ρόλος του Τύπου, που συμβάλλει σε μια πιο ανθεκτική κοινωνία. Και το αντίθετο, δηλαδή οι αδικαιολόγητοι περιορισμοί στην ελευθερία του Τύπου είναι ανησυχητικό γεγονός να χρησιμοποιείται σε ορισμένες χώρες ως πρόσχημα για την επιβολή αυτών των περιορισμών.
Δεν παραλείπεται, δε, να σημειωθούν οι κίνδυνοι που συνεπάγεται η λειτουργία του Τύπου και οι πρόσθετοι κίνδυνοι και οι προκλήσεις που προκύπτουν από την πανδημία COVID-19, αφού δημοσιογράφοι και εργαζόμενοι στα Μέσα Ενημέρωσης σε όλο τον κόσμο συνεχίζουν το ουσιαστικό έργο τους, μερικές φορές σε δύσκολες συνθήκες. Δίνουν μια φωνή στους πιο ευάλωτους, φροντίζοντας να ακουστούν οι ιστορίες τους. Φέρνουν μαρτυρίες από λιγότερο προσβάσιμες περιοχές, συμπεριλαμβανομένων ζωνών σύγκρουσης.
Παρέχουν ουσιαστικές πληροφορίες σχετικά με το συχνά καταστροφικό αντίκτυπο της πανδημίας σε διάφορα μέρη του κόσμου, καθώς και αναζωογονητικές ιστορίες αλληλεγγύης και θάρρους.
Η ελευθερία του Τύπου είναι στενά συνδεδεμένη με τον καίριο ρόλο στη συζήτηση για το πώς οι κοινωνίες μπορούν να προετοιμαστούν καλύτερα για προκλήσεις, όπως αυτές που αντιμετωπίζουμε, και τελικά πώς μπορούν να γίνουν ασφαλέστερες, πιο ευημερούσες και πιο βιώσιμες, και το ρόλο των δημοσιογράφων, τονίζοντας ότι οι δημοσιογράφοι πρέπει να είναι σε θέση να εργάζονται ελεύθερα. Και εμείς, τουλάχιστον, οι Έλληνες γνωρίζουμε πολύ καλά και μέσα στο πετσί μας, ότι σήμερα, ίσως περισσότερο από ποτέ, η ελευθερία του Τύπου είναι ο ακρογωνιαίος λίθος των δημοκρατικών κοινωνιών, οι οποίες μπορούν να ευδοκιμήσουν μόνο εάν οι πολίτες έχουν πρόσβαση σε αξιόπιστες πληροφορίες και μπορούν να κάνουν ενημερωμένες επιλογές. Και η άσκηση της δημοσιογραφίας βοηθά στον εντοπισμό και την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης. Μιας παραπληροφόρησης που πολλαπλασιάζεται με εκπληκτική ταχύτητα πλέον μέσω των κοινωνικών μέσων ενημέρωσης. Και είναι γνωστό πλέον ότι δεν είναι καθόλου εύκολη δουλειά να καταδειχθούν τα φαινόμενα αυτά.
Στην ανακοίνωση της Ε.Ε. τονίζεται ακόμη ότι σε πάρα πολλές χώρες οι δημοσιογράφοι πρέπει να αντιμετωπίσουν την περιοριστική νομοθεσία. Μερικές φορές αποδίδεται στην κατάσταση έκτακτης ανάγκης COVID-19, η οποία περιορίζει την ελευθερία της έκφρασης και την ελευθερία του Τύπου. Πάρα πολλοί αντιμετωπίζουν παρενόχληση, αυθαίρετη σύλληψη και φυλάκιση. Πάρα πολλοί έχασαν τη ζωή τους για να κάνουν τη δουλειά τους.
Μια ελάχιστη έρευνα που κάναμε, δείχνει ότι ένα από τα μεγαλύτερα πρακτορεία ειδήσεων του κόσμου, το Γαλλικό Πρακτορείο (AFP), επαλήθευσε και εξακολουθεί να το κάνει περίπου 130 ειδήσεις παραπληροφόρησης. Παραθέτουμε μερικές για τον COVID-19 σε μια ατελείωτη ροή ψευδών πληροφοριών στα κοινωνικά δίκτυα:
Ο Χένρι Κίσινγκερ δεν είπε αυτές τις προτάσεις σχετικά με τον υποχρεωτικό εμβολιασμό και την ευγονική: Ο πρώην Αμερικανός διπλωμάτης, Χένρι Κίσινγκερ, ενθάρρυνε το συστηματικό εμβολιασμό πληθυσμών προκειμένου να ανοίξει το δρόμο για πιο ριζοσπαστικές πολιτικές υγείας, συμπεριλαμβανομένης της γενετικής τροποποίησης και της αναγκαστικής αποστείρωσης, σύμφωνα με πολλές δημοσιεύσεις του Facebook. «Είναι μια καθαρή εφεύρεση», σύμφωνα με το γραφείο του. Επιπλέον, δεν υπάρχει καμία εγγραφή αυτής της ομιλίας και η ομάδα στην οποία υποτίθεται ότι απευθύνεται, δεν υπάρχει.
Ένα παιδί ήταν θύμα ανεμοστρόβιλου στις Ηνωμένες Πολιτείες και όχι του νέου κορονωϊού: Η δημοσίευση έδειξε ότι ένα παιδί νοσηλεύτηκε λόγω του Covid-19 και του έμειναν πέντε μέρες για να ζήσει.
Όχι, ο ΠΟΥ δεν ενέκρινε τσάι από βότανα artemisia ως φάρμακο για το νέο κορωνοϊό. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) αρνήθηκε αυτές τις πληροφορίες, εξηγώντας ότι το ποτό δεν είχε αποτελέσει αντικείμενο κλινικής δοκιμής.
Απαιτούνται αποθέματα χλωροκίνης; Το κράτος και η Sanofi αρνούνται. Οι δημοσιεύσεις στο Facebook ισχυρίζονται ότι το κράτος δημιούργησε αποθέματα χλωροκίνης. Η Γενική Διεύθυνση Υγείας της Γαλλίας δηλώνει ότι εξακολουθεί να πωλείται για τις παθολογίες για τις οποίες έχει λάβει άδεια κυκλοφορίας.
Ο βραβευμένος με Νόμπελ Tasuku Honjo αρνείται να κηρύξει το νέο κορωνοϊό «όχι φυσικό»: Δημοσιεύσεις διαδίδουν ένα μήνυμα που αποδίδεται στον Ιάπωνα επιστήμονα Tasuku Honjo, βραβείο Νόμπελ στην Ιατρική το 2018, ισχυρίζονται πως ο νέος κορωνοϊός δεν είναι «φυσικός», ότι τον «δημιούργησε η Κίνα» και ότι δούλευε σε εργαστήριο στο Γουχάν για τέσσερα χρόνια. Ωστόσο, ο καθηγητής Honjo αρνήθηκε να κάνει αυτά τα σχόλια και η βιογραφία του, που είναι διαθέσιμη στον ιστότοπο του πανεπιστημίου του, δείχνει ότι δεν εργάστηκε σε κινεζικό εργαστήριο.
Επανερχόμενοι στην αρχική ανακοίνωση της Ε.Ε. φαίνεται ότι ο οργανισμός αυτός εργάζεται στο εσωτερικό και στο εξωτερικό για την αντιμετώπιση της υγείας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας, συμπεριλαμβανομένων των Μέσων Ενημέρωσης. Μολονότι δε συμβιβάζεται με την ανάγκη υπεράσπισης της ελευθερίας της έκφρασης, η απάντηση της Ε.Ε. επικεντρώνεται επίσης στην καταπολέμηση της παραπληροφόρησης σχετικά με το COVID-19. Αυτό περιλαμβάνει την προώθηση αξιόπιστων πηγών, τον υποβιβασμό ψευδούς ή παραπλανητικού περιεχομένου και την κατάργηση περιεχομένου που είναι παράνομο. Αυτές οι ενέργειες μπορούν να επιτύχουν μόνο εάν μπορούν να βασιστούν στο έργο συνείδησης αφοσιωμένων και θαρραλέων δημοσιογράφων, των οποίων οι καθημερινές προσπάθειες κάνουν τις κοινωνίες ασφαλέστερες, δικαιότερες και πιο δημοκρατικές.
Προσυπογράφουμε τη σχετική ανακοίνωση και υπενθυμίζουμε ότι η χώρα μας έχει άμεση ανάγκη να αποδείξει έμπρακτα την ίδια διάθεση για ελευθερία του Τύπου.
Του Γιώργου Μαρκατάτου
